سلامت نیوز:
19 میلیون کاربر زیر 18 سال
برخلاف فکری که بسیاری از والدین دارند، گستره تاریک فضای مجازی محدود به چند سایت و شبکه اینترنتی نیست. طبق آماری که «پارسجو» جستجوگر بومی ایران ارائه کرده است بیش از 30 درصد محتوای موجود در بستر اینترنت حاوی مفاهیم غیراخلاقی و هرزهنگاری است. این آمار باعث شده که کودکان و نوجوانانی که قصد استفاده درست و صحیح از اینترنت را دارند با چند کلیک ساده و اتفاقی در دسترس محتواهای غیراخلاقی قرار گیرند.
نگرانی روی مسئله «محتوای غیر اخلاقی بستر اینترنت» وقتی شدیدتر میشود که با نگاه به آمار ارائه شده میفهمیم که تعداد 19 میلیونی کاربر زیر 18 سال هستند. این آمار و نگرانیهای فضای مجازی نشان میدهد که والدین باید به فکری برای جلوگیری از آسیب دیدن فرزندانشان بکنند، مانند آنچه اخیرا در ارتباط با یک بازی در دنیا رایج و باعث قربانی شدن نوجوانان زیادی شد.
شوک نهنگ آبی و طیف زیاد قربانیان نوجوان
اسم بازی نهنگ آبی را همه این روزها شنیدهایم. این بازی از کاربر می خواهد تا در 50 مرحله از بازی شرکت کند، 50 مرحله ای که از کشیدن یک نهنگ روی دست شروع میشود و در انتها به خودکشی فرد بازیکننده میانجامد. دانشجوی اخراجی روانشناسی کشور روسیه، فیلیپ بودکین، مخترع جوان نهنگآبی هدف خود را از درست کردن این چالش از بین بردن افرادی نام برد که از نظر وی در جامعه بیارزش تلقی میشوند. وجود بازیهای اینچنینی که با ارائه مرحله به مرحله وظایف باعث آسیب زدن به فرد بازیکننده میشود اتفاق عجیب و جدیدی نیست اما مسئلهای که باعث شد به بسیاری از خانوادهها و مردم کشورهای درگیر با این بازی شوک وارد شود؛ طیف زیاد قربانیهای نوجوان است. شوک قربانیهای کم سن و سال نهنگ آبی به خانوادهها موجب مطرح شدن دوباره بحث نظارتی والدین بر استفاده از اینترنت فرزندانشان در مقالات و مجلههای روز جهان شده است. در ایران نیز در
هفته های اخیر شایعاتی در ارتباط با خودکشی چند نوجوان به گوش رسید که تکذیب شد اما همین خبر تکذیب شده نیز هشداری است برای والدینی که نظارت کافی بر فعالیت فرزندان خود در فضای مجازی ندارند.
فضای بیمحدودیتی به نام اینترنت
حسن عماری در پاسخ به سوال «ضرورت نظارت والدین بر فضای مجازی فرزندان» به خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» میگوید: «ما وقتی از ضرورت و نظارت حرف میزنیم، متناسب با آسیبشناسی و صدمههایی است که آنها را میخواهیم کنترل و پیشگیری کنیم. فضای مجازی با توجه به حذف محدودیتها میتواند آسیبزا باشد و کودک را ترغیب به رفتارهای ناهنجار و خارج از چار چوب خانواده بکند. اختیار و آزادی عمل از خاصیتهای اینترنت است و دلیل اقبال و استقبال مردم از شبکههای اجتماعی و فضای مجازی نیز همین است. کودکان و نوجوانان در این فضا ممکن است درگیر مطالبی شوند که مناسب با سن آنها نباشد. هر کودک در مراحل رشد و تربیت خود نیازمند خوراک اطلاعاتی محدودی است اما در فضاهای مجازی کودک در دسترس خوراکهای بیشتری قرار میگیرد. برای همین نظارت والدین برای مدیریت این خوراکها الزامی است.»
