سلامت نیوز: سیلاب‌های ناشی از ۱۰حوزه آبخیز مشرف به شهر تهران با سطحی بالغ بر ۶۰هزار هکتار، پایتخت را تهدید می‌کنند.

به گزارش سلامت نیوز، همشهری نوشت: معاون آبخیزداری اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران با اعلام این خبر گفت: با توجه به از بین رفتن مسیرهای طبیعی خروج رواناب‌ها هنگام بارندگی‌های فصلی، سیلاب تهدیدی جدی برای شهر تهران محسوب می‌شود.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، حمیدرضا زكی‌زاده با بیان اینكه برای مقابله با این تهدید، طرح جامع كاهش خطرات سیلاب حوزه‌های آبخیز مشرف به شهر تهران تهیه شده است، افزود: اجرای این طرح به اعتباری حدود 100میلیارد تومان نیاز دارد تا بتوان مانع از سیلاب‌های ناشی از بارش‌های شدید و خسارات آن شد.

این مقام مسئول ساخت‌و‌سازهای بی‌رویه و غیرمجاز و از بین بردن پوشش‌های گیاهی را از عوامل انسانی مهم و تأثیر‌گذار بروقوع سیلاب نام برد و خاطر نشان كرد: ساخت‌و‌سازهایی كه در حریم و حتی بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها در سال‌های اخیر انجام شده است موجب از بین رفتن مسیرهای طبیعی خروج رواناب‌ها شده و افزایش شدت و قدرت تخریبی سیلاب‌ها را در پی داشته است.

معاون آبخیزداری اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران یادآور شد: سیلاب‌هایی كه در سال‌های اخیر در شهر تهران جاری شده خسارت‌های فراوانی به‌بار آورده است كه برای نمونه به خسارت‌های ناشی از سیلاب سال 1394 می‌توان اشاره كرد؛ این حادثه باعث مرگ 14شهروند و بیش از 37میلیارد تومان خسارت‌های مالی شد.

زكی‌زاده عملیات آبخیزداری را راهكار علمی مؤثر برای كاهش و كنترل سیلاب در ارتفاعات مشرف به شهر تهران دانست و گفت: عملیات آبخیزداری كه شامل اقدامات مكانیكی (سازه‌ای)، بیولوژیكی و بیومكانیكی است علاوه بر كاهش قدرت تخریبی سیلاب و خسارت‌های جانی و مالی، موجب تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی شده و از خشكسالی و فرونشست زمین جلوگیری می‌كند. براین اساس ضروری است این اقدامات به سرعت در حوزه‌های آبخیز مشرف به شهر تهران به مرحله مطالعه و اجرا درآید.

وی با تأكید بر جدی ‌بودن خطر سیلاب برای تهران، از تمامی دستگاه‌ها و نهادها برای جلوگیری از وقوع سیلاب و كاهش خسارت‌های ناشی از آن خواست با مجموعه منابع طبیعی درخصوص اجرای طرح‌های آبخیزداری همكاری و اعتبارهای مورد نیاز را تأمین كنند.

    نبود مدیریت سرزمین به معضلات دامن زده است

دكتر احمد رحمانی، رئیس هیأت مدیره انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با اشاره به اینكه تهران در معرض خطر سیلاب قرار دارد به همشهری گفت: همه این معضلات ناشی از نبود مدیریت سرزمین است. در خلأ مدیریت سرزمین و نبود طرح آمایش سرزمین كشور با مشكلاتی از این دست مواجه می‌شود درحالی‌كه اگر طرح آمایش سرزمین تدوین و اجرا شود، این طرح مشخص می‌كند كه دركدام عرصه باید كشاورزی و در كدام عرصه ساخت‌وساز یا جنگل‌كاری شود.

رحمانی كه ریاست بخش تحقیقات جنگل مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع كشور را نیز برعهده دارد، افزود: وقتی بدون مطالعه و با بخشی‌نگری و با درنظرگرفتن منافع زودگذر، پوشش گیاهی را نابود می‌كنیم و با تغییر كاربری، عرصه‌ای را كه تحت پوشش گیاهی قرار دارد تخریب و آن را تبدیل به ساخت‌وساز یا كشت و زرع می‌كنیم آن عرصه قابلیت خود را از دست می‌دهد و مستعد ایجاد سیلاب می‌شود. این درحالی است كه خاك اراضی پوشیده از گیاه، حالت اسفنجی دارد كه باعث نفوذپذیری آب ناشی از بارندگی به داخل زمین می‌شود و علاوه برآنكه سفره‌های زیرزمینی آب را تقویت می‌كند، مانع از بروز رواناب و سیلاب می‌شود.

    تغییراقلیم، تغییر كاربری و تخریب پوشش گیاهی عامل بروز سیلاب

رئیس هیأت مدیره انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با اشاره به پدیده تغییر اقلیم و اثرات ناشی از آن به همشهری، گفت: در گذشته و تا پیش از تغییر اقلیم، بخش عمده‌ای از بارش‌ها به‌صورت برف بود اما اكنون نوع بارش‌ها از برف به باران تغییر كرده و شدت آن هم بیشتر و به باران‌های سیل‌خیز تبدیل شده است. در چنین شرایطی باید پوشش گیاهی تقویت شود اما ما با تغییر كاربری‌های گسترده، بخش‌های قابل‌توجهی از پوشش گیاهی را نابود كردیم. این شیوه عملكرد از یك سو باعث كاهش شدید نفوذپذیری آب شده و از سوی دیگر فرسایش خاك را تشدید كرده است. خسارت فرسایش خاك هم كمتر از خسارت سیل نیست. به گفته احمد رحمانی، ما در تهران مثل بسیاری از نقاط دیگر كشور نه‌تنها پوشش گیاهی را نابود كرده‌ایم كه رودخانه‌ها و مسیل‌ها را هم تخریب و قربانی ساخت‌وسازهای غیرمجاز كرده‌ایم؛ برای نمونه در اطراف و حاشیه و حتی وسط رودخانه جاجرود برج ساختیم كه این دست‌اندازی به طبیعت است. همین ساخت وسازها هنگام بارندگی‌های شدید سبب تجمیع آب در رودخانه و بروز سیل می‌شود و به خسارات ناشی از آن دامن می‌زند.