سلامت نیوز:در این روزهایی که از زمین و آسمان اتفاقات تلخ و پر از خشونت بر جسم بی‌دفاع کودکان می‌بارد و هنوز اشکمان از تجاوز و قتل ستایش 7 ساله خشک نشده، بهت قتل آتنا گریبانمان را می‌گیرد و هنوز اندر خم باور این واقعیت تلخ ایستاده‌ایم که تابوت بنیتای 6 ماهه را روی دوشمان می‌گذارند و بعد هم که دیگر تحمل شنیدن قتل خشونت بار ملیکا را نداریم،
به گزارش سلامت نیوز، ابران نوشت: جایی در ایران هست که سند شش دانگ شهرشان را به نام کودکانشان زده‌اند و تلاش می‌کنند کوچه و خیابان و خانه هایشان را محلی پر از آرامش و نشاط برای آنها کنند. شاید باورتان نشود که «زرند» در استان کرمان، منطقه‌ای که برخی شهرهای آن به واسطه فقر و محرومیت در صدر اخبار قرار دارد و کمبود مدرسه، نبود امکانات بهداشتی، ازدواج اجباری کودکان و بیکاری در مورد آن به کلیدواژه‌های اصلی تبدیل شده است، شهر دوستدار کودکان شده باشد و تار و پودش بوی کودکی بدهد. شهر «زرند» در شمال استان حالا بیش از چهار سال است که توسط خیرین این استان برخی مؤسسات فعال در حوزه حقوق کودک تبدیل به «شهر دوستدار کودکان» شده و تلاش کرده که تمام عناصر شهر از مردم گرفته تا نهادهای دولتی و خصوصی را در این ماجرا به کار گیرد تا بچه‌ها بتوانند زندگی بهتری را از بدو تولد تا پایان دوره کودکی داشته باشند؛ دوره‌ای که به اعتقاد کارشناسان بیش از 90 درصد شخصیت انسان در آن شکل می‌گیرد.
شهر دوستدار کودک یعنی چه؟
«72 سال پیش و بعد از جنگ جهانی دوم شهر «رجیو» درنزدیکی میلان ایتالیا و بعدها «اشتوتگارت» آلمان با کمک نهادهایی مانند شرکت بزرگ بوش، تمام هویت شهر را در خدمت کودکان قرار داده و زمینه‌های رشد بهتر آنها را فراهم کرده‌اند. این دو شهر امروز محل بازدید پژوهشگران و محققان آموزش کودکان است و هر ساله افراد زیادی برای کسب روش های جدید آموزش کودکان به آنجا می‌روند» این نکته را علی ترقی جاه از فعالین حقوق کودک در شهر زرند می‌گوید و انتخاب زرند در استان کرمان را نتیجه هم اندیشی و توافق مؤسسات غیر دولتی با خیرین استان می داند. «با افراد و نهادهای مختلفی صحبت کردیم اما در نهایت خیرین استان کرمان پذیرفتند که در این زمینه با ما همکاری کنند.» در شهر دوستدار کودک، همه عناصر شهری و محیطی به خدمت رشد کودکان می‌آیند و قوانین بر اساس حقوق آنها نوشته می‌شود. «حق بازی، حق آموزش، حق تربیت صحیح، حق هوای پاک و...همگی از منشور حقوق کودکان است که در شهر دوستدار کودک باید رعایت شود.»
چرا زرند؟
مسئولان پروژه پس از توافق اولیه با خیرین، از بهمن 91 به مدت شش ماه ارزیابی تحقیقاتی خود را در مورد انتخاب شهر انجام می‌دهند و در نهایت به دلیل بافت فرهنگی و اقتصادی نسبتاً مناسب به زرند می‌رسند و فعالیت خود را با استقبال کم مسئولان شروع می کنند.
«ما تلاش کردیم به این بدگمانی معمول که مسئولان استانی و دولتی حمایت نمی‌کنند و آموزش و پرورش چوب لای چرخ می‌گذارد و پروژه در نهایت شکست می‌خورد، فائق آییم و تلاش کنیم بدبینی‌ها را کمتر کنیم چرا که پروژه‌های عمیق فرهنگی نیاز به صبر و حوصله زیاد دارد و نباید توقع داشت از همان ابتدا همه چیز فراهم باشد. ما آهسته و پیوسته قدم برداشتیم و البته باید بگویم بخش‌های مختلف به ما فرصت و اجازه کار دادند و سپس بین ما هم افزایی شکل گرفت و به مرور زمان بیشتر شد تا جایی که امروز در مقر فرمانداری کمیته‌ای متشکل از نماینده‌های بخش دولتی و خصوصی داریم و جلسات مستمر در این حوزه برگزار می‌شود.» به عنوان نخستین قدم اجرایی، «جشنواره هزار بازی در پارک اصلی شهر» در زرند برگزار می‌شود که مسئولان استانی تصور غالبشان برنامه‌های روتین مجری و کودک و موسیقی و نقاشی روی صورت و در یک کلام برگزاری یک جشن کودکانه بوده است اما بر خلاف این تصورات، در بزرگترین پارک شهر، 45 ایستگاه بازی ساده و ارزان طراحی می‌شود که توجه همه جلب می شود.
«تنوع بازی‌ها زیاد بود؛ از بازی ورزشی گرفته تا فکری، ادبی، گروهی و علمی که کودکان سریع جذبشان می‌شدند و والدین هم بعد از دقایقی درگیر این بازی‌ها می‌شدند. شروع خوبی را در زرند داشتیم و در قدم اول شهرداری و مهدهای کودک و آموزش و پرورش توجهشان جلب شد و فهمیدند که می‌شود کاری خارج از چارچوب‌های برگزاری مراسم‌های مرسوم دست و جیغ و هورا برای بچه‌ها کرد.» مطالعه دقیق و توسعه پایدار همراه با جلب اعتماد سایر دستگاه ها از برنامه‌های اصلی پروژه «زرند، شهر دوستدار کودکان» می‌شود چرا که باور اصلی این بوده که برنامه‌های فرهنگی زودبازده نیستند و باید قدم به قدم جلو رفت. «ما با جمعیت 200 هزار نفری در شهر زرند روبه‌رو هستیم که در هر بازه سنی، دو هزار و 500 کودک مخاطبان اصلی ما می شوند، بنابراین حجم و تنوع فعالیت ها زیاد است.»
از کارگاه نمایش خلاقتا جشنواره مادران قصه‌گو
این فعالیت‌‌ها به مرور زمان و پس از همکاری شهرداری و آموزش و پرورش و مهدهای کودک بیشتر و متنوع‌تر می‌شود و کودکان را به دغدغه اصلی شهر تبدیل می‌کند. برگزاری جشنواره خاطره سازی، برگزاری کارگاه نمایش خلاق، فراخوان هم صحبتی با خانواده‌ها، مسابقه کتابخوانی خانواده‌ها، جشنواره مادران قصه گو و زیباسازی فضای شهری توسط کودکان هر کدام طی یک برنامه زمانی منسجم در سطح شهر اجرا می‌شود.
«به طور نمونه یکی از مشکلات اصلی جامعه هم صحبتی با کودکان است، ما باید خانواده‌ها را با این موضوع آشنا می‌کردیم که صحبت کردن با کودکان غذای اصلی رشد مغزی است، پس ما از همایش پیاده روی که شهرداری مجری بود استفاده کردیم و دوره آموزشی خود را برای خانواده‌ها برگزار کردیم یا برنامه مفصلی در حوزه کتاب و شیوه کتابخوانی و آشنا شدن با کتاب های خوب را داشتیم که از آقای هوشنگ مرادی کرمانی خواستیم به عنوان یک کرمانی چند روزی به زرند بیایند و برای بچه‌ها و خانواده‌هایشان داستان بخوانند و حرف بزنند؛ نتیجه اینکه میزان فروش کتاب در زمان حضور ایشان چندین برابر شد و بچه‌ها با لذت داستان‌ها را گوش می‌دادند.»
«البته دامنه فعالیت ها تنها به این موارد ختم نمی‌شود و استفاده از ظرفیت مدرسه و مهد کودک‌ها و آموزش معلمان و مربیان نیز در دستور کار همیشگی است. استقبال معلمان و مربیان از کارگاه های آموزشی خوب است، مثلاً یکی از سؤالات مطرح شده دراین دوره این بود که چگونه با سلام و احوالپرسی حس خوب را به بچه‌ها منتقل کنیم؟ بعد از طرح مسأله، معلمان درباره تجربه‌های خودشان صحبت می‌کنند و بحث شکل می گیرد و تبادل تجربه و متدهای علمی دنبال می‌شود یا ما یک فاز عملیاتی «طراحی سازمان خدماتی شهر کودک» را داشتیم که والدین بچه‌ها در آن حضور پیدا کرده و گروه‌های متخصص 6نفره مسئولیت ثبت و مستند‌سازی کارگاه را داشتند و ما در گروه‌های کوچکتر با صحبت با والدین زرندی مشکلات شهر را در حوزه کودک شناسایی کردیم و به نتایج خوبی رسیدیم که در اختیار مسئولان شهری قرار دادیم.»
