سلامت نیوز:٣٤ روز از ابلاغ رییسجمهوری برای اعمال ماده ٤٥ الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر و ١٤ روز از اجرای كاهش مجازات اعدام محكومان مواد مخدر گذشته و با پیشبینیهایی كه ظرف دو هفته اخیر، اعضای كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس داشتهاند، از مجموع ٥ هزار محكوم به اعدام به دلیل قاچاق مواد مخدر یا محرك، ٤ هزار نفر مشمول این قانون خواهند شد و از اعدام نجات مییابند.
به گزارش سلامت نیوز،اعتماد نوشت: اگر فرض بر این باشد كه هر محكوم به اعدام، عضو یك خانواده بوده، یعنی با اجرای این بند از قانون، حداقل ٤ هزار خانواده وابسته به محكومان مواد مخدر، از آسیبهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی ناشی از اعدام مصون خواهند بود.
از سه سال قبل كه محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه، پیشنهاد بازنگری در مجازات اعدام محكومان مواد مخدر به دلیل تاثیر منفی در وجهه جهانی را مطرح كرد، تا امروز هزاران خردهفروش در پاتوقهای مصرف مواد مخدر، بازداشت و به اعدام محكوم شدهاند در حالی كه بسیاری از خردهفروشان – اگر خودشان هم گرفتار اعتیاد نباشند - در اقرارها و اعترافهای خود گفتهاند كه فقر مالی و ناتوانی در تامین معاش خانواده و زندگی، دلیل اصلی ارتكاب به خرید و فروش مواد مخدر بوده است. «سعید صفاتیان»، رییس كارگروه كاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام، تاثیرات مثبت تصویب و اجرای این بند از قانون را تحلیل كرده است:
با وجود آنكه طی ماههای گذشته و از زمان مطرح شدن پیشنهاد كمیسیون قضایی مجلس برای بازنگری در مجازات اعدام حاملان و خردهفروشان مواد مخدر، این تاكید وجود داشت كه هدف از این پیشنهاد، حذف مجازات اعدام نبوده بلكه پیشگیری از تخریب وجهه جهانی جمهوری اسلامی ایران به دلیل بالا بودن احكام اعدام و همچنین، پیشگیری از بازتولید آسیبهای اجتماعی ناشی از افزایش تعداد خانواده اعدامیان مدنظر بوده، مخالفان این اصلاح و بازنگری معتقد بودند كه با تصویب این قانون، با تشویق قاچاقچیان به افزایش فعالیت و افزایش قاچاق مواد مخدر مواجه خواهیم شد. نگاه شما نسبت به این تحلیل چیست؟
باید برگردیم به گذشته و ببینیم چرا قاچاق اتفاق میافتد و چه افرادی مرتكب قاچاق مواد مخدر میشوند ؟ آیا تحقیقی درباره وضعیت مالی و تحصیلات و اهلیت قاچاقچیان انجام شده ؟ قاچاقچی به دنبال درآمد است و قاچاق زمانی افزایش پیدا میكند كه سود بیشتری داشته باشد. اگر هرویین در مرز ایران، كیلویی هزار تومان باشد و در تهران، كیلویی ١٠ هزار تومان، حتما وارد چرخه قاچاق میشود اما اگر در تهران، كیلویی یك هزار و ٥٠٠ تومان باشد، قاچاق اتفاق نمیافتد چون سود ندارد. آیا فشارهای قضایی بر رشد یا كاهش قاچاق بیتاثیر است؟ من قبول دارم كه اگر قاچاق یك گرم هرویین حكم اعدام داشته، شرایط، از زمانی كه قاچاق ١٠ گرم هرویین فاقد مجازات بازدارنده است، متفاوت خواهد بود اما در این سالها كه احكام اعدام صادر شد، آیا با كاهش قاچاق مواد مخدر مواجه شدیم و آیا احكام اعدام باعث شد كه میزان حمل مواد مخدر كاهش یابد؟
در تمام این سالها، قاچاقچیان با اینكه از مجازات اعدام برای قاچاق بیش از ٣٠ گرم شیشه و هرویین با خبر بودند، قاچاق ادامه داشت چون ترس از اعدام وجود نداشت. قابل توجه اینكه سالانه ٢٥٠ هزار قاچاقچی در كشور دستگیر میشوند كه فقط حدود ٣٠ درصد از این تعداد، تكراری هستند اما ١٨٠ هزار نفر، قاچاقچی جدید هستند، یعنی افرادی كه به تازگی وارد قاچاق مواد مخدر شدهاند، آیا این افراد از قوانین بیخبرند ؟ آیا نمیدانند مجازات قاچاق ٣٠ گرم هرویین یا ٥٠ كیلو تریاك اعدام است؟ میدانند ولی وارد كار قاچاق میشوند. چرا؟ چون از اعدام نمیترسند. چون قبح اعدام ریخته شد و چون بسیاری از احكام صادره، مشمول عفو شد. ٢٠ سال قبل كه در زندان قزل حصار كار میكردم، وقتی به یك متهم به قاچاق میگفتم برای تو حكم ابد صادر میكنند، جواب میداد من بعد از ١٠ سال آزاد میشوم.
قاچاقچیان مواد مخدر، از جزییات قوانین مرتبط به خوبی آگاهند.
آنها بسیار حرفهای هستند. همان خردهفروش، وقتی كنار خیابان میایستد ٣٠ گرم هرویین داخل جیبش نیست. ٢٩ گرم هرویین دارد و باقی را در درخت و ماشین جاسازی كرده چون فرق حمل ٢٩ گرم تا ٣٠ گرم هرویین را میداند. فرق حمل ٢٠ گرم یا ٥ گرم را هم میداند. مجازات ٥ گرم، ٣ سال حبس است و مجازات ٢٠ گرم، ١٥ سال حبس.
فكر میكنید با اجرای این قانون، شاهد كاهش آسیب در خانوادههای خردهفروشان مواد مخدر باشیم؟
نگاه من از ابتدای طرح این پیشنهاد، این بود كه مجازات اعدام برای حاملان مواد مخدر حذف شود چون اغلب این افراد، به دلیل شرایط دشوار زندگی سراغ قاچاق رفتهاند. اگر شرایط سخت زندگی را برای این افراد آسان كردیم و باز هم برای كسب سودهای مضاعف سراغ قاچاق آمدند، میتوانیم مجازاتهای سختتری اعمال كنیم. راننده تریلی اجارهای كه در زاهدان، با ١٠ كیلو هرویین دستگیر شده، در جواب من میگوید خرج خانه دارم و بچه دارم و گفتند ٥ میلیون میدهیم این محموله را به تهران برسان. چنین فردی، نمیخواسته با قاچاق مواد، تعداد خانهها یا ماشینهایش را اضافه كند، او فقط میخواسته با این پول اجاره و خرج خانهاش را تامین كند. فراموش نكنیم افرادی كه در این سالها پای چوبهدار رفتند، نگاه فرزندانشان به دولت و نظام منفی شد علاوه بر آنكه كاركرد اجتماعیشان را هم در جامعه از دست دادند. در شهر كوچك ٥٠ هزار نفری، آینده دختر یك قاچاقچی اعدامی، تمام است. كسی به خواستگاری این دختر نخواهد رفت و این دختر حتی نمیتواند در این شهر شغل پیدا كند. آیا این دختر باید سپاسگزار این دولت و این نظام باشد؟ این دختر، فضایی نیاز دارد برای فریاد زدن دردهایش آن هم در خانوادهای كه پدر اعدام شده و ٦ بچه، روی دست یك مادر فقیر مستاجر باقی ماندهاند.
و البته خوشبین باشیم كه این دختر، این خانواده، خودشان به شبكه قاچاق ملحق نشوند.
هم این دختر و هم خانوادهاش، همه به فساد كشیده میشوند و كسی هم به این خانواده كمك نمیكند و این خانواده، از جامعه طرد میشوند. تا امروز، چند هزار نفر را از جامعه طرد كردیم؟
یكی از دلایل اصرار بر تصویب این قانون، بازسازی وجهه جهانی جمهوری اسلامی ایران از بابت بالا بودن صدور احكام اعدام بود. فكر میكنید این قانون در تغییر نگرش جهانی نسبت به دولت و نظام، تا چه حد تاثیرگذار باشد؟
در موضوع صدور احكام اعدام، ایران همیشه در رده اول یا دوم است ولو اینكه ٩٠ درصد اعدامهایمان به دلیل قاچاق مواد مخدر است. اما اعدامیها چه كسانی هستند؟ برادران و خواهران من و شما و در فاصله دور و نزدیك كه از خارج هم نیامدهاند و سیستانی و تهرانی و شیرازی و شمالی هستند. ما برادر و خواهرانمان را برای ٥ كیلو مواد مخدر اعدام میكنیم كه یك نفر در انگستان و سوئد و سوییس، نگران نباشد كه مواد مخدر افغانستان وارد كشورش میشود. مگر این فرد، در مبارزه با مواد مخدر چه كمكی به ما كرد؟ مگر ٤٢ كشور دنیا در افغانستان حاضر نیستند؟ مگر امریكا تا امروز در افغانستان بیش از ١٠ میلیارد دلار برای مبارزه با مواد مخدر هزینه نكرده؟ چه اتفاقی در افغانستان افتاد؟ تولید تریاك، بیشتر و سازمانیافتهتر و قدرتمندتر شد و اتفاقا نخستین تبعاتش را هم ما میبینیم. اگر اروپا و امریكا از تولید و ترانزیت مواد مخدر افغانستان ناراحت هستند، كمك كنند كه توسعه جایگزین و نه كشت جایگزین در افغانستان ایجاد شود. نه اینكه از آن سر دنیا برای ما پیغام بدهند كه مواظب باشید مواد مخدر وارد كشور ما نشود. فرزندان ما با فرزندان آنها چه فرقی میكنند؟
چندی قبل، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، خبر از دستگیری باندی در سراوان داد كه درگیر قاچاق مواد مخدر بود اما از این باند سلاحهای سنگین آكبند هم كشف كرده بودند. ظاهرا با خطر جدید همدستی شبكه قاچاق مواد مخدر با گروههای تروریستی مواجه هستیم؟
این هشدار نخستین بار ١٤ سال قبل توسط علیهاشمی، دبیركل وقت ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح شد. ایشان یك مقام امنیتی بود و تئوری ناركو تروریسم را مطرح كرد. من هم بارها درباره ناركوتروریسم هشدار دادم. اگر قاچاق مواد مخدر در هر ساختاری قدرتمند میشود حتما از پشتوانه تروریسم برخوردار است. هرچه قاچاقچی قدرتمندتر بشود به ضرر جامعه است و همان طور كه قبلا هم به شماگفته بودم، سیستم قاچاق در كشور اتاق فكر دارد و ما باید این اتاق فكر را بزنیم. كدام معتاد را پیدا میكنید كه بگوید ٣ روز تریاك پیدا نكرده؟ باید استراتژیها و سیاستهای كلانمان تغییر كند. تا زمانی كه اتاق فكر را نزنیم و همزمان، نگاه بیمارانگاری و كیفرزدایی و قانونمندسازی را پیش نكشیم و خدمات كاهش آسیب اعتیاد را در اولویت نگذاریم، سیستم قاچاق هم رشد میكند؛ امروز به آر پی جی مسلح میشود و فردا، به موشك. آیا نباید از امریكای جنوبی درس بگیریم كه قاچاقچیان مواد مخدر، جلوی ارتش مقاومت میكنند؟
نظر شما