سلامت نیوز: درحالی که پدیده خشکسالی سالها مناطق مختلف کشور از جمله استان کویری کرمان را تهدید می کند برخی نقاط این استان مانند شرق کرمان و بطور مشخص شهرستان ریگان بیش از سایر مناطق درگیر طوفان شن، حرکت شن های روان و پدیده ریزگردها و البته تهدید حیات هستند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا، خشکسالی های چند سال اخیر و از بین رفتن پوشش گیاهی موجب تشدید پدیده ریزگردها در شرق استان کرمان بخصوص شهرستان ریگان شده چنانچه ریزگردها و طوفان شن 16 روستای ریگان را خالی از سکنه و 50 روستای دیگر این شهرستان را در محاصره شن های روان قرار داده است.
خشکسالی پیاپی و از بین رفتن پوشش گیاهی زمین با وجود طوفان شدید و بادهای موسمی و 120 روزه در شرق استان کرمان موجب حرکت شن های روان و بروز پدیده ریزگردها در ریگان به عنوان کانون بحران فرسایش بادی استان کرمان شده است.

نصب دستگاه پایش غلظت ریزگردها با 2 میلیارد ریال اعتبار در شهرستان ریگان طی چند ماه گذشته و اعلام افزایش غلظت ریزگردها، بحرانی بودن شرایط زندگی را بیش از گذشته گوشزد می کند.

پر واضح است که منشاء ریزگردها در ریگان بیابان های اطراف این شهرستان است و مسئولان برای رفع این معضل تاکنون اقدامات زیادی در زمینه مهار ریزگردها از جمله مالچ پاشی، کشت نهال و ایجاد بادشکن انجام داده اند که به دلیل افزایش کانون های بحرانی در ریگان ناکافی است.
بروز طوفان شن در شهرستان های شرقی بخصوص ریگان علاوه بر تهدید سلامت مردم موجب وارد آمدن خسارت به زیرساخت های شهری و کشاورزی نیز می شود.

** بیش از 33 درصد کانون ریزگردهای کشور در کرمان است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان با اشاره به وجود 11 کانون گرد و غبار داخلی گفت: 33.9 درصد از کانون ریزگردها و گرد و غبار کشور در این استان قرار دارد.
رضا جزینی زاده افزود: 25 درصد از کانون های گرد و غبار در منطقه تالاب جازموریان و 8.9 درصد از این کانون ها در شهرستان سیرجان و شهربابک با وجود رگه های معدنی قرار دارد.
وی تصریح کرد: برای مقابله با ریزگردها شرح وظایف تمام دستگاه ها در کارگروه احیای تالاب جازموریان تعریف شده و این دستگاه ها باید برنامه های خود را به منظور کاهش ریزگردها با منشا درون استانی و برون استانی انجام دهند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: مابقی کانون ریزگردها از جمله بادهای 120 روزه سیستان نیز منشا کانون های گرد و غبار فرا استانی را دارد.
وی افزود: یکی از راههای تثبیت شنهای روان، حق آبه، مالچ پاشی و نهال کاری است و در صورت اقدام در این زمینه تا حدودی می توان جلوی فرسایش بادی و پیشروی ریزگردها را گرفت.
جزینی زاده عنوان کرد: برای کاهش ریزگردها و گرد و غبار کمیته ریزگردها در استانداری کرمان به ریاست استاندار تشکیل و نظرات تمام دستگاهها در این زمینه بررسی شد و همچنین کارگروه ملی گرد و غبار در سازمان حفاظت از محیط زیست کشور تشکیل شده است.
وی ادامه داد: پس از اظهار نظر مدیران تمام دستگاههای اجرایی عضو کارگروه، احیای تالاب جازموریان برای جلوگیری از ریزگردها در این منطقه مصوب شد.

** 11 شهرستان کرمان تحت تاثیر کانونهای بحران فرسایش بادی قرار دارد
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمان گفت: 11 شهرستان این استان تحت تاثیر کانونهای بحران فرسایش بادی قرار دارد.
سید مصطفی آیت اللهی موسوی با اشاره به تهدید ریگان توسط پدیده ریزگردها و توفان شن افزود: روند اجرای پروژه مالچ پاشی در شهرستان ریگان مطلوب است.
وی اظهار کرد: با اجرای طرح مالچ پاشی در شهرستان ریگان در آینده نزدیک شاهد کاهش پدیده ریزگردها در این شهرستان خواهیم بود.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمان با اشاره به مهاجرت تعداد زیادی از روستاییان شهرستان های بم، نرماشیر، ریگان و فهرج طی سال های گذشته به دلیل توفان های شدید شن و ریزگردها از این مناطق گفت: مهار بحران ریزگرده های شرق استان نیازمند عزم ملی است.
وی از تخصیص 70 درصد اعتبارات ملی برای طرح بیابان زدایی در کرمان خبر داد و افزود: 700 هکتار نهال کاری طرح کمربند سبز کرمان در دست اقدام است که تاکنون 40 درصد موجب مهار و بهبود بحران ریزگردها در این استان شده است.