در حوزه بازی‌های کودکان که اهمیت زیادی دارد برنامه‌های متعددی برگزار شد، مثلاً در بزرگترین سوله زرند، جشنواره «یک خانه، هزار بازی» را داشتیم که نزدیک چهار هزار کودک در سه روز به آنجا آمدند و انواع بازی‌ها را انجام دادند و نکته جالب این بود که در این فضا پدر و مادرها یاد گرفتند که چه بازی‌های خلاقانه‌ای می‌توانند با فرزندانشان داشته باشند.
کودک، سفر و طبیعت
زرندی‌ها تلاش کردند که از تغییر هر فصل برای نشاط و شادابی کودکانشان استفاده کنند، بهار که می‌شود بچه‌ها به طبیعت برده می شوند و کوچکترهایشان با حیوانات و گیاهان آشنا می‌شوند و خردسالانشان درخت می‌کارند و گل بازی می‌کنند و کودکانشان با مدرسه به اردوی تفریحی در دامن طبیعت می‌روند. «طبیعت در رشد کودکان قطعاً نقش بزرگی دارد، بنابراین روزهایی را در زرند داریم که بچه‌ها با خانواده، با مدرسه با مهدهای کودک به طبیعت می‌روند و بازی می‌کنند و یاد می‌گیرند و خلاصه با طبیعت یکی می‌شوند. این برنامه در زمستان و پاییز و تابستان هم متناسب با آب و هوا تغییر می‌کند و برنامه‌ها از درست کردن آدم برفی تا آب تنی متغیر است. »
کودکان نماد شهر را می‌سازند
یکی از اتفاق‌های جذاب دیگر در زرند، استفاده از هنر کودکان در ساخت المان‌های شهری است، بالاخره شهر دوستدار کودکان باید از حال و هوای ظاهری اش هم مشخص شود. بنابراین زیباسازی فضای شهری به عهده کودکان زرندی گذاشته می‌شود تا در و دیوار شهر رنگ شاد کودکی بگیرد. «اردیبهشت امسال، جشنواره‌ای با عنوان جان تازه کودکانه بر دیواره‌های شهر برگزار شد که کودکان در آن از نقاشی با آبرنگ و مداد رنگی بر بوم تا سفال را تجربه کردند، اتفاق جذابی بود، هم مربیان و معلمان فعالیت داشتند هم والدین و مسئولان شهری؛ چهار روز این جشنواره ادامه داشت و دیوارهای شهر رنگ کودکی گرفت و تأثیرهای مثبت این حرکت روی همه شهر به جا ماند.»
این جشنواره اما جرقه‌های دیگری در ذهن مسئولان ایجاد می‌کند. «می‌شود نماد شهر دوستدار کودک به دست خود آنها ساخته شود اما باید این نماد هویت و عقبه شهر را هم نشان می‌داد و بعد از بررسی‌های مختلف تصمیم گرفتیم از سفال که هویت کویر و بویژه مردم زرند است، بهره بگیریم البته قبلاً درزمینه این هنر اصیل کرمانی هم فعالیت هایی کرده بودیم و سفالگری در بازی‌ها و جشنواره هایمان جایگاه ویژه داشت، اما نتیجه نهایی این شد که همزمان با هفته کودک 500 اثر سفالی طرح برجسته و لعاب کاری شده کودکان زرندی بر دیوارهای اصلی شهر زرند نصب می‌شود تا به عنوان نماد شهری برای همیشه ماندگار شود. حالا همه مردم و مسئولان شهر زرند دغدغه اصلی‌شان کودکان این شهر است، آنها فهمیده‌اند که راه توسعه شهرشان از کودکان شروع می‌شود و بنابراین نه تنها نسبت به برنامه‌های جدید واکنش منفی ندارند بلکه خود همراه می‌شوند. سال گذشته در هفته کودک بیانیه‌ای مخصوص کودکان زرندی داشتیم که مسئولان شهر این بیانیه را امضا کردند و تقریباً تا امسال به بخش زیادی از تعهداتشان عمل کردند.» ترقی‌جاه می‌گوید حالا زرند نمونه خوبی است برای معرفی یک شهر دوستدار کودک به سایر شهرهای دیگر و می‌توان از تجربیات این شهر در سایر شهرها و کلانشهرها استفاده کرد تا ایران کشوری امن‌تر و آرام‌تر برای زندگی کودکان باشد.
نظر شما