سلامت نیوز:خانهها، خرابههای متروک روستایی خالی را میماند. در و دیوار بعضی از خانهها از سنگ است و بعضی از گل و خاشاک، مدرن ترها هم از آجرهای سه سانتی ساخته شدهاند اما هیچ کدامشان سرپا نیستند.
به گزارش سلامت نیوز، ایران نوشت: دیوارهای کاهگلی یکی یکی خراب شدهاند و از کنارشان که میگذری باید احتیاط کنی. شیشههای خانهها یک درمیان شکسته و قامت خانهها تنها در قابهای چوبی پنجرهها ایستاده. روستای تاریخی و پلکانی «کنگ» در 29 کیلومتری مشهد است. جایی که قدمت آن به بیش از 3 هزار سال قبل باز میگردد و بر اساس منابع غیررسمی حتی به 8 هزار و پانصد سال قبل. قدمت این روستا برخلاف تصورخیلیها حتی از منطقه تاریخی ماسوله هم بیشتر است، بر همین اساس کارشناسان گردشگری میگویند ایده ساخت ماسوله هزار ساله شاید حاصل یک شب اقامت در کنگ باشد.
روستا در منطقهای خوش آب و هوا و در نزدیکی شهر «طرقبه» بنا شده است. جمعیت روستا به هزار و 463 نفر میرسد اما تنها 432 نفر شب و روزشان را در اینجا سپری میکنند. تعداد خانههای متروکه و خرابه بیش از حد تصور است. محلیها میگویند روستاییها جانشان را برداشته و فرار کردهاند. به قول آنها حاضر به زاغهنشینی شدند اما به کنگ نشینی نه! دلیلش هم ساده است؛ روستا هنوز گاز ندارد. تا همین چند سال پیش خیلی از روستاییها آب و برق نداشتند و باید از دل کوه برای رفتن به خانهها عبور میکردند. کارشناسان گردشگری منطقه میگویند تعداد روستاییهای مهاجر منطقه حتی به 15 هزار نفر میرسد. البته حالا وضعیت برای روستاییها کمی متفاوت شده است. یکی در میان آب و برق دارند اما هنوز روستا گازکشی نشده است. مسیر ورود به روستا با سنگهای کوتاه و بلند سنگ فرش شده و کمتر از 5 سال است که آنها راحتتر خود را به خانههای کاهگلی میرسانند. پیرمردها و پیرزنهای سرپای روستا ممکن است حتی روزی چند بار مسیر سنگفرش تا بالای روستا را طی کنند. شبیه بابا علی پیرمرد روستا که برای پیدا کردن عصایش تا پایین روستا آمده و میگوید بچههای گردشگرها عصایش را برای بازی برداشتهاند.
قدمت خانههای کاهگلی مخروبه ممکن است به چند صد سال برسد. خانههایی که هر کدام ممکن است پیش از رها شدن خراب شده باشند. اهالی معتقدند خیلیها چارهای جز ترک دیارشان نداشتهاند، چون زندگی در کنگ سختیهای خاص خودش را دارد. برای ساخت یک خانه روستایی ساده در کنگ باید 3 تا 4 برابر روستاهای اطراف هزینه کرد چون بردن مصالح ساختمانی به دل روستا هزینه هنگفتی میخواهد.
کنگ نشینها تا 15 سال قبل گردشگر را به کنگ راه نمیدادند اما حالا مسئولان گردشگری روستا میگویند تا آخر هفته ممکن است پای هزاران گردشگر به روستا باز شود. گردشگرانی از کشورهای آلمان، امریکا، سوئد، یونان و چین. کارشناسان گردشگری روستا میگویند مردم فهمیدهاند که گردشگری میتواند نبض اقتصادی روستا را در دست بگیرد و برای همین هم آنها تعصب قدیم را ندارند.
مریم زنی 90 ساله است که نه تنها او بلکه اجدادش هم کنگ نشین بودهاند :«زمستونها خیلی اینجا سرد میشه به خاطر همین همسایههامون رفتن شهرهای دیگه. ما هم با کپسول و کرسی خودمون رو گرم میکنیم. با کپسول گاز میریم حموم. اینجا موندیم چون قناعت داریم. باغ داریم ولی درآمد نداریم.12ساله که زمین مون میوه نمیده. ما هم با حقوق کمیته امداد و یارانه زندگی رو میگذرونیم.»
اهالی روستای کنگ بیمارستان و دبیرستان ندارند. برای دوا و درمان یا باید تا سهشنبهها برای آمدن پزشک خانه سلامت صبور باشند یا 19 تا 29 کیلومتر در راه باشند تا خودشان را به طرقبه یا مشهد برسانند: «گاهی سهشنبهها میرم تا پزشک خانه سلامت فشارمو بگیره. رفتن تا خونه سلامت خیلی سخته واسم. پاهام دیگه جون ندارند. الان 6 ماهه نتونستم برم مشهد.»
پای دلالها و گنج یابها هم به کنگ از خیلی وقت پیش باز شده اما اهالی روستا میگویند همه اشیای قیمتی را یا اهالی روستا یا گنج یابها از دل خاک بیرون کشیدند: «قدیمها خیلی کوزه قدیمی پیدا میشد تو روستا. اهالی وقتی پیدا میکردن میبردن برای خودشون. یکی از همسایه هامون یک بار کلی جواهر و کوزه پیدا کرد. شنیدم از یک نفر که برده بازار سیاه بفروشه اما سرش کلاه گذاشتن. چوب خدا صدا نداره دیگه.»
همه شناسنامه دارند. از کوچک تا بزرگ اما خیلی هایشان تاریخ تولدشان را از یاد بردهاند. وقتی از فاطمه زن روستایی میپرسم چند سال داری میگوید: «نمیدونم شاید ده سال کوچیکتر از دهخدای محل مون.» انگاری چیزی به یادش میآید، سایه همسایه روی سرش سنگین شده است! میگوید: «همسایه مون عادت داره آشغالهاشو میریزه رو بوم ما. هرچی میگم نریز گوش نمیده. بچه هامم تو این خونه داماد کردم. الان همه شون همین جا با زن و بچههاشون زندگی میکنند.»
90 درصد اهالی باغدار هستند و 10 درصد مابقی با گوسفند چرانی زندگیشان را میچرخانند. هر سال منتظر برداشت میوه میشوند و شاید چند سال یک بار به خاطر سرمازدگی دست خالی از زمینها بازگردند: «زمین مون همیشه میوه خوب نداره. میوه هم که خوب نباشه قیمتش میاد پایین. به خاطر همین شبها لباس میبافم. روزها تو زمینها و خونههای مردم کارگری میکنم.»
درس و کتاب بچههای روستا هم به یک مدرسه در مرکز آن ختم میشود. مدرسهای که دخترانه و پسرانه ندارد. همه با هم درکنار هم دوران دبستان و راهنمایی را میگذرانند. بچههایی که بعد از اینکه درسشان تمام شود یا راهی کار میشوند یا به احتمال کم برای دوران دبیرستان به طرقبه یا مشهد باید بروند.
«طاهره مروتی»، دهیار کنگ معتقد است بافت پلکانی روستا پای گردشگران آلمانی را بیشتر از همه به کنگ باز کرده است و حالا روستا آخر هفتهها میزبان گردشگران زیادی از کشورهای آلمان، امریکا، سوئد و حتی یونان است: «روستا هنوز ثبت میراث فرهنگی نشده است اما میراث علاقه زیادی به ثبت آن دارد. دلیل این موضوع هم نپذیرفتن اهالی برای ثبت روستا است، چراکه فکر میکنند اختیاراتشان در امور زندگی کم خواهد شد.»
گیاههای آویشن، اسطوخودوس و چای گیاهی از گیاهان معروف روستای کنگ است اما هنوز این محصولات نتوانسته چرخ اقتصاد مردم را کمی تکان دهد. مروتی با تأکید به این موضوع میگوید: «درآمد ناچیزی هم از طریق فروش آنها به روستاییان میرسد اما اگر سرمایهگذاریهای لازم بر گیاهان دارویی روستا انجام شود، اهالی میتوانند درآمد نسبتاً خوبی کسب کنند.»
به گفته مروتی -دهیار روستای کنگ- نام خیلی از بازدیدکنندگان از روستا را نمیتوان گردشگر گذاشت. آنها در کنگ میچرخند و زباله میریزند یا به حریم رودخانه تجاوز میکنند: «روستا دو رودخانه دارد که به نامهای بزرگ و کوچک شهرهاند. طول رودخانه بزرگ به 14 کیلومتر میرسد و رودخانه کوچک به 8 کیلومتر. خیلیها به حریم رودخانه تجاوز میکنند و از نظر محیط زیستی به روستا آسیب میزنند. یک گردشگر ویژگیهای خاصی دارد که خیلیها این شرایط را ندارند.به خاطر آسیبهایی که به محیط وارد میشود شنبهها و چهارشنبهها کارگر میگیریم تا زبالهها را جمعآوری کنیم.»
در میان خانههای تخریب شده چندین خانه نوساز هم لا به لای خرابهها دیده میشود که با بافت تاریخی روستا هماهنگی ندارد. به گفته مروتی با تصویب قانونی که دیگر به خانههای نوساز هیچ امکاناتی مانند آب و برق و گاز داده نمیشود امیدوار است ساخت و سازهای غیربومی متوقف شود: «6 ماه است که این بخشنامه را صادر کردیم و نظارتها را افزایش دادیم. 6 ماه از این مصوبه میگذرد و شاهد کاهش تخلفها بودیم.»
مراسم عروسی 7 روزه در دل کنگ
مردم کنگ همین چند ماه پیش 7 روز در جشن عروسی یکی از اهالی پایکوبی کردند. قدمت مراسم عروسی و عزاداری به اجداد آنها باز میگردد و هنوز مرسوم است. روزهای تاسوعا و عاشورا روستاییها مانند سالیان قبل از حسینیه پایین روستا با علم به سمت حسینیه بالا میروند و با نشان دادن علمها به یکدیگر به هم سلام و علیک میکنند. مروتی میگوید، مردم به سنتهای دیرین پایبندند اما از مشکلات اقتصادی و رفاهی رنج میبرند: «نهایت تلاش مان را میکنیم تا مشکلات حل شود. امسال توانستیم دو اتوبوس برای روستا خریداری کنیم؛ تا قبل از این روستا اتوبوس نداشت.»
خانه بومگردی
یک ماهی میشود که خانه بومگردی کنگ کهن توانسته مجوزهای لازم را از میراث فرهنگی برای پذیرش مسافر بگیرد. تا قبل از این گردشگرها در خانههای غیر رسمی میماندند. «محسن صالحی»، مدیر داخلی مجموعه بومگردی «کنگ کهن» میگوید استقبال آلمانیها به خاطر نسبت نژادیشان با ایرانیها از کنگ خیلی بیشتر از سایر کشورها است: «ما در حال برنامهریزی هستیم تا همه رزروهای ما به صورت اینترنتی صورت گیرد. هر یک اتاق از طریق رزرو به یک نفر داده میشود. هرچند هنوز تمهیدات کافی برای مسیرهای گردشگری روستا انجام نشده اما در حال برنامهریزی هستیم تا مسیر گردشگری مشخص شود.»
30 اشتغال پایدار
روستاییها میگویند فرش بافی و تاره بافی سنت دیرین اهالی کنگ است اما آنها دیگر فرش و پارچه نمیبافند. آنهایی که در روستا زندگی میکنند دیگر قالی نمیبافند یا قالی بافها به شهرهای دیگر مهاجرت کردهاند. «محمدحسن حسین پور» مالک بومگردی کنگ کهن میگوید بومگردی روستا در نظر دارد تا سنتهای دیرین کنگ را زنده کند: «متقاضی برای اقامت در کنگ بسیار زیاد است. از طرف شبکههای مجازی مانند تلگرام و اینستاگرام خیلی متقاضی برای اقامت در روستا داریم و هنوز برنامهریزی دقیقی برای پذیرش نداریم. هزینه اتاقها هم بر اساس نرخ نامه میراث فرهنگی است میتوان گفت هزینه یک اتاق بین 35 تا 65 هزار تومان برای هر مسافر است.»
حسین پور مالک معتقد است خانه بومگردی میتواند هم اقتصاد روستاییها و هم وضعیت اشتغال آنها را سر و سامان دهد: «توانستیم حدود 30 اشتغال پایدار در روستا ایجاد کنیم و امیدواریم با توسعه گردشگری روستا این مقدار افزایش یابد.»
نظر شما