** وضعیت چهار شهرستان شرقی استان کرمان بحرانی است
سرپرست مدیریت بحران استانداری کرمان وضعیت چهار شهرستان شرقی این استان را بحرانی اعلام کرد و گفت: زندگی اهالی این شهرستان ها در صورت تداوم ریزگردها با اختلال مواجه خواهد شد.
علی حسین زاده مهرابی با اشاره به اینکه شهرستان های شرقی استان کرمان از کانون های بحرانی فرسایش بادی در شرق کشور است و با پدیده ریزگردها دست و پنجه نرم می کند افزود: خشکسالی های چند سال اخیر در این شهرستان ها موجب از بین رفتن پوشش گیاهی و بروز پدیده ریزگردها شده است.

** وجود 20 درصد بیابانهای کشور در کرمان
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان نیز گفت: 50 درصد سطح این استان را بیابان در برمی گیرد و 20 درصد بیابانهای کشور در استان کرمان قرار دارد.
علی زنگی آبادی عنوان کرد: بیش از چهار میلیون هکتار کانون بحران فرسایش بادی در استان کرمان وجود دارد که بیشترین آنها در شرق این استان قرار دارد.
وی با بیان اینکه جاده ترانزیت ریگان - ایرانشهر - چابهار - ریگان - بم از محورهای اصلی استان کرمان است اظهار کرد: بیش از 190 هزار هکتار کانون بحرانی در حاشیه این محور وجود دارد.
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان عنوان کرد: 2 باد غالب در شرق استان کرمان وجود دارد که باد گرم این مناطق موجب فرسایش بادی و ایجاد کانونهای بحران فرسایش بادی در شرق استان کرمان شده است.
زنگی آبادی افزود: تاکنون بیش از 24 هزار و 500 هکتار از اراضی استان کرمان نهال کاری، 195 هزار بادشکن و یکهزار و 765 کیلومتر ایجاد تله رسوب گیر انجام شده است.
وی خاطرنشان کرد: عملیات مالچ پاشی در شهرستان ریگان در سطح پنج هزار هکتار از کانونهای بحران فرسایش بادی در حال انجام است که طی 2 سال در شهرستانهای شرقی انجام خواهد شد.

** هجوم شن های روان و خالی شدن 16 روستای ریگان
فرماندار ریگان نیز گفت: تاکنون بیش از 16 روستای این شهرستان به دلیل هجوم شن های روان و ریزگردها خالی از سکنه شده است.
امین باقری تصریح کرد: بیش از 50 روستای ریگان در محاصره ریزگردها و توفان های شدید شن قرار دارد که در صورت مهار نشدن ریزگردها شرق استان روبه نابودی است.
وی خشکسالی و از بین رفتن پوشش گیاهی را از جمله بروز پدیده ریزگردها و توفان شن در این شهرستان برشمرد و اظهار کرد: شهرستان ریگان نیمی از سال را گرفتار توفان شن و ریزگردها است.
وی با بیان اینکه غلظت ریزگردها شب گذشته در ریگان به 32 برابر حد مجاز رسید افزود: بروز پدیده ریزگردها مشکلات فراوانی از جمله تنگی نفس برای شهروندان این شهرستان ایجاد کرده است.
وی اظهار کرد: نیروهای امدادی شب گذشته 10 وسیله نقلیه گرفتار در ریزگردها را نجات و اسکان دادند.
فرماندار ریگان با اشاره به وارد آمدن خسارت پنج میلیارد ریالی به دلیل توفان شن به بخش کشاورزی این شهرستان گفت: ریزگردها به همراه توفان شن به مزارع، باغات، نخیلات و مزارع گندم و جو ریگان خسارت وارد کرد.
باقری با اشاره به آمادگی مراکز بهداشتی و درمانی ریگان بیان کرد: نیروهای پلیس راه، اورژانس و راهداری به منظور امدادرسانی به مسافران گرفتار در ریزگردها در معابر منتهی به این شهرستان مستقر شده اند.
وی خواستار تخصیص اعتبارات ملی و استانی به منظور مهار ریزگردها در شهرستان ریگان شد.

** نهال کاری در 700 هکتار از اراضی تخریب شده ریگان
مدیر پروژه بین المللی جف در استان کرمان گفت: نهال کاری در 700 هکتار از اراضی تخریب شده شهرستان ریگان با اعتبار 25 میلیارد ریال در دست انجام است.
محمدامین فسیح زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این پروژه در راستای احیای اراضی تخریب شده و پوشش گیاهی شهرستان ریگان اجرا می شود.
وی اظهار کرد: بیش از 70 هزار چاله به منظور کشت نهال در سطح 700 هکتار از اراضی بیابانی ریگان در حال انجام است.
مدیر پروژه بین المللی جف (بیابان زدایی )در استان کرمان ادامه داد: این طرح به منظور جلوگیری از حرکت شنهای روان به سمت 14 روستای شهرستان ریگان و جلوگیری از بروز پدیده ریزگردها و حفاظت از جاده ترانزیت ریگان - چابهار از هجوم شنهای روان در حال اجراست.
فصیح زاده افزود: بیش از 6 هزار و 500 کیلومتر لوله گذاری با پیشرفت 80 درصدی به منظور آبرسانی به نهال های کشت شده در اراضی بیابانی ریگان در حال انجام است.
وی گفت: بیش از پنج استخر ذخیره آب در عرصه های بیابانی ریگان به منظور آبیاری 700 هکتار از اراضی نهال کاری شده ریگان در نظر گرفته شده است.
وی اظهار کرد: پروژه بین المللی جف که از سال 90 در شهرستان ریگان به منظور اشتغالزایی و بیابان زدایی آغاز شده و در سال 95 نیز اجرای آن در این منطقه به مدت 2 سال دیگر تمدید شد بیش از 80 روستا در شهرستان ریگان را تحت پوشش قرار می دهد.
**اختصاص 300 میلیارد ریال جهت مالچ پاشی کانون های بحرانی ریگان
نماینده شهرستان های شرقی استان کرمان نیز گفت: مبلغ 300 میلیارد ریال اعتبار جهت مالچ پاشی کانون های بحرانی فرسایش بادی در شهرستان ریگان اختصاص یافت.
حبیب الله نیکزادی پناه افزود: اجرای فاز اول مالچ پاشی در شهرستان ریگان به وسعت بیش از یکهزار هکتار از کانون های بحرانی فرسایش بادی از اول مهر ماه سال جاری آغاز شده است .
وی ضمن قدردانی از منابع طبیعی کشور ابراز کرد: طرح مالچ پاشی پس از یک وقفه 13 ساله در شهرستان ریگان آغاز شده است.
نیکزادی پناه یادآور شد: توفان های شدید شن و ریزگردها سالانه خسارت سنگینی به زیرساخت های شهرستان های شرقی از جمله ریگان وارد می کند.
وی افزود : قرارداد جهت قیر و مالچ منعقد و تمام دستگاه ها در شهرستان مستقر شده اند که کار عملیاتی مالچ پاشی در این شهرستان مجدد از سر گرفته خواهد شد .
نماینده شهرستان های شرقی استان گفت: با توجه به اینکه ریگان بعد از خوزستان دومین کانون بحران ریزگردهاست خواستار توجه ویژه به این شهرستان شد.
نیکزادی پناه گفت: توفان ها و ریزگردها در شهرستان نشات گرفته از کانون های بحرانی شهرستان و بادهای 120 روزه سیستان است .
دبیر اجرایی طرح بین المللی جف در کرمان گفت: این طرح با مشارکت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و فائو در شهرستان ریگان از سال 92 اجرا شد و با توجه به موفقیت اجرای آن که قرار بود پنج ساله باشد، به مدت 2 سال دیگر تمدید شد.
وی اظهار کرد: طرح جف توسط کارشناسان فائو به عنوان طرحی موفق شناخته و تاکید شده که تجربیات آن به سایر استان ها و کشورها منتقل شود.
وی بیان کرد: طرح بین المللی جف در 53 روستای شهرستان ریگان و در 247 هزار هکتار از اراضی این شهرستان در حال اجراست و محور فعالیت، مشارکت مردم است.
فصیح زاده گفت: 10 صندوق خرد روستایی در 10 کمیته ساماندهی شده است که از طریق آورده مردم، منابع طبیعی و طرح جف تامین اعتبار می شود.
32 میلیون و 500 هزار هکتار بیایان در کشور وجود دارد که از این میزان، 20 میلیون هکتار تحت فرسایش بادی و هفت میلیون و 500 یکهزار هکتار نیز جزو کانون های بحرانی قرار دارد.
سه میلیون و 500 هزار هکتار از بیابان های کشور نیز جزو کانون های بحرانی درجه یک هستند.
گرچه 2 میلیون و 400 هزار هکتار جنگل های بیابانی در کشور ایجاد شده در حالی که خشک شدن تالاب ها موجب تشدید بیابان زایی شده است و صدها هزار هکتار از تالاب های کشور به کانون تولید ریزگردها تبدیل شده اند.
در مجموع 150 هزار هکتار از مساحت بیابانی استان کرمان تحت اجرای طرح های مقابله با بیابان زایی قرار می گیرد.
وقوع توفان شن در شهرستان ریگان در 125 روز سال بسیار وحشتناک است و گاه تحمل یک روز هم بسیار سخت است.
کارشناسان معتقدند نقش مردم در مدیریت بیابان ها بسیار موثر است و در اقدامات مقابله با بیابان زایی، نقش مردم بر اساس الگوی اشتغال و تولید به صورت ویژه مد نظر قرار گرفته است.
430 هزار هکتار کانون های بحرانی در استان کرمان وجود دارد که 60 درصد کانون های بحرانی حساس به فرسایش بادی در چهار شهرستان شرقی استان است.
ریگان با 96 هزار پارچه آبادی یکی از کانون های بحران فرسایش بادی در شرق کشور است.