بهترین روش تنبیه و تشویق
وی در ادامه روشهای نظارتی را متناسب به سن کودک میداند و میافزاید: «سن و سال کودک در تنظیم روابط تربیتی والدین بسیار مهم است. در باور عموم به شخص صفر تا 18 سال کودک گفته میشود اما برای نمونه وقتی با نگاه کارشناسی به قضیه نگاه کنیم؛ شیوه روش تربیتی برای کودک 4 ساله با 12 ساله، به دلایل مختلفی مانند چیدمان ذهنی و مراحل رشدی تفاوتهای اساسی دارد. روشهای زیادی برای تربیت نظارتی کودکان موجود است؛ به طور مثال کودکان در سنین پایین به بقای شئ هنوز اعتقاد خاصی ندارند و با دور از دسترس قرار دادن ابزار الکتریکی چون حس مطالبهگری کودکان بزرگ سالتر را ندارند، میتوان ترک عادت از استفاده مستمر این ابزارها را در آنها را ایجاد کرد. بهترین رویه برای تربیت کودکان در این مسائل روشهای تنبیهی و تشویقی است. در کودکان با سنین کمتر با منع و پاداش جزای انجام داده شده، کودک یاد میگیرد که چه کارهایی برای سلامت و زندگی آن بهتر است و برای کودکان در سنین بالاتر والدین به جای نه گفتن، کودک را باید تشویق به صرف انرژی در تفریحات جایگزین مانند فعالیتهای ورزشی و وقت گذاراندن با همسن و همسالان خود بکنند. این جایگزین کردن نباید با منع مستقیم همراه شود بلکه با خوب جلوه دادن و تشویق زیاد باشد.»
زندگی اجتماعی یعنی محدودیت
عماری نظارت را نقض کننده حریم شخصی نمیداند و میافزاید: «همیشه حریم شخصی کودک در بطن خانواده تعریف میشود. در تعالیم اسلامی و نیز در فرهنگهای غربی کودک را به عنوان یک پذیرنده محض قبول دارند.
اسلام 3 مرحله تربیتی تابع محض، پذیرنده محض و اخذ تصمیم با کمک مشورت والدین را برای کودکان در نظر گرفته است. هر چند برای محض بودنها تا جایی که به
شخصیت سازی کودک ضربه نزند میتوان تقلیل در نظر گرفت. کودک در سنین مختلف درحال ساخت یک من و شخصیت ثابت برای خود است و والدین نباید با شیوههای تربیتی صفر و یکی به حریم شخصی فرزندشان آسیب برسانند اما اینکه از هر محدویتی آنها را فارغ کنیم صحیح نیست زیرا زندگی اجتماعی یعنی محدودیت!»
نهنگ آبی در ایران به عنوان یک شوک مطرح است
مدیر کلینیک بهروان در پایان به اشاره به باز نهنگ آبی میگوید: «نهنگ آبی یا چالشهای مشابه آن بخش عمدهای از فعالیت خود را مدیون به مُد شدن و علاقهمندی مردم به پیروی از جریانها است.
این بازی با طراحی هوشمندانه خود کودکان و نوجوانانی را هدف میگیرد که هنوز درگیر مسائل تشکیلی هویتشان هستند و با سیراب کردن عطش دیده شدن و جلب توجه تا مرز نابودی به آنها آسیب میزند.
نهنگ آبی در ایران به عنوان یک شوک مطرح است و استقبالی که از آن شده در حد جریانات مشابهی است که در گذشته اتفاق افتاده است. بر اساس آمارهایی که از این بازی در ایران داریم هنوز نمیتوان به عنوان یک بحران از آن نام برد اما به عنوان یک آسیب اجتماعی باید آن را بررسی کرده و تدابیر تربیتی درست برای جلوگیری از قربانی شدن فرزندانمان بیاندیشیم.»
نظر شما