سلامت نیوز:پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی کشور که دو سال پیش از نابودی بخش‌های وسیعی از سواحل مرجانی کیش و هندورابی به دلیل افزایش شدید دمای هوا خبر داده بود، روز گذشته اعلام کرد: تشدید دمای هوا در تابستان امسال و تداوم هفتههای گرم در این منطقه باعث شده تا بیشتر مرجانهای خلیج فارس در اثر این تنش دمایی از بین بروند. اگر مرجان ها از بین بروند نه تنها خلیج فارس با فاجعه‌ای بزرگ و کاهش شدید تنوع زیستی مواجه می‌شود که منابع شیلاتی منطقه نیز این بین خواهد رفت.
به گزارش سلامت نیوز، ایران نوشت: اساس گزارش این پژوهشگاه، بیشترین میزان نابودی مرجانهای خلیج فارس در تابستان سال 1998 و در پی افزایش شدید دمای هوا اتفاق افتاده بود که در این سال بیشتر مناطق مرجانی اقیانوس‌های جهان نیز آسیب دید اما تابستان 2017 رکورد سال 1998 را در خلیج فارس هم شکست و با افزایش دما و تداوم روزها و هفتههای گرم چنان شوکی به زیستگاه‌های مرجانی وارد شده که اکنون اکثر مرجانهای باقیمانده دچار پدیده سفیدشدگی شده و از بین رفته‌اند.
دکتر کیوان کبیری عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی کشور در توضیح این مطلب می‌گوید:بررسی‌ها نشان می‌دهد این میزان افزایش دمای آب در طول 35 سال گذشته بی‌سابقه بوده به طوری‌که برای نخستین بار در آبهای اطراف جزیره کیش، امسال میانگین هفتگی دمای سطح آب از 35 درجه سانتیگراد هم بالاتر رفته و حتی در اطراف جزایر خارک و خارکو این میزان دما از 36 درجه سانتیگراد پیشی گرفت.
او افزود: در این تحقیق میدانی که با همکاری دکتر حمید رضایی پژوهشگر حوزه علوم دریایی انجام شده است، شاخص دیگری به نام هفتههای گرم دارای ناهنجاری‌‌های مثبت دمایی (Degree Heating Weeks, DHW) برای تحلیل بهتر تأثیرات دما بر روی مرجانها مورد بررسی قرار گرفت، چون بررسی‌ها نشان داد اساساً مرجانهای خلیج فارس نسبت به استرس‌های دمایی در طول زمان مقاوم شدند و با افزایش نقطه‌ای و لحظه‌ای دما از بین نمی‌روند بلکه آن چیزی که باعث از بین رفتن‌شان می‌شود تداوم روزهای گرم و هفتههای گرم است که باعث تشدیدسفید شدن‌شان می‌شود. بر اساس همین شاخص حد آستانه برای این منظور تعریف شد که این حد با عدد5.3 برابر است که بالاتر رفتن میزان این شاخص میتواند نشانه‌ای برای احتمال بروز پدیده سفیدشدگی (Bleaching) در مرجانها باشد. او خاطرنشان کرد: بیشترین میزان محاسبه شده برای این شاخص عددی نزدیک به 10 بود که مربوط به تابستان سال 1998 میلادی است، سالی که در آن اکثر مرجانهای خلیج فارس سفید شدند و بسیاری از آنها دیگر قادر به بازسازی خود نبوده و از میان رفتند. اما این شاخص در تابستان امسال چیزی به 12 رسید که به نوبه خود رکوردی بی‌نظیر است که نشانی از ماندگاری طولانی مثبت دمایی در آبهای خلیج فارس در تابستان امسال است. او افزود: دو سال پیش ما همین مطالعه را انجام داده بودیم که نشان می‌داد حدود 43 درصد مرجانهای شاخ گوزنی کیش از بین رفته‌اند ولی بررسی‌های اخیر ما حاکی از این است که متأسفانه بخش وسیعی از مرجانهای باقیمانده در 17 منطقه مرجانی ایران در خلیج فارس و دریای عمان بویژه در منطقه کیش و هندورابی در مقایسه با دو سال قبل از بین رفته‌اند.
