سلامت نیوز:روز جمعه فرماندار تهران در مراسمی رسما اعلام كرد كه درصورت ادامه روند بارندگی‌ها به شكل كنونی، ٥٢ درصد تهرانی‌ها فاقد آب شرب خواهند بود. این خبر دركنار اخبار نگران‌كننده‌ای كه از مقدار بارش‌های امسال و خشكسالی تهران در چند هفته اخیر منتشر شده، باعث شدتا شایعات وسیعی در این مورد به خصوص در فضای مجازی منتشر شود.
به گزارش سلامت نیوز، اعتماد نوشت: شایعاتی كه همگی به یك نقطه ختم می‌شود؛ اینكه قرار است در تابستان امسال، پایتخت نشینان با جیره‌بندی جدی آب روبرو شوند. ولی این وضعیت چندان هم برای تهرانی‌ها جدید و غیرعادی نیست. چرا كه هر سال با نزدیك شدن بهار، مسوولان نسبت به كم آبی‌های جدی و جیره‌بندی آب هشدار می‌دهند ولی با این حال تابستان كه می‌شود، نه خبری از جیره‌بندی است و نه كم‌آبی.
اما گفته‌های محمدرضا بختیاری، مدیرعامل سازمان آب منطقه‌ای استان تهران حكایت از عمق بحرانی دارد كه در كمین مردم تهران است. ذخیره تقریبا صفر برف در كنار كاهش ٦٦ درصدی بارندگی كه باعث شده تا تهران از لحاظ آب شرب وضعیت بی‌سابقه‌ای را در نیم قرن اخیر پیش رو داشته باشد، موضوعاتی نیست كه بتوان به سادگی از كنار آن گذشت. موضوعاتی كه تلاش كرده‌ایم در گفت‌وگو با مدیرعامل سازمان آب منطقه‌ای استان تهران، به بررسی ابعاد مختلف آن و ترسیم واقعی وضعیت كنونی و آینده آب شرب پایتخت كشورمان بپردازیم.
آقای بختیاری، چند روز قبل، فرماندار تهران در خبری اعلام كرده بود كه امسال ٥٢ درصد از شهروندان تهرانی با بحران كم‌آبی مواجه خواهند بود. واقعا وضعیت آب در تهران تا این حد وخیم است؟
من هم این خبر را از طریق رسانه‌ها خوانده‌ام و نمی‌دانم آقای فرماندار تهران، براساس چه تحقیقات یا گزارش‌هایی چنین آماری را ارایه كرده‌اند. البته این بدان معنا نیست كه وضعیت آب در تهران خوب و در شرایط عادی است، بلكه برعكس واقعا در شرایط بدی قرار داریم به طوری‌كه براساس آمار، مقدار بارش باران از ابتدای سال آبی ٩٦ (یعنی از ١ مهر ماه) تاكنون تنها ٣٥ میلیمتر بوده است درحالی كه این آمار در همین بازه زمانی درسال گذشته، ١٠٣ میلیمتر بوده است. این یعنی ٦٦ درصد كاهش بازندگی در تهران تا این لحظه. البته وضعیت آب ذخیره شده در سدهای چندان بد نیست. الان ذخیره آب در سدهای تامین‌كننده آب تهران، ٥٩٠ میلیون متر مربع است كه درسال گذشته این رقم ٦٠٤ میلیون مترمكعب بوده است كه تفاوت چندانی با هم ندارند.
ولی مشكل اصلی بر سر نداشتن ذخیره‌های برفی است. چون بارندگی‌های سال‌های گذشته برف خوبی را در سرشاخه‌های سدها انباشت می‌كرد و همین باعث می‌شد تا از لحاظ تامین آب مشكل چندانی نداشته باشیم ولی امسال این ذخیره تقریبا در حد «صفر» است. یعنی به جز مقدار اندكی برف در سرشاخه سد «لار» برف دیگری نداریم. این اصلا رخداد خوبی نیست. در واقع وضعیتی كه امسال در بخش آب با آن مواجهیم در ٥٠-٤٠ سال گذشته بی‌سابقه است. چه از حیث مقدار بارندگی و چه از منظر ذخیره برفی. ولی با تمام این تفاصیل نمی‌توان گفت كه درشرایط بحرانی قرار داریم. الان چند وقتی است كه كمیته‌های بحران ما فعال شده‌اند و با شدت مشغول كار هستند تا در تابستان با مشكل چندانی مواجه نشوند. البته مسلما مشكلاتی خواهیم داشت ولی تمام تلاش خود را خواهیم كرد كه كار به «جیره‌بندی» نرسد. گرچه بخشی از این مساله به صرفه جویی‌های خود شهروندان تهرانی و بخشی هم به ما برمی‌گردد كه در بحث راه‌سازی، سدها و... دقت بیشتری داشته باشیم.
الان چند سد آب تهران را تامین می‌كنند ؟
٥ سد طالقان، امیركبیر، ماملو، لار و سد لتیان .
و حجم مصرف سالانه آب شرب تهرانی‌ها چقدر است؟
حجم متوسط آب سالانه مصرفی شهروندان كل استان تهران چیزی حدود یك میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون مترمكعب و حجم مصرفی شهروندان خود شهر تهران، چیزی حدود یك میلیارد و پنجاه میلیون مترمكعب.
و همگی از همین ٥ سد تامین می‌شود؟
نه؛ در مورد تهران حدود ٨٠٠ میلیون مترمكعب از طریق آب‌های سطحی یا همان سدها و ٢٥٠ میلیون مترمكعب نیز از طریق آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود.
ولی تاجایی كه كه یادم می‌آید هر سال در مورد بحران خشكسالی در تابستان به شهروندان هشدار داده می‌شود ولی در تابستان عملا مشكل خاصی نداریم.
ببینید، بستگی به وضعیت بارندگی دارد. مثلا سال گذشته زمستان پربارانی داشتیم. معمولا در حالت عادی ٧٠ درصد آب تهران از طریق آب‌های سطحی و ٣٠ درصد از طریق آب‌های زیر زمینی تامین می‌شود. حالا هر چقدر سهم آب‌های سطحی باشد، از دید ما بهتر است. مثلا سال گذشته این نسبت ٧٥ به ٢٥ بود. یعنی ٧٥ درصد آب پایتخت از طریق آب‌های سطحی و ٢٥ درصد از طریق آب‌های زیر زمینی تامین شد. ولی درشرایط خشكسالی این نسبت به ٦٠ به ٤٠ درصد برسد، یعنی ٦٠ درصد آن از محل آب‌های سطحی و ٤٠ درصد از طریق آب‌های زیرزمینی تامین شود.
كه با احتساب آماری كه شما دادید، احتمالا سال آینده دچار چنین وضعیتی خواهیم بود.
بله متاسفانه. احتمال آن زیاد است. ولی بازهم تاكید می‌كنم كه این سخنان به معنای جیره‌بندی آب در تهران نخواهد بود. ولی همانطوركه گفتم قطعا سال سختی را از لحاظ تامین آب در پیش خواهیم داشت به خصوص در تابستان.
الان چند چاه برای تامین آب زیرزمینی داریم ؟
چیزی حدود ٤٤٠ تا ٤٥٠ حلقه چاه.
خاطرم هست كه اعضای شورای شهر تهران در دوره قبل بارها در مورد استفاده بی‌رویه از چاه‌های آب و به خصوص احتمال آلوده شدن آنها به خاطر مصرف بی‌رویه و خشكسالی هشدار می‌دادند. این احتمال وجود ندارد كه اگر بخواهید حدود ٤٠ درصد آب شرب تهران را از طریق چاه‌های زیرزمینی تامین كنید، این آب‌ها آلوده شوند و سلامت شهروندان به خطر بیفتد؟
اگر بخواهیم واقع‌بینانه به ماجرا نگاه كنیم، كلا استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی می‌تواند كیفیت آب شرب را پایین آورد. ولی این به معنای این نیست كه آب تهران آلوده خواهد شد. حتی ١٥-١٠ سال قبل بحث بالا بودن آب تهران به شكلی جدی مطرح بود ولی خوشبختانه با اقداماتی كه شركت آب و فاضلاب تهران انجام داده امروز این نگرانی تا حد زیادی برطرف شده و شهروندان نباید از این بابت یا سایر آلودگی‌ها نگران باشند.
با وجود این‌همه خشكسالی، این چاه‌ها برای تامین آب تهرانی‌ها با درصدی كه گفتید، كافی است؟
بله. بررسی‌های ما نشان می‌دهد كه می‌توان از این طریق، جبران سطح آب‌های سطحی را كرد.
گفتید كه تهرانی‌ها سالانه چیزی حدود یك میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون مترمكعب آب مصرف می‌كنند. این آمار برای چند میلیون نفر است؟
این حجم از آب در استان تهران توسط چیزی حدود ٥/١٣ میلیون نفر و در خود شهر تهران توسط چیزی حدود ٩ میلیون نفر مصرف می‌شود. البته با احتساب مهاجرت‌هایی كه به تهران می‌شود، می‌توان گفت سالانه ٥/١ میلیون نفربیشتر از این آمار از آب مورد نظر استفاده می‌كنند. یعنی این آب توسط تقریبا ١٥ میلیون شهروند مصرف می‌شود.
خب عجیب نیست كه با وجود تمام این كمبودها و كم‌آبی‌ها باز هم مدعی هستید كه مشكلی برای تامین آب ندارید؟!
من نگفتم كه مشكلی نداریم. گفتم كه تمام تلاش‌مان را خواهیم كرد كه در تابستان شهروندان با مشكل جیره‌بندی مواجه نشوند وگرنه در اینكه سال بسیار خشك و كم‌آبی پیش رو خواهیم داشت، شكی نیست.
در بین صحبت‌های‌تان اشاره‌ای داشتید به اینكه در سال‌های گذشته در ماه‌های پایانی سال، بارش‌های خوبی داشتید كه مشكل كمبود آب را تا حدود زیادی حل كرده بود. خب هنوز تا پایان زمستان ٢ ماه دیگر باقی است. فكر نمی‌كنید ممكن است در طول این مدت باز هم شاهد بارش‌های خوبی باشیم؟
بعید به نظر می‌رسد. یعنی شواهد و قرائن چنین چیزی را تایید نمی‌كند. شما به دمای هوا نگاه كنید. الان هوا مثل بهار است. انگار نه انگار كه زمستان است! ضمن اینكه گزارش‌های سازمان‌های مرتبط هم چندان نوید‌دهنده بارش باران و برف در ادامه سال نیستند.
یعنی با مراكزی مثل مركز اقلیم‌شناسی یا مركز خشكسالی كشور هم در ارتباط هستید؟
بله. به‌طور دایم گزارش‌های‌شان را مطالعه می‌كنیم. ولی همان‌طور كه گفتم گزارش‌های آنها نیز چندان دلگرم‌كننده نیست و سال خشكی را برای تهران و اكثرنقاط كشور پیش‌بینی می‌كنند.
گفتید كمیته‌های بحران تشكیل دادید. برای حل مشكل آب تهران با چه سازمان‌هایی تبادل اطلاعات و امكانات داشته و دارید؟ یا به بیانی، دركمیته بحران آب تهران چه سازمان‌هایی عضو هستند؟
نمایندگان تمامی سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط عضو این كمیته هستند. از استانداری تا تمامی نهادهای مرتبط دیگر. البته این جلسات پیش از این هم ماهی یك‌بار برگزار می‌شد. ولی به دلیل وضعیت بحرانی كنونی، الان این جلسات به شكل «هفتگی» برگزار می‌شود تا مردم با كمترین دغدغه و مشكل، تابستان ٩٧ را پشت سر بگذارند.
براساس آمار، مقدار بارش باران از ابتدای سال آبی ٩٦ (یعنی از ١ مهر ماه) تاكنون تنها ٣٥ میلیمتر بوده است درحالی كه این آمار در همین بازه زمانی درسال گذشته، ١٠٣ میلیمتر بوده است. این یعنی ٦٦ درصد كاهش بازندگی در تهران تا این لحظه.
وضعیتی كه امسال در بخش آب با آن مواجهیم در ٥٠-٤٠ سال گذشته بی‌سابقه است.
نظر شما