سلامت نیوز-*دکتر حسن رودگری: سرطان پستان شایعترین سرطان زنان در جهان بوده و ۲۳درصد تمام سرطانهای زنان و ۱۱درصد از ابتلا به تمامی سرطانها در جامعه را تشکیل میدهد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آسمان آبی، 99درصد از موارد تازه سرطان پستان در زنان و یکدرصد از آنها در مردان ایجاد میشود. با افزایش سن، احتمال بروز سرطان پستان در زنان افزایش مییابد و ۸۰درصد آنها از سن ۵۰سالگی به بالا رخ میدهد و در افراد جوانتر احتمال وجود زمینه ارثی بیشتر است. ریسک بروز سرطان پستان زنان در تمام طول عمر بین یک در هشت تا 10 زن در غرب است و تحقیقات نشان میدهد این آمار به سمت شرق رو بهکاهش میگذارد و به یک در ۱۲یا کمتر میرسد که البته برخی از اقوام ممکن است از افزایش خطر بهدلیل وراثت رنج ببرند.
سرطان پستان یک بیماری با علل مختلف (مولتی فکتوریال) است و مواردی همچون عوامل محیطی، تغذیه، سبک زندگی، داروها و زمینه ارثی بر میزان و سن بروز و حتی پاسخ به درمان آن میتوانند اثرگذار باشند.
در انگلستان احتمال بروز سرطان برای یک زن سالم و فاقد پیشینه ابتلای فامیلی در ۲۰ تا ۸۰سالگی در حدودهشت درصد است در حالی که میزان این احتمال برای زنی با ابتلای یکی از بستگان درجه یک یا دو به حدود 13.5درصد و برای زنی که دارای دو مورد سابقه سرطان پستان در خانواده است به 21درصد میرسد که البته براساس تعداد افراد، میزان قرابت فامیلی و سن ابتلا، این درصد ممکن است افزایش یابد. وجود سرطانهای دیگر همانند پروستات در مردان فامیل و تخمدان در نزدیکان مونث نیز در کنار وجود سابقه سرطان پستان در خانواده بهطور جداگانه خطر بروز را در فرد افزایش میدهد که باید به آنها در مشاورههای بالینی توجه کرد. در صورت وجود اختلال در یک ژن مرتبط با ریسک سرطان پستان، احتمال بروز میتواند تا 80 درصد یا بیشتر در طول زندگی افزایش یابد که این امر متاسفانه همراه با کاهش سن و همچنین خطر بروز مجدد یا ابتلا به سایر سرطانها را در فرد مبتلا یا نزدیکان نسبی او افزایش میدهد.
گفتهمیشود تا 20درصد سرطانهای پستان با زمینه فامیلی و بهصورت ارثی رخ میدهد که متاسفانه حتی در جوامع در حال پیشرفت همانند کشور ما هم توجه ویژه و جداگانهای به این افراد نمیشود و برنامههای پیگیری جامع و مدونی برای کاهش ریسک یا تشخیص زودهنگام آن وجود ندارد، در حالیکه با آگاهی از افزایش خطر بروز در این دسته از افراد میتوان با روشهای پیشگیرانه از ریسک آنها کاست یا از طریق پیگیریهای بالینی به تشخیص زودهنگام و افزایش امید به زندگی کمک کرد. از بین زمینههای ارثی بهنظر میرسد سه ژن 1BRAC، 2BRCA و 53TP عامل مهم و رایجتر ارث در ابتلا به سرطان پستان باشند که امروزه بهسادگی قابل ردیابی هستند.
حتی در صورت نبود امکانات لازم برای تشخیص حضور ژنهای معیوب شناخته شده در ابتلا به سرطان پستان و تخمدان، میتوان با انجام مشاورههای بالینی ژنتیک به میزان احتمال خطر پی برد و دستورات پیشگیرانه یا روشهای تشخیص زودهنگام را در قالب غربالگریهای خاص برای فرد و نزدیکان نسبی وی انجام داد. ژنهای عامل سرطانهای پستان و تخمدان و پروستات از میزان نفوذ متفاوتی برخوردارند که میتوان با تغییر شرایط محیطی و سبک زندگی بر میزان بروز آنها در حاملان ژن یا افرادی که طبق محاسبات کلینیکی بیشتر از سایرین در معرض بروز انواع ارثی سرطان پستان و تخمدان هستند اثر گذاشت و از ریسک ابتلای آن کم کرد.بنابراین گسترش توجه همکاران پزشک به انواع ارثی و فامیلی سرطانهای پستان میتواند کمک بزرگی به کاهش این نوع بیماری محسوب شود و البته در کنار آن نیاز به یک همکاری تیمی بینگروهی از تخصصهای درگیر در این سرطانها و متخصصان ژنتیک داریم که باید در هر دو سیستم سلامت دولتی و خصوصی کشور نهادینه شود.علاوه بر سرطان پستان، بدخیمیهای دیگری نیز وجود دارد که همانند سرطان پستان، میتوانند از زمینه ارثی برخوردار باشند که در اینصورت افراد در معرض خطر میتوانند از خدمات مشاوره ژنتیک و روشهای پیشگیرانه یا کاهش ریسک بروز یا روشهای تشخیص زودهنگام بهره ببرند. پیشنهاد میشود سازمان نظام پزشکی در امر گسترش آگاهیهای حرفهای همکاران نسبت به خدمات مشاوره ژنتیک برای سرطانهای ارثی از طریق برگزاری دورههای بازآموزی مرتبط پیشتاز شود.
*متخصص ژنتیک (گرایش سرطان)
نظر شما