در همین حال امید صدیقی، کارشناس آبزیان سازمان حفاظت محیط زیست مهم‌ترین تأثیر نابودی مناطق مرجانی خلیج فارس را بر روی آینده شیلات منطقه عنوان می‌کند و به «ایران» می‌گوید: مرجانها مهم‌ترین زیستگاه آبزیان در دریاها هستند و مرگ آنها میتواند به کاهش شدید تنوع گونه‌ای بینجامد، چون بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از 60 درصد گونه‌های ماهیان و حدود 40 درصد گونه‌های ماهیان تجاری که مورد نظر شیلات هستند وابسته به مناطق مرجانی هستند و در این مناطق تخم‌ریزی و یا زندگی می‌کنند، اگر اینها از بین برود نه تنها خلیج فارس با فاجعه‌ای بزرگ و کاهش شدید تنوع زیستی مواجه می‌شود که منابع شیلاتی منطقه نیز از بین خواهد رفت.
او افزود: استرس‌های حرارتی، افزایش میزان شوری آب و کدورت شدید آب در نتیجه ساخت و سازها در سواحل خلیج فارس در سال‌های گذشته خسارات جبران ناپذیری به مرجانها وارد کرده و حتی باعث کاهش منابع آبزیان هم شده است. این کارشناس می‌افزاید: زیستگاه‌های مرجانی حساس‌ترین زیستگاه‌های آبهای گرمسیری هستند و بالاترین نقش را در حفاظت از تنوع زیستی دارند اما متأسفانه امروز سخت ترین شرایط زیست محیطی را در خلیج فارس شاهد هستیم، با این حال تا به امروز حدود 44 گونه مرجان در سواحل ایرانی و تقریباً همین میزان هم در سواحل جنوبی خلیج فارس شناسایی و ثبت شده که با وجود استرس‌های شدید دمایی تنوع خود را حفظ کرده‌اند. او پیشنهاد می‌کند: به اعتقاد من بهتر است مطالعاتی صورت گیرد تا مشخص شود کدام گونه‌های مرجانی سازگاری بیشتری نسبت به افزایش دمای هوا در منطقه دارند تا به این ترتیب حمایت و حفاظت از این مناطق تشدید شود تا حداقل اگر از گرمایش جهانی آسیب می‌بینند به دلایل دیگر از بین نروند و شاید در آینده نزدیک بتوان برای تکثیر این گونه‌ها در بخش‌های آسیب دیده نیز اقداماتی انجام داد.
بحران گرمایش جهانی بویژه در منطقه خلیج فارس در حالی تشدید می‌شود که پیش از این مؤسسه علوم جوی و اقلیم شناسی دانشگاه زوریخ هشدار داده بود افزایش دمای هوا تا سال 2100 زندگی در جنوب ایران و حاشیه خلیج فارس را غیر قابل تحمل خواهد کرد.
بر اساس این گزارش، محققان آلمانی اعلام کرده بودند اگر روند تغییرات آب و هوا همچنان ادامه داشته باشد در عرض تنها یک قرن، ترکیب دما و رطوبت بالا در منطقه خلیج فارس شرایطی را ایجاد می‌کند که زندگی در جنوب ایران و سایر بخش‌های خلیج فارس عملاً غیر ممکن می‌شود. اما ظاهراً قبل از اینکه پیش‌بینی مؤسسه علوم جوی دانشگاه زوریخ برای خالی شدن منطقه از سکنه تحقق یابد این اکوسیستم خلیج فارس است که با نابودی زیستگاه‌های مرجانی و نابودی تنوع زیستی در حال تهی شدن است. بر اساس گزارش‌های منتشره افزایش شدید دمای هوا در سال 1998، 2007، 2015 و 2017 آسیب‌های زیادی به مرجانهای خلیج فارس وارد کرده است. کارشناسان معتقدند خلیج فارس را به جرأت می‌‌توان گرم‌ترین پهنه آبی نواحی حاره‌ای در جهان دانست به گونه‌ای که بیشینه دمای آب آن در ماه‌‌های گرم سال 1 تا 1 و نیم درجه سانتیگراد گرم‌تر از سایر نواحی حاره‌ای است. همین امر باعث شده اثر تغییرات دمایی در این منطقه بر روی زیست‌بوم‌‌های آن و بویژه مرجانها از اهمیت بالایی برخوردار باشد، چرا که به نوعی نمایانگر وضعیت زیست‌بوم‌‌های سایر مناطق حاره‌ای جهان در 50 سال آینده نیز است؛ جایی که بر اساس سناریوهای اقلیمی، دمای آب آن مناطق در طول این 50 سال 1 تا 2 درجه افزایش خواهد یافت.
نظر شما