سه‌شنبه ۴ مهر ۱۳۹۶ - ۱۰:۱۲
کد خبر: 225490

هرام عکاشه، پدر زلزله‌شناسی ایران، درباره وقوع‌زلزله در تهران در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: اگر زلزله با شش‌ریشتر در تهران به‌وقوع بپیوندد، تبعات‌ناگواری دارد.

۸۳‌درصد شهر‌های ایران در معرض زلزله

سلامت نیوز:پایتخت در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد، آن‌چنان که ۱۰۰۰مدرسه ناایمن در پایتخت و ۱۰۱ ساختمان ناایمن تنها در منطقه۱۲ وجود دارند که وضعیت‌تهران را در مقابل زلزله بحرانی می‌کنند.

به گزارش سلامت نیوز، آرمان نوشت: بهرام عکاشه، پدر زلزله‌شناسی ایران، درباره وقوع‌زلزله در تهران می‌گوید: اگر زلزله با شش‌ریشتر در تهران به‌وقوع بپیوندد، تبعات‌ناگواری دارد. درواقع تمام تهران در معرض خطر زلزله است و بنده منطقه‌ای ایمن در تهران نمی‌شناسم و اعتقاد دارم که از دیدگاه‌علمی روزی تهران براثر زلزله نابود خواهد شد.

درحال حاضر وضعیت نقاط زلزله‌خیز کشور چگونه است؟

بر اساس مطالعات در طول تاریخ و چندسده گذشته سراسر کشور ما درمعرض خطر زلزله است. این مساله بر همه روشن است و کاملا زمین‌شناسی است و اصلا ربطی به کشور ندارد؛ یعنی حرکات قطعات زمین است که موجب وقوع زلزله می‌شود و به آن لرزه زمین‌ساخت گفته می‌شود. از سوی دیگر، داخل زمین داغ است و در عمق 50کیلومتری میزان‌حرارت 400درجه سانتی‌گراد است. این درجه‌حرارت بالا سبب می‌شود مواد مذاب داخل زمین به‌حرکت درآیند و قطعات پوسته کوه ایجاد کنند. پدیده لرزه زمین‌ساخت چیزی است که همیشه روی کره زمین اتفاق افتاده، به‌ویژه در 10‌هزارسال گذشته که کاملا مستندات و آثار آن موجود است و کافی است تنها حرکات زمین و مبحث زمین‌شناسی کشور ازجمله تهران را مطالعه کنیم که همیشه زلزله‌خیز بوده‌اند.

پنج منطقه خطرساز در ایران وجود دارد. البرز، زاگرس، شمال‌غرب ایران (منطقه آذربایجان)، شرق ایران (منطقه مشهد) و شمال‌شرق ایران که همواره در طول تاریخ زلزله‌خیز بوده‌اند. اگر به داده‌های فعلی و اعداد و ارقامی که با کمک دستگاه‌ها ثبت می‌شوند، نگاه کنید، مناطق زلزله‌خیز کاملا مشخص هستند. بنده ادعا می‌کنم که 83‌درصد شهرهای کشور ما باتوجه به سازه‌‌هایی که من می‌بینیم، شدیدا در معرض خطر زلزله هستند. همچنین می‌توان گفت یکی‌دو‌درصد مکان‌‌ها امن هستند. درواقع، کشور ما زلزله‌خیز است. به‌ویژه شهرهای ما به‌دلیل جمعیت زیاد و نبود سازه‌‌های مقاوم در مقابل زلزله آسیب‌پذیرند. فراموش نکنیم باید هر‌ساله در ایران منتظر یک زلزله شش‌ریشتری باشیم. همچنین امکان دارد هر 10سال یک بار زلزله هفت ریشتری به‌وقوع بپیوندند. این حاصل مطالعه‌ای است که بنده در تاریخ مناطق زلزله‌خیز دارم.

وضعیت پایتخت را ازلحاظ قرارگرفتن روی گسل چطور ارزیابی می‌کنید؟

به‌جرات می‌گویم که همه تهران آسیب‌پذیر است. اگر زلزله با شش‌ریشتر به‌وقوع بپیوندد، تبعات ناگواری دارد. منطقه شمال‌تهران (لشکرک) و شمال‌شرق به‌سمت کرج به‌دلیل کوهستانی‌بودن و شیب زیاد فوق‌العاده زلزله‌خیز هستند. گرچه سازه خانه‌ها بهتر است و مردم به‌دلیل وضعیت‌مالی تقریبا مناسب خانه را محکم می‌سازند، ولی خطر در کمین است. از سوی دیگر، مشکل جنوب‌تهران این است که زمین فوق‌العاده ضعیفی دارد و مردم این مناطق وضعیت اقتصادی‌شان خوب نیست و قادر نیستند خانه‌های خود را محکم بسازند. درواقع تمام تهران در معرض خطر زلزله است و بنده منطقه‌ای ایمن در تهران نمی‌شناسم و اعتقاد دارم از دیدگاه علمی روزی تهران بر اثر زلزله نابود خواهد شد، مانند دفعات گذشته که این اتفاق افتاد و در تاریخ شاهد آن بودیم. البته من قصد ترساندن مردم را ندارم. هدف من بیدارکردن آنهاست. باید مشکلات خودمان را حل کنیم.

