سلامت نیوز: استاد پژوهشگاه زلزله شناسی اقداماتی که باید قبل از بحران انجام شود را تشریح کرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرآنلاین، یک سال از آوار شدن ناگهانی پلاسکو نگذشته بود که این‌بار اتفاقی دیگر در ابعادی بزرگتر و خسارت‌هایی مرگبارتر؛ زمین لرزه‌ای ۷.۳ ریشتری در مرز ایران و عراق منجر به مرگ صدها نفر در استان کرمانشاه شد و صدها نفر جان خود را از دست دادند. این موضوع باعث شد تا برای بار دیگر بحث‌های زیادی درباره سیستم مدیریت بحران ایران و نحوه انجام عملیات امداد و نجات به وجود بیاید.
عملیات امداد و نجات مجموعه اقداماتی است که در یک حادثه با هدف امدادرسانی، رهاسازی و نجات مجروحان و مصدومان گرفتار در صحنه آسیب انجام می‌شود، کارشناسان بر این باورند که اگر قرار باشد چنین عملیاتی با موفقیت انجام شود باید از قبل برای هر شهر برنامه‌ای مشخص وجود داشته باشد.
فریبرز ناطقی الهی استاد پژوهشگاه زلزله شناسی و نویسنده کتاب‌هایی در زمینه مدیریت بحران یکی از این کارشناسان است. او چند سال پیش درباره چنین شرایطی هشدار داده بود، ناطقی معتقد است هنوز هیچ یک پیشنهادهایش در زمینه مدیریت بحران اجرایی نشده است.
او می گوید: پیش از حادثه باید نحوه خرابی تمامی مستحدثاتی كه در منطقه مورد نظر وجود دارد را در صورت بروز حادثه‌ای مثل زلزله با ان خطر مطرح شناسایی كنیم از جمله، ساختمانها، اب، گاز، برق، پل ها، ساختمانهای اداری، مراكز مختلف و ... درواقع هر ساخته دست بشری در منطقه باید شناسایی شود. توان مدیریتی هم كه مشخص است یعنی ما در این منطقه با ان اسیب پذیری محتمل چه توان مدیریتی در صورت رخداد حادثه مورد نظر داریم یا می توانیم داشته باشیم. فقط باید حادثه را بخوبی شناخت، اسیب پذیری قابل كاهش است كه این امر و بردن بالاتر توان مدیریتی در كاهش ریسک هر دو عملكرد را بهتر می کنند. این كار برای نقاط پر خطر كشور باید و باید انجام بگیرد، البته قبل از اینكه حوادثی مانند زلزله ۷.۳ ریشتری غرب ایران رخ دهند. تا بتوان برنامه ریزی كرد برای زمان حادثه، چند دفعه باید اشتباهاتمان را تكرار كنیم و جان و مال مردم و بودجه و توان كشور را هزینه بی تدبیری های خود بكنیم؟
این استاد مدیریت بحران، برای مدیریت بحران پس از زلزله طرحی چند مرحله‌ای پیشنهاد کرده است که در جدول زیر می‌بینید.
| ردیف | بخش | توضیحات |
| ۱ | تعریف سناریو | برداشـت آماری، طبقه بندی، تهیه نقش‌های مورد نیاز، همچنین ایجاد مراکز مختلف مانند مراکـز امـداد و نجـات و مراکـز آتـش‌نشانی وغیره مجموعه فعالیت‌هایی است که باید در این مرحله و پیش از وقوع بحران انجام شود. |
| ۲ | تشخیص اطلاعات |
نوع اطلاعات برداشت شده از نقاط مورد نظر در نحوه برنامهریزی، اولویتها و به خصوص در مدیریت بحران نقش اساسی دارد. برای مثال اگر هدف اطلاعات آتش‌نشانی‌ها باشد، مکان آتش‌نشان‌ی‌هاو مسائل دیگر در این مرحله در فرمی اراپه می‌شود. |
| ۳ | شیوه انجام |
در یک شهر فرضی تعداد ۱۵۰۰۰ ساختمان شامل ساختمان های مسکونی، تجاری، بیمارستان و درمانگاه و ... وجـود دارد. بـا فرض آنکه نیاز است اطلاعات خاصی از هر ساختمان در فرمهای مربوطه مانند آنچـه در بخـش دوم طراحـی شـده، ثبـت شود به روشی مناسب جهت برداشت و دسته بندی کردن داده ها نیاز است، تا به توان در صورت نیاز در سـریعترین زمـان ممکن با داشتن اطلاعات هر ساختمانی به آنجا مراجعه کرد و یا با دانستن محـل هـر سـاختمان اطلاعـات آن را از میـان بانک داده ها استخراج کرد. در این مرحله اعلام میکنید که پیشنهاد شما برای چگونگی برداشت اطلاعات و شیوه دسته‌بندی کردن آنهـا در بانـک اطلاعـاتی چگونـه اسـت. بـه عبارت دیگر برای شهری با این وسعت راه عملی چنین کاری را چگونه پیشنهاد می‌دهید. |
| ۴ | تهیه نقشه |
فرض شود برای تمامی ساختمانهای شهر این فرم به ترتیب ذکر شده تهیه شد و در یک بانک اطلاعاتی تدوین شد. اگر تصمیم گرفته شود تا آسیبپذیری لرزه‌ای هر ساختمان با یک رنگ خاص مطابق با شرح زیر نشان داده شود: ۱ -ساختمانهای با آسیب پذیری خیلی زیاد - رنگ قرمز ۲ -ساختمانهای با آسیب پذیری زیاد - رنگ صورتی ۳ -ساختمانهای با آسیب پذیری متوسط - رنگ زرد ۴ -ساختمانهای با آسیب پذیری کم - رنگ نارنجی ۵ -ساختمانهای با آسیب پذیری خیلی کم - رنگ آبی |
| ۵ | مدیریت |
اگر تعداد مراکز عنوان شده در بخش چهارم با توجه به وضعیت آسیبپذیری و وسـعت شـهر کـافی نباید، مراکـز مهـم جدیدی در فضای شهری پیشنهاد شود. (شکل۱) |
| ۶ | مدیریت بحران حین زلزله |
در این مرحله براساس نقشه تهیه شده شرایطی را در نظر می‌گیریم که در زمان بحران قرار گرفته باشید، با توجه به خرابیهای گوناگون در نقاط شهری در رابطه با موارد زیر چگونه تصمیم گرفته شود: (شکل۲) ۱ -محل اسکان موقت ۲ -محل مراکز امداد ۳ -موقعیت مراکز سوخترسانی ۴ -موقعیت منابع آب مورد نیاز۵- محل مراکز پلیس ۶ -محل دفن اجساد |
| ۷ | مقایسه مدیریت انجام شده در بخش پنجم وششم |
باید اطلاعات موجود در بخش پنجم و ششم در این مرحله با هم مقایسه شوند. |
| ۸ | امداد و نجات |
بعد از انجام ۷ مرحله‌ی قبلی تازه در این بخش می‌تواند عملیات امداد و نجات را آغاز کرد، ناطقی الهی این بخش را اینگونه ارزیابی می‌کند: فرض کنید همه بخشهای اول تا هفتم به صورت صحیح انجام گرفته باشد و اکنون در شرایط بحران به سر می‌برید: ۱ -اگر نقطه A دچار آتشسوزی شده و تنها مراکز آتش نشانی در بخش چهارم در شهر فعال باشند، کدام مرکز و کدام مسیر را برای رسیدن به نقطه مذکور انتخاب میکنید، آیا این مسیر با توجه به آوارهای موجود قابل دسترسی است؟ ۲ -اگر مراکز آتشنشانی مورد نیاز قبل از بحران بر اساس نقشه آسیبپذیری و تحقیقات انجام شده احـداث شـده باشـد، اکنون کدام مسیر را انتخاب میکنید؟ ۳ -مقایسه این دو مسیر چه چیزی را به شما نشان میدهد، آیا انتخاب محل احداث آتشنشانی جدید مناسب بوده است ؟ |
| ۹ | امداد فوری |
برای مثال نقشه آسیبپذیری نشان میدهد منطقه B با رنگ قرمز ساختمانهای آسیبپذیر بالایی که دارد بـسیار بیـشتر از نقاط دیگر دچار حادثه می شود و بنابراین نیاز به امداد در این منطقه فوری است. |
| ۱۰ | امداد در شرایط سخت | اگر در شرایط بحران باشید و پس از گذشت زمانی اندک به شما اطلاع داده شود که ارتباط سمت چپ شـهر بـه دلیـل مسدود شدن راه در اثر ریزش آوار و مجاورت با منطقه کوهستانی به طور کامل با سمت راسط شهر قطع شده باشد:
با توجه به بخش ششم که محل مراکز مهم را قبلاٌ مشخص کرده و یا احداث کردهاید، اکنون تصمیمگیـری خـود را در مورد مراکز مورد نیاز جهت احداث سریع با نشان دادن و یادداشت کردن روی نقشه انجام دهید |
| ۱۱ | امداد در شرایط ویژه | فرض کنید در شرایط بحران باشید و اطلاع پیدا کنید که ارتباط قسمت پایین شهر و بالای شهر بـه دلیلـی ریـزش دو پل بر روی رودخانه وسط شهر قطع شده باشد، آن زمان این اقدامات را می‌توان انجام داد:
۱ -بر اساس آنچه در بخش ششم انجام داده اید آیا امکان تمامی مراحل امداد و نجات به طور مـستقل در بخـش بـالای شهر قابل انجام است و آیا نیاز به مراکز خاص و جدید دیگری دارید؟ ۲ -اگر نقطه A دچار حریق شده باشد و مرکز آتشنشانی قسمت بالای شهر نیز به طور کامل هنگام زلزله خراب شـده باشد، برای امداد رسانی به این نقطه چه تصمیمی میگیرید. |
نظر شما