سلامت نیوز:در حالی که دریاچه ارومیه این روزها بشدت در حال پسروی و کوچک شدن است، اما در گوشه و کنار جاده‌های استان آذربایجان غربی از ارومیه تا سلماس و میاندوآب، هزاران تن سیب درختی به‌دلیل افزایش تولید در سال‌جاری تلنبار و بعضاً در حال فاسد شدن هستند. سیب‌هایی که هر کیلوگرم از آن حداقل 500 تا 700 لیتر حقابه دریاچه ارومیه را بلعیده و دریاچه را با چنین بحرانی مواجه ساخته است.
به گزارش سلامت نیوز، ایران نوشت: افزایش تولید سیب به یک میلیون و 200 هزار تن و تولید 700 هزار تن چغندر قند مازاد بر نیاز بازار، در سال‌جاری در استان آذربایجان غربی در حالی رقم خورده که به موجب مصوبه دولت هرگونه افزایش سطح زیر کشت در حوضه ارومیه ممنوع اعلام شده و وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی موظف بودند در مدت 5 سال حدود 40 درصد از میزان مصرف آب در این حوضه را کاهش دهند اما در عمل چنین اتفاقی نیفتاد و با گذشت سه سال از اجرای طرح احیای دریاچه ارومیه نه تنها سطح زیر کشت کاهش نیافت که حتی بخش اعظمی از حقابه دریاچه ارومیه که به موجب مصوبه شورای عالی آب کشور می‌باید به دریاچه تخصیص داده می‌شد در کمال ناباوری صرف تولید سیب و چغندر قند مازاد در این حوضه شد تا همچنان متهم اصلی خشکیدگی و پسروی شدید دریاچه ارومیه در سال‌جاری از نگاه مدیران ارشد دولتی و نمایندگان مجلس، کمبود بارش و خشکسالی باشد!
بی‌آنکه احدی از آنها پاسخ دهد چطور در شرایطی که حوضه دریاچه ارومیه با کاهش بارش و افزایش دمای هوا مواجه بوده تولید محصولات کشاورزی به جای کاهش حتی افزایش دوبرابری هم داشته است؟!
اما مدیر دفتر برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه که همواره از منتقدان جدی سیاست‌های وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی بوده حالا هم یکی دو ماهی است معاونت سازمان محیط زیست را عهده دار شده وزارت جهاد کشاورزی، نیرو و استانداری را مقصر این وضعیت می‌داند و می‌گوید: سال گذشته 300 هزار تن چغندر قند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی افزایش ظرفیت بود اما متأسفانه امسال این رقم به 760 هزار تن رسید. پرسش این است که چه کسی به این کشاورزان آب و بذر داده؟
وزارت نیرو آب داده، یا مستقیم آب داده یا اجازه داده از چاه برداشت کنند و نظارت نکرده است. بذر را هم وزارت جهاد کشاورزی داده، حالا چه کسی باید نظارت می‌کرد تا این اتفاق نیفتد؟ استاندار! اما متأسفانه استاندار مشروعیتی برای قانون و اینکه مصوبه هیأت دولت می‌گوید نباید سطح زیر کشت افزایش یابد قائل نبود.
[quote-left]سال گذشته 300 هزار تن چغندر قند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی افزایش ظرفیت بود اما متأسفانه امسال این رقم به 760 هزار تن رسید. پرسش این است که چه کسی به این کشاورزان آب و بذر داده؟ وزارت نیرو آب داده، یا مستقیم آب داده یا اجازه داده از چاه برداشت کنند و نظارت نکرده است.[/quote-left]
نه فقط استانداری بلکه مجموعه دستگاه‌های دولتی به مشروعیت قانون توجه نکردند، حالا یا اعتقاد نداشتند یا ابزارش را نداشتند یا نظارت نکردند و همه اینها به افزایش مصرف آب انجامید.
مسعود تجریشی افزود: برای همین به رئیس جمهوری و آقای جهانگیری این وضعیت را اعلام کردیم اما انتظار ما این است که نماینده‌های مجلس نظارت کنند و بپرسند آیا همه چیز در مورد ارومیه طبق برنامه پیش رفته؟ اگر نرفته چه کسی مقصر است؟چه کسی از قانون تخطی کرده؟ چرا چغندر قند که اصلاً اقتصاد مقاومتی هم نبوده و قرار بوده یک میزان مشخص تولید شود الان اینقدر فراتر از نیاز تولید شده؟ باید از دولت بپرسند؟
و وزیر مربوطه را به مجلس بکشانند و جواب بگیرند. این مقام افزود: حساب کردیم دیدیم 400 هزار تن سیب زیر درختی که امروز در ارومیه کنار خیابانها می‌بینیم حدود 280 میلیون مترمکعب آب مصرف کرده، میزان آبی که برای آن 700 هزار تن چغندر قند مازاد را هم که به این اضافه کنیم یعنی حدود یک و نیم میلیارد مترمکعب آب را مصرف کردیم بدون اینکه ارزش اقتصادی ایجاد کرده باشیم.
آیا نباید کسی حالا بپرسد این همه آب و انرژی را مصرف کردید حالا چه کسی نفع و چه کسی ضرر برده؟ هیچ کس نفعی نبرده اما هم کشاورز و هم دریاچه و هم حاکمیت ضرر کرده است. این دریاچه یکی از 20 دریاچه و تالاب بحرانی ایران است. ما باید این مسائل را در ارومیه حل کنیم چون حداقل سه یا چهارسال جلوتر از بقیه تالاب‌ها است. اگر در مورد ارومیه موفق نشویم امکان ندارد در مورد 20 تالاب دیگر موفق شویم.
دستور رئیس جمهوری برای تأمین حقابه تالاب ها
تجریشی تأکید کرد: از طرف دیگر رئیس جمهوری هم هفته گذشته(روز یکشنبه) طی نامه‌ای به آقای کلانتری برای پیگیری تأمین نیاز زیست محیطی تمام تالاب‌ها دستور دادند تا این مشکل را حل کنند و وزارت نیرو باید این حقابه‌ها را تخصیص دهد.
[quote-right] 400 هزار تن سیب زیر درختی که امروز در ارومیه کنار خیابانها می‌بینیم حدود 280 میلیون مترمکعب آب مصرف کرده، میزان آبی که برای آن 700 هزار تن چغندر قند مازاد را هم که به این اضافه کنیم یعنی حدود یک و نیم میلیارد مترمکعب آب را مصرف کردیم بدون اینکه ارزش اقتصادی ایجاد کرده باشیم. آیا نباید کسی حالا بپرسد این همه آب و انرژی را مصرف کردید حالا چه کسی نفع و چه کسی ضرر برده؟ هیچ کس نفعی نبرده اما هم کشاورز و هم دریاچه و هم حاکمیت ضرر کرده است. [/quote-right]
معاون سازمان محیط زیست در پاسخ به اظهارات مدیرعامل آب منطقه‌ای استان آذربایجان غربی که پیش از این گفته بود حقابه دریاچه را به میزان 750 میلیون مترمکعب در سال‌جاری تخصیص داده گفت: حقابه دریاچه به موجب مصوبه شورای عالی آب 2.6 میلیارد مترمکعب بوده، کجا دادند؟ در چه زمانی و چه مقدار این حقابه داده شده؟ من به شما می‌گویم اصلاً چنین حقابه‌ای را دریاچه دریافت نکرده است. مصوبه شورای عالی آب مثل مصوبه شورای عالی امنیت ملی است، حکم قانون را دارد و باید اجرا شود.
او در پاسخ به اینکه چرا این حقابه 2.6 میلیارد مترمکعبی از وزارت نیرو درخواست نمی‌شود، گفت: بارها اعلام کردیم ولی ندادند. حالا هم که به سازمان محیط زیست آمدیم دوباره درخواست کردیم، یعنی هفته گذشته نامه‌ای به امضای آقای کلانتری برای سرپرست وزارت نیرو و یک نامه هم برای معاون اول رئیس جمهوری ارسال شده و تأکید شده وزارت نیرو باید حقابه 12 میلیارد مترمکعبی همه تالاب‌ها را به صورت سیلابی و در زمان مناسب که اسفند و فروردین است بدهد نه اردیبهشت و خرداد که کشاورزان همه را برداشت کنند.
او افزود: ما از شهریور 1393 تاکنون بارها از آقای چیت چیان درخواست کرده بودیم که میزان تخصیص حوضه آبریز به بخش‌های مختلف را به ما بدهد، اما این را هم ندادند! حالا امیدواریم آقای اردکانیان این 2.6 میلیارد متر مکعب حقابه دریاچه را در دستور کار قرار دهد. چون اگر حقابه تالاب‌ها داده نشود امکان ندارد مشکل ریزگردها حل شود و امکان ندارد به اهداف قانون برنامه توسعه که گفته تالاب‌های ما هر سال باید20 درصد وضعیت‌شان بهبود پیدا کنند برسیم. اما حالا امیدواریم آقای اردکانیان به این موضوع توجه کنند چون اگر تا آخر فروردین سال آینده نتوانیم حقابه تالاب‌ها را بدهیم وضعیت از این هم بدتر می‌شود.
بی‌توجهی در زنجیره ارزش، عامل تولید سیب و چغندر مازاد
تجریشی خاطرنشان کرد: موقعی که ستاد احیا شکل گرفت، گفتیم شعارمان کاهش مصرف آب است .همه گفتند اینها می‌خواهند کشاورزی را از بین ببرند. ما گفتیم کشاورز بیش از نیاز واقعی گیاه آب مصرف می‌کند .نشان به آن نشان که تا الان نزدیک به 20 درصد مصرف آب را در برخی مناطق همچون میاندوآب کم کردیم و تولید هم کم نشده ما باید تأمین منابع مالی کنیم که فناوری را به خدمت بگیریم. ما در دو سال اخیر در 2.2 هکتار از اراضی کشت سیب از یک تکنولوژی استفاده کردیم، کل مصرف آب این کشاورز شد 6 هزار مترمکعب، در حالی که اگر آبیاری قطره‌ای بود18 هزار مترمکعب و غرقابی حدوداً 35 هزار مترمکعب می‌شد.
او خاطرنشان کرد: در مورد رخدادهای اخیر مربوط به سیب متأسفانه نه فقط نظارتی روی برداشت آب نبود بلکه به زنجیره ارزش و کشش بازار خارجی و داخلی هم توجهی نشده و بیشتر محصول تبدیل به زیر درختی با قیمت نازل شده است که البته این عدم توجه به زنجیره ارزش و بازار را در سایر محصولات زراعی‌مان هم می‌بینیم. تجریشی در توضیح شرایط اسفناک دریاچه ارومیه ب می‌گوید: دریاچه الان کمتر از یک میلیارد مترمکعب آب و بین 1600 تا 1700 کیلومتر مربع وسعت دارد.یعنی چیزی حداکثر حدود 40 درصد وسعت دریاچه آب دارد.
مسعود تجریشی افزود: با توجه به اینکه میزان تبخیر در این حوضه بیشتر از میزان بارش است. یعنی هرساله حدود یک متر از سطح آب دریاچه تبخیر می‌شود ما برای اینکه بتوانیم دریاچه را در شرایطی نگه داریم که هرساله حداقل 50 سانتی متر آب داشته باشد باید دو میلیارد مترمکعب آب بیش از آنچه تبخیر می‌شود در دریاچه داشته باشیم. برای همین شورای عالی آب، حقابه دریاچه را برای هر سال 2.6 میلیارد مترمکعب تعیین کرد اما در عمل وزارت نیرو این حقابه را تاکنون نداده است.
معاون سازمان محیط زیست افزود: سال گذشته میزان بارش این حوضه حدود 200 میلی متر بود که در 50 سال گذشته این سومین سال کم بارش بوده، دمای هوا هم 1.5 تا دو درجه افزایش پیدا کرد و اقدامات اجرایی که برای احیا دیده بودیم محقق نشد. یعنی اینکه بتوانیم سر دهنه‌های رودخانه‌ها را درست کنیم و روی کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی سرمایه‌گذاری کنیم و آب صرفه‌جویی را به سمت دریاچه برسانیم که به‌دلیل کمبود اعتبارات انجام نشد.
نظر شما