با توجه به نکات اشاره‌شده برای جلوگیری از خطر احتمالی زلزله در تهران باید چه‌کارکرد؟

با توجه به خیابان‌ها، سازه‌ها، جمعیت زیاد، ساخت‌وساز برج‌ها، مهاجرت روستاییان به تهران به‌دلیل نبود کار و... وضعیت‌تهران دربرابر زلزله اسفناک است و لحظه‌به‌لحظه وخیم‌تر می‌شود. به‌ویژه وقتی مجوز داده شود که خودرو‌های زیادی در سطح شهر تردد داشته باشند، یا برج‌هایی در تهران ساخته شوند، وضعیت بدتر می‌شود. به شمال تهران و کوه‌‌های البرز نگاه کنید. تا نیمه کوه‌‌های البرز سازه ساخته شده، یا مجوز ساخت داده شده است. هرقدر که سازه‌ها مقاوم باشند، با وقوع زلزله در شیب فرو ریخته می‌شوند. وجدان یک مهندس ساختمان نباید قابل خرید باشد، بلکه باید کلاه خود را قاضی کند و روی هر زمینی هر خانه‌ای را نسازد. باید برای ساخت سازه‌های چندین‌طبقه تا عمق 10، 15 و 20متری مطالعه شود. حرکت در تهران تقریبا غیرممکن است. ابعاد تهران فوق‌العاده زیاد شده و گسل‌های تهران می‌توانند با هم کشتی بگیرند.

شما ظرفیت مدیریت بحران تهران در کاهش مخاطرات زلزله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

55سال است در کشورمان رشته زلزله‌شناسی را راه انداخته‌ایم و زلزله‌ها را ثبت و مطالعه می‌کنیم. حدود 10سال است شبکه زلزله‌نگاری داریم و سازمان زمین‌‌شناسی نیز بیشتر از 50سال از عمرش نمی‌گذرد، درحالی که زلزله‌‌شناسی، زمین‌‌شناسی و وقوع زلزله مسائلی هستند که باید دائم ثبت شوند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. البته در دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد رشته زلزله‌شناسی تدریس می‌شود، اما علاج کار نیست. ما توانستیم ستادبحران برای کشور ایجاد کنیم، ولی ما باید وجدان کار داشته باشیم. باید خودمان را جای دیگری بگذاریم. من بارها دیده‌ام که افراد از شهرهای اطراف آمده و طلای اموات را غارت می‌کنند. از آنها پرسیده‌ام چرا این کار را می‌کنید؛ گفته‌اند که این فرد دیگر فوت شده است. بنابراین ما ستاد می‌خواهیم که در زمان وقوع زلزله و پس از آن از منطقه زلزله‌زده نگهداری کند. این یک مساله مهم است. از این رو، اگر در تهران زلزله‌ای با قدرت هفت‌ریشتر اتفاق بیفتد، هیچ‌شهری نمی‌تواند برای نجات مردم و غارت‌نرفتن تهران کمک کند.

 

آیا وقوع زلزله در تهران قابل پیش‌بینی است؟

ما زلزله‌ها را ثبت می‌کنیم. یادمان نرود مبحث پیش‌بینی مراحل مختلفی دارد. آنی، میان‌مدت و درازمدت؛ هنوز روی کره زمین زلزله به‌صورت کوتاه‌مدت یعنی به ساعت، روز، هفته و ماه پیش‌بینی نشده است، ولی میان‌مدت یعنی ظرف 30 تا 70 سال آینده پیش‌بینی شده که زلزله‌ای در راه است. برای‌مثال می‌توانیم پیش‌بینی و مطالعه کنیم که زمین و لایه‌های آن در حال حرکت هستند. مرحله درازمدت نیز با مطالعه تاریخ زلزله قابل پیش‌بینی است. زلزله‌هایی که در ایران اتفاق افتادند، باید عبرت شوند. زلزله پدیده‌ای است که داخل زمین اتفاق می‌افتد و باید بگوییم که خدا کریم است، شعور داده و نیاز است راه‌حل را پیدا کرده و خود را در مقابل زلزله حفظ کنیم. برای مثال، اگر جسمی سنگین است، نباید در ارتفاع قرار بگیرد، یا نباید راه‌پله شلوغ باشد که در هنگام وقوع زلزله نتوانیم از طریق آن فرار کنیم، حتی بارها هشدار داده شده که در حین زلزله سوار آسانسور نشویم، ولی آموزش‌ها به‌ویژه در کشور ما فوق‌العاده ضعیف است. زلزله پدیده‌ای زمینی است و این پدیده از دیدگاه زلزله‌شناسی، زمین‌شناسی و لرزه زمین‌ساخت مورد مطالعه قرار می‌گیرد. بنده معتقدم ما باید در میان‌مدت منتظر وقوع زلزله در تهران باشیم. از سوی دیگر، تهران آلونک زیاد دارد و جمعیت حاشیه‌نشین زیاد هستند و هر لحظه به تعداد آنها افزوده می‌شود و این، یعنی با وقوع زلزله تعداد کشته‌ها و میزان خسارت افزایش می‌یابد. سه‌شنبه گذشته در جلسه ستاد بحران مطالعه کردیم که تمام ایران زلزله‌خیز است. زمانی که بنده متولد شدم جمعیت کشور حدود 10 تا 11‌میلیون‌نفر بود؛ حال از مرز 80‌میلیون هم بالاتر رفته است. وقتی میزان جمعیت بالا می‌رود، خطر بیشتر می‌شود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha