نشست «سناریوهای ارتباطات سلامت در سازمان صداوسیما در افق 1404» در مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما با حضور جمعی از پژوهشگران حوزه سلامت برگزار شد.

نشست تخصصی سناریوهای آینده ارتباطات سلامت برگزار شد

سلامت نیوز:نشست «سناریوهای ارتباطات سلامت در سازمان صداوسیما در افق 1404» در مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما با حضور جمعی از پژوهشگران حوزه سلامت برگزار شد.


به گزارش سلامت نیوز،درابتدای این نشست  مهندس حمید اسماعیل زاده آینده پژوه و مشاور ارشد حوزه سلامت،که ناظر این پروژه بود در خصوص جایگاه آینده پژوهی و روش شناسی این تحقیق و ظرافتهای این پروژه یکساله توضیح داد.

در ادامهدکترآزاده سالمی پژوهشگر مرکز پژوهش وسنجش افکار صدا و سیما،  ۶ سناریوی پیش روی ارتباطات سلامت با عناوین سمفونی سیب ها، سیب شیشه ای، سیب لکدار، سیب سرخ مجلسی، سیب چهل تکه و کدام سیب؟! را تشریح کرد .


 وی درباره سناریوی اول که سمفونی سیب ها نامگذاری شده است،گفت:« در این سناریو همگرایی رسانه ها و سیاستگذاری و عملکرد کارگزاران را داریم و توزیع خدمات بهداشتی در سطح کشور نشان دهنده عدالت است و سلامت جزو اولویت های حاکمیت است. با توجه به اینکه به سمت برنامه توسعه حرکت کرده ایم سلامت هوشمند در سطح کشور پیاده شده است و کاربران شبکه های اجتماعی خود تولیدکننده محتوای سلامت هستند و با یکدیگر مشورت می کنند و گروه های حمایتی دارند.»


وی درباره شرایط سازمان صدا و سیما در این سناریو گفت:« با توجه به اینکه برنامه مدون و هماهنگی وجود دارد و سلامت جزو اولویت های کشور و سازمان صدا و سیما است بنابراین بودجه خوبی برای ارتقای سلامت کشور در صدا و سیما اختصاص یافته است.در این سناریو امکانات تعاملی برای مشارکت کاربران وجود دارد و سازمان صدا و سیما به عنوان یک شبکه روابط ارتباطات سلامت فعالیت می کند ولی تنها رسانه نیست و مجموعه ای از ارتباطات سلامت را داریم که سازمان صدا و سیما هم یکی از این گره های فعال در این شبکه محسوب می شود.»


وی درباره چالش های سناریوی سمفونی سیب ها برای سازمان صدا و سیما و جامعه گفت:« مشکل این است که سازمان دیگر تنها صدا نیست و رقابت زیادی بین رسانه های مختلف وجود دارد و جدای از رسانه های اصلی که هم اکنون رقیب صدا و سیما هستند، تعداد بی شماری تولیدکننده پیام سلامت در کشو داریم که باید سازمان صدا و سیما بتواند با همه آنها که افرادی خلاق هستند و ایده های جدید دارند رقابت کند بنابراین صدا و سیما نیازمند نیروهای انسانی خلاق است اما از طرفی نگهداری این نیروها که به آنها نیروهای دانایی محور گفته می شود برای سازمان صدا و سیما دغدغه است.»


دکتر سالمی در ادامه گفت:« با توجه به اینکه سازمان صدا و سیما یک رسانه حاکمیتی است فضا برای تعامل و مشارکت مخاطبان تا حدودی سخت است اما پیش بینی می شود در این سناریو با توجه به مدیریت منسجمی که در آن وجود دارد راهکارهایی برای تعامل با مخاطبان اندیشیده شود و حوزه عمومی فراهم شود تا افراد بتوانند مشکلاتشان را مطرح کنند و ایده هایشان را طرح کرده و به نوعی می توان گفت فضای مجازی سازمان صدا و سیما تبدیل به دولت الکترونیک دوم می شود که بتواند میانجی بین دولت و نظام سلامت و خواسته های مردم باشد.»


وی راجع به توصیه ها و راهکارهایی که این سناریو برای صدا و سیما دارد، گفت:« در این سناریو به صدا و سیما توصیه می شود رویکرد هدایتی داشته باشد و اجازه دهد کاربران ایده هایشان را مطرح کنند و لازم است در عرصه اپلیکیشن های سلامت و تله مدیسین وارد شود و به مجهزترین و موثق ترین وب سایت در این حوزه تبدیل شود.همچنین باید بانک اطلاعاتی متخصصان وجود داشته باشد که در آن افراد بتوانند تحقیقاتی که انجام شده را پیدا کرده و بتوانند در آن مشارکت داشته باشند و به این ترتیب به پیشرفت علم کمک کنند.»


دکتر سالمی درباره سناریوی دوم که سیب شیشه ای نام دارد،گفت:« این سناریو مربوط به شرایطی است که فضا بسته است و کاربران به دلیل فیلترینگ، چندان امکان تولید محتوا در رسانه های اجتماعی را ندارند اما به دلیل اینکه سلامت جزء اولویت های حاکمیت است ، زیرساخت های تامین سلامت را فراهم می کنند و حاکمیت و نظام سلامت شفاف و پاسخگو هستند.»


وی درباره نقش سازمان صدا و سیما در سناریوی سیب شیشه ای گفت:« در اینجا سازمان صدا و سیما مانند الگوی هنجاری خدمات عمومی را پیاده سازی می کند یعنی خود را مسوول گسترش سلامت در جامعه می داند و در این زمینه با توجه به اینکه حکومت هم همین رویکرد را دارد بودجه خوبی داشته و برنامه سازی و برنامه ریزی مشخصی می تواند برای سلامت انجام دهد که این برنامه ریزی هم در حوزه کلان می تواند به صورت مدیریت راهبردی پیاده شود و اصول و اخلاق حرفه ای در این زمینه به نیروهای انسانی اموزش داده شود و توسعه اتفاق بیفتد و هم اینکه برنامه ریزی محتوایی اتفاق بیفتد و سازمان می تواند میانجی بین افکار عمومی و حاکمیت قرار گیرد.»


وی درباره چالش هایی که صدا و سیما در این سناریو با آن مواجه است، گفت:« همه چیز در این سناریو متناقض است یعنی از یک طرف سازمان این چالش را دارد که نماینده افکار عمومی و انعکاس دهنده نظرات مردم باشد و از طرف دیگر یک رسانه حاکمیتی است و سیاست هایش با حاکمیت همانگ است و بودجه را از دولت دریافت می کند. نکته دیگر این است در اینجا فضای تعامل برای کاربران بسیار کم است و احتمال اینکه سازمان صدا و سیما به سمت ارتباطات یک‌‌سویه و تخصص محور برود زیاد می شود حال آنکه مخاطبان فعال که دوره استفاده از رسانه های اجتماعی را هم گذرانده اند دیگر انتظارتشان با انتظارات مخاطبان ده سال قبل نسبت به الان متفاوت است.»


وی افزود:« نکته دیگر این است که در این سناریو گفتمان متخصص محور، اهمیت و قدرت پیدا می کند حال آنکه اصل بر مشارکتی بودن یعنی قدرت داشتن مردم است که این دو مسئله با هم تناقض پیدا می کنند. نظارت دقیقی که در اینجا بر محتوا صورت می گیرد راه را بر خلاقیت در برنامه سازی و طرح دیدگاه های نو در حوزه سلامت و بهداشت می بندد.»


وی درباره توصیه هایی که در سناریوی سیب شیشه ای به سازمان صدا و سیما می شود،گفت:« توصیه می شود سازمان به سمت استفاده از رسانه های اجتماعی و کلیه سکوهای ارتباطی و تله مدیسین برود. گرچه در این سناریو تازه باید زیرساخت های آن فراهم شود. در این شرایط دولت و نظام سلامت سهم بیمه بیشتری را پرداخت می کنند و بار مالی شدیدی بر دوش دولت است به عنوان مثال طرح تحول سلامت طرحی است که بار مالی بسیار زیادی بر روی دوش دولت گذاشته است. در اینجا سازمان می تواند مردم را همراهی کند هم در پیشگیری از بروز بیماری ها و ترویج سبک زندگی سالم و هم اینکه مردم خودشان گروه های حمایتی تشکیل بدهند و در بسیج های اجتماعی شرکت کنند تا مقداری از بار مالی دولت در این زمینه کاسته شود.»


دکتر سالمی در ادامه به سناریوی سیب لکه دار به عنوان یکی از سناریوهای آشفته اشاره کرد و گفت:« در اینجا بی عدالتی در سلامت را داریم و مخاطبان امکان فعالیتشان در رسانه های اجتماعی محدود است. سازمان صدا و سیما نیز رویکردش نسب به سیاست های توسعه مشخص نیست و برنامه هایش ممکن است هرکدام ناقض دیدگاه های یکدیگر باشند.در این سناریو عدالت در سلامت جزو اولویت های کشور نیست در نتیجه بودجه صدا و سیما در زمینه سلامت، بسیار محدود است لذا مجبور است بودجه مورد نیاز را از راه های دیگری تامین کند و برنامه سازی به سمت برنامه سازی مشارکتی می رود و مجبور است برای تولید برنامه هایش از اسپانسرها استفاده کند.»


این پژوهشگر مرکز پژوهش وسنجش افکار صدا و سیما در ادامه گفت:« با توجه به اینکه در این سناریو صدا و سیما مدیریت منسجمی ندارد ممکن است کارشناسانی که به برنامه های صدا و سیما دعوت می شوند معتبر و شایسته نباشند و ممکن است رویکردی که سازمان برای برنامه سازی دارد در یک برنامه براساس جناح بندی سیاسی باشد و در برنامه دیگر چنین نباشد. در اینجا شیوه نگاه به مخاطب مشخص نیست و ممکن است یک برنامه به مخاطب به عنوان مشتری نگاه کند و برنامه ای دیگر مخاطب را به عنوان مددجو ببیند.»


وی افزود:« چالش این سناریو برای سازمان صدا و سیما این است که الگوی هنجاری رسانه نامشخص است و معلوم نیست می خواهد در خدمت سیاستگذاری سلامت باشد و یا نیازهای مردم را برآورده کند و با توجه به اینکه پیام های متناقضی را در برنامه های مختلف مطرح می کند دچار بحران بی اعتمادی مخاطبان و متخصصان و دولت می شود.»


وی درباره توصیه ها به سازمان صدا و سیما در این سناریو گفت:« توصیه به بازگرداندن اعتماد به مخاطبان،متخصصان و دولت می شود و با توجه به اینکه ممکن است سازمان مخاطبان خود را از دست داده باشد برای بازگرداندن فضای قبلی باید تولید محتوا را با کیفیت حداقل متوسط ولی با کمیت بالا ارایه دهد تا بتواند جایگاه از دست رفته اش را به دست اورد. »


دکتر سالمی در ادامه گفت:«صدا و سیما باید تشکیلات منسجمی داشته باشد به عنوان مثال در حال حاضر شورای تخصصی سلامت را داریم که قبلا شورای سیاستگذاری سلامت را داشتیم باید ضمانت اجرایی داشته باشند و پیشنهاد می شود ترکیبی از طرح و برنامه و نظارت وجود داشته باشد تا با جلسات منظمی که برگزار می شود در این شوراها و با نهادهای تصمیم گذار هماهنگی اتفاق بیفتد و کارشناسان معتبر شناسایی شوند و محتوای مناسب ارایه شود.با توجه به اینکه سلامت در این سناریو جزو اولویت های کشور نیست سازمان باید مردم را هم در حوزه پیشگیری و هم سلامت مثبت توانمند کند.»


دکتر سالمی به سناریوی دیگری به نام سیب سرخ مجلسی اشاره کرد و گفت:« در این شرایط می بینیم که جامعه دچار تفاوت طبقاتی در دسترسی به اطلاعات و خدمات بهداشتی دارد ولی در عین حال مردم علاقمند به حوزه سلامت هستند و حوزه سلامت یک حوزه پرسودی است و می توان گفت به سمت تجاری شدن سلامت می رود. یکی از مشکلات در این سناریو این است با توجه به اینکه زمینه های اجتماعی حضورکاربران در فضای مجازی فراهم نشده افراد برای دولت خیلی در اولویت نیستند و سازمان امکانات و بودجه نیازسنجی مخاطبان را ندارد لذا باید راهکارهایی اندیشیده شود تا با همکاری دولت یا بخش خصوصی نیازهای جامعه شناسایی شود .»


وی افزود:« از مشکلات دیگر مشتری محوری است. مخاطبان ممکن است نیازهایی برایشان در اولویت باشد که اساسی نیست و نیاز کاذب است به عنوان مثال مخاطبان به جراحی پلاستیک علاقه دارند در صورتی که به سلامت دندان هایشان اهمیت نمی دهند که این چالش سازمان صدا و سیما در این سناریو است لذا باید راه هایی پیدا کند که به ابعاد مختلف سلامت پرداخته شود نه فقط نیازهایی که مشتری و مخاطبان دارند.»


این پژوهشگر مرکز پژوهش وسنجش افکار صدا و سیما درباره توصیه ها به سازمان صدا و سیما در این سناریو گفت:« باید از طرف صدا و سیما ‌پیمایش های ملی با کمک وزارت بهداشت برای شناسایی نیازهای واقعی مخاطبان انجام شود. با توجه به پرسود بودن ارتباطات سلامت احتمالا رسانه های زیادی با قدرت و جذابیت پیام های سلامت تولید می کنند و سازمان هم که در این سناریو از بودجه کمی برای بخش سلامت برخوردار است باید بتواند با این رسانه ها رقابت کند بنابراین جذابیت پیام ها و تولید محتوای باکیفیت برای سازمان در این سناریو حیاتی است.»


وی ادامه داد:« در این سناریو شکاف دیجیتالی در جامعه را داریم و به دلیل شکاف طبقاتی، تفاوت نیازهای بهداشتی اعضای جامعه را داریم از طرف دیگر سازمان دیگر آن موقعیتی که یک رسانه قدرتمند تک صدا باشد را ندارد و در مجموعه ارتباطات سلامت سازمان یک کاربر است اینجا با توجه به اینکه همگرایی سیاست ها  را داریم سازمان باید گره فعالی بشود ولی بعید به نظر می رسد که به مانند سناریوی اول گره پرنفوذی شود به دلیل اینکه در سناریوی اول سلامت در اولویت بود ولی در این سناریو سلامت در اولویت نیست.»


وی درباره پیامدهای این سناریو برای صدا و سیما گفت:« در این سناریو فضا برای نقد و بیان انتقادها و مسائل گروه های حاشیه ای وجود دارد و اگر سازمان صدا و سیما با این موج اعتراضات و نمایندگی افکار عمومی همراهی کند ممکن است با نهاد حاکمیت دچار مشکل شود و اگر همراهی نکند مخاطبان و در واقع سرمایه اجتماعی مجازی اش را از دست می دهد  و دیگر یک گره پرنفوذی در شبکه ارتباطات سلامت نیست.از طرف دیگر برفرض اینکه سازمان صدا و سیما اعتراضات مردم را مطرح کرد مشکل این است که دولت و نظام سلامت در این سناریو پاسخگو نیست و پویایی های فضای مجازی بسیار زیاد است.»


وی گفت:« توصیه می شود صدا و سیما سواد سلامت کاربران را تقویت کند چون در فضای ارتباطات سلامت پر از دیدگاه های متناقض است و توصیه های مختلف وجود دارد و افراد غیرمتخصص ایده هایشان را مطرح می کنند و شبه علم گسترش پیدا می کند لذا راهکار آن تقویت سواد سلامت است در واقع در این سناریو رویکرد بیشتر هدایتی است نه کنترلی. همچنین صدا و سیما باید از مدل های جدید کسب و کار و نیروهای خلاق باید برای تولید محتوا استفاده شود.»

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha