سلامت نیوز:از روز جمعه، اهواز و دیگر شهرهای بزرگ خوزستان، برای چندمین بار به دلیل افزایش شدید گردوغبار و سخت شدن شرایط زندگی عملا زمینگیر شده‌اند. پروازهای فرودگاه‌ها متوقف شده است، مدارس و ادارات تعطیل شده‌اند و تعداد مراجعات به مراكز درمانی به دلیل ناراحتی‌های تنفسی چندین برابر شده است و جالب‌تر از همه اینكه دیروز نمایندگان مجلس، ردیف بودجه ١٥٠ میلیون دلاری برای كاهش آلودگی هوا و گرد و غبار در جنوب كشور را به راحتی حذف كردند! در این میان اما به نظر می‌رسد نقش شهرداری و مدیریت شهری در مواجهه با بحران یادشده، چندان پررنگ نبوده است. درحالی كه شهرداری‌ها مسوول ساماندهی فضاهای عمومی شهر هستند.
به گزارش سلامت نیوز، اعتماد نوشت:«محمدجعفر فلسفی» رییس شورای شهر اهواز معتقد است كه شهرداری در مواجهه با این بحران كوتاهی نكرده است. گرچه تاكید می‌كند كه اقداماتی كه تاكنون از سوی مسوولان دستگاه‌های مرتبط انجام شده، چندان تاثیری در كاهش آلودگی هوا نداشته است. گفت‌وگویی كه گرچه فلسفی محتاطانه در آن به سوالات «اعتماد» پاسخ می‌دهد، ولی باز هم موید نكات جالب و ناگفته‌ای است از «چرا»یی به وجود آمدن گرد و غبار و ادامه آن و البته راهكارهایی برای حل آن.
آقای فلسفی، الان سه روز است كه مردم اهواز برای چندمین‌بار با آلودگی شدید هوا كه ناشی از افزایش بیش از حد ذرات معلق و گردوغبار است، روبه‌رو شده‌اند. این درحالی است كه این پدیده چیز جدیدی نیست و اهوازی‌ها هرساله، چندین‌بار با چنین پدیده‌ای مواجهند. با این وجود به نظر می‌رسد هنوز مسوولان نتوانسته‌اند از عهده مهار این معظل قدیمی شهر برآیند. در این بین به نظر می‌رسد مدیریت شهری، اصلا به خودش زحمت ورود به این معضل و كمك به شهروندان و دیگر سازمان‌ها را نمی‌دهد! واقعا چرا چنین است؟
اصلا چنین نیست. شهرداری اهواز هم مثل تمام نهادهای دیگر تمام تلاش خود را به كار می‌برد تا درچارچوب وظایفی كه دارد شرایط شهر را به گونه‌ای ساماندهی و آماده كند تا در سریع‌ترین زمان ممكن شهروندان به زندگی عادی‌شان برگردند. مثلا در سال ٩٠ مقرر شد تا با كمك تمامی نهادهای مرتبط كمربند سبزی دورتادوراهواز ایجاد شود تا شاید درختان بتوانند تاحدودی جلوی حركت گردوغبار و ذرات معلق خاك را به داخل شهر بگیرند. در این طرح قرار شده بود هر سازمانی به تعداد مشخصی درخت بكارد، اما فقط شهرداری به تعهدش عمل كرد و بقیه سازمان‌ها، تقریبا كار خاصی در این زمینه نكردند!
مگر قرار بود این كمربند چه وسعتی داشته باشد و مهم‌تر اینكه چقدر از آن ایجاد شد؟
براساس تصمیمات گرفته شده، قرار بود این كمربند حدود ٧ هزار هكتار باشد، ولی همان‌طور كه گفتم تنها شهرداری به تعهدش عمل كرد.
و در مجموع چقدر درخت كاشته شد؟
تقریبا حدود ٨٠٠ هكتار.
و همین مقدار هم تاثیری روی كاهش آلودگی داشته است؟
نمی‌دانم. چون بررسی خاصی روی این مساله نشده است. ولی در مجموع این‌طور كه از شواهد و قرائن برمی‌آید به نظر نمی‌رسد این درختكاری تاثیری روی كاهش آلودگی داشته باشد.
غیر از درختكاری، شهرداری، در مواردی كه آلودگی هوا اینچنین حاد می‌شود، كار دیگری هم می‌كند؟
بله. به هرحال نظافت و پاكسازی شهر با شهرداری است. اصولا هروقت هوای اهواز اینچنین بحرانی می‌شود، شهرداری تمام امكاناتش را بسیج می‌كند تا در كوتاه‌ترین زمان ممكن شهر را آب و جارو كند و خاك را از روی درختان بتكاند و آنها را شستوشو دهند تا جلوی خشك شدن و از بین رفتن آنها را بگیرد. در هر صورت نباید از یاد برد كه هر بار كه آلودگی و گرد و غبار تا این حد افزایش پیدا می‌كند، خسارت‌های فراوانی به شهر و شهروندان آن وارد می‌شود. چه از منظر خسارت‌هایی كه به فضاهای شهری وارد می‌آید و چه از دیدگاه كاهش درآمدهای شهری یا چه از زاویه خسارت‌هایی كه به صنوف مختلف وارد می‌آید. حتی آب شرب مردم هم با مشكل مواجه می‌شود. اینها مسائل كوچكی نیستند.
خب راهكار چیست؟ آیا اهوازی‌ها باید تا ابدالدهر، سالی چند بار به دلیل شدت گرفتن آلودگی‌های هوا، زندگی‌شان مختل شود؟
البته ما، یعنی اعضای شورا، در جلسات تصمیم‌گیری در این زمینه دعوت نمی‌شویم و بیشتر شهردار در این جلسات حضور دارد. ولی این‌طور كه می‌شنویم، در سال‌های گذشته جسته و گریخته كارهایی برای كاهش این آلودگی‌ها انجام شده است كه البته به نظر می‌رسد چندان موثر نبوده‌اند.
مثل چه كارهایی؟
مثلا همین درختكاری.
پس چرا این اقدامات، شكست خورده است؟
دلایل مختلفی در این زمینه وجود دارد. به عنوان نمونه در مورد همین درختكاری، توقف عملیات درختكاری و همكاری نكردن سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط، مانع از آن شد كه این طرح نتیجه بدهد. وگرنه پیش‌بینی می‌كردیم كه از امسال وضعیت بهتر شود.
یعنی اگر كمربند سبز پیش‌بینی شده، در همان حد و اندازه ایجاد می‌شد، مشكل آلودگی هوای ناشی از گرد و غبار اهواز حل می‌شد؟
اگر این طرح اجرا می‌شد و بقیه راهكارها نیز عملیاتی می‌شد، پیش بینی می‌شد امسال، آلودگی كمتر شود. ولی كسانی كه این پیش‌بینی‌ها را می‌كردند، این مساله را فراموش كرده بودند كه درختان بعد از ٣- ٢ سال و رشد و بزرگ شدن، می‌توانند جلوی گرد و غبار را بگیرند، نه اینكه بلافاصله بعد ازكاشت از آنها انتظار كنترل آلودگی را داشته باشیم. ضمن اینكه شبكه آبیاری این درختان هم كامل نشده است.
امسال اهواز چند روز، درگیر این نوع آلودگی بوده است؟
از لحاظ تعداد روزها، دقیقا یادم نیست ولی از حیث تعداد دفعاتی كه شهربا این معظل روبه‌رو شده است و شرایط، به حد بحران رسیده است، فكر می‌كنم ٤- ٣ در سال جاری مرتبه چنین وضعیتی رخ داده باشد. گرچه به نظر می‌رسد درهیچكدام از آنها، مقدار آلودگی تا این حد، زیاد و بحرانی نبوده است.
اشاره‌ای داشتید به بحث شستوشو و روفت و روب خیابان‌ها و درختان توسط شهرداری. معمولا هر بار عملیات پاكسازی شهر چقدر طول می‌كشد؟
بستگی به شرایط دارد. ولی معمولا چیزی حدود ٥-٤ روز تا یك هفته طول می‌كشد تا شهر به حالت عادی بازگردد.
فكر نمی‌كنید این وضعیت مغایر با حقوق شهروندی است و حقوق شهروندی اهوازی‌ها عملا پایمال می‌شود؟
چرا. ولی به هر حال مردم خودشان شرایط را می‌بینند و از وضعیت باخبرند. به همین دلیل انتظارات خود را با شرایط موجود وفق می‌دهند. فكر می‌كنم مردم اهواز تنها انتظارشان این است كه مردم تلاش بیشتری برای حل معضل گرد و غبار كنند.
قبلا در جایی خوانده بودم كه در سال‌های ٥٤ تا ٥٦، دولت برای مهار گرد و غبار شروع به درختكاری كرده بود. آن‌همه درخت كاشته شده چه شدند؟
به هر حال جنگ و كم آبی و خشكسالی، باعث شدند تا حجم وسیعی از آن درختان از بین بروند. آن سال‌ها، سال‌های پرآبی اهواز بودند. حجم آب سدها به چیزی حدود ٣٠ تا ٤٠ میلیارد مترمكعب می‌رسید. اما الان حجم ذخیره آب سدها به‌شدت كاهش پیدا كرده است. بارندگی هم كه تقریبا صفر است. شما در چنین شرایطی، چه انتظاری دارید؟...
پس با این حساب فكر می‌كنم شما هم جزو مخالفان طرح انتقال آب هستید.
دقیقا ! اهواز و استان خوزستان، استانی است كه كشاورزی در آن ٤ فصل است. همین آب كمی كه داریم به شكل طبیعی بین مراتع تقسیم می‌شود. من نمی‌دانم این چه كاری است كه می‌خواهند آب استان را به سایر استان‌ها بدهند. آن هم درحالی كه خشكسالی، یكی از مهم‌ترین دلایل افزایش گرد و غبار در اهواز و خوزستان است. واقعا نمی‌دانم چه منطقی پشت این تصمیم‌گیری‌هاست؟
گفتید كه صنوف هم از این گرد و غبار آسیب می‌بینند. مسوولان دولتی برای كم كردن این خسارت‌ها كاری هم می‌كنند؟
تا جایی كه شنیده‌ام مسوولان هم به دنبال راهكارهایی هستند كه مالیات صنوف را به نسبت روزهایی كه گرد و غبار افزایش می‌یابد، كاهش دهند. یعنی به تعداد روزهایی كه هوا آلوده است و صنوف تعطیل هستند، از مالیات‌شان كم شود. همچنین شنیده‌ام كه مسوولان به دنبال كسركردن بخشی از هزینه‌های قبوض آب و برق و... هستند تا فشار كمتری به شهروندان وارد شود یعنی به مقدار روزهایی كه هوا گرد و غبار و در وضعیت بحرانی است، از مقدار قبوض آنها كم شود.
اینها همگی راهكارهای موقتی است. بالاخره برای اینكه یك‌بار برای همیشه، مشكل آلودگی هوا و گرد و غبار اهواز كم شود چه باید كرد؟
مسلما این معضل با تلاش یك سازمان و یك ارگان حل‌شدنی نیست. بخشی از این معضل داخلی است و بخشی ریشه در وضعیت عراق دارد. برای حل اساسی این مشكل باید هم دولت و هم مجلس دست به دست هم بدهند تا یك‌بار برای همیشه مردم خوزستان از كابوس گرد و غبار رهایی پیدا كنند. تا این اتفاق نیفتد، هر سال باید منتظر تشدید چنین شرایط بحرانی برای شهرهای خوزستان و به خصوص اهواز باشیم.
نظر شما