سلامت نیوز-*هادی درویشی: سالانه در حدود 1.25 میلیون نفر در جهان بعلت حوادث ترافیکی جان خود را از دست می دهند. 90 درصد از این مرگ و میرهای جاده ای در جهان در کشورهای با درآمد متوسط و کم رخ می دهد. هر ساله در حدود 20 الی 50  میلیون نفر در جهان بعلت جراحات ناشی از حوادث جاده ای و ترافیکی دچار ناتوانی و آسیب می شوند.

به گزارش سلامت نیوز سوانح ترافیکی و جاده ای خسارات اقتصادی قابل توجهی را  به قربانیان و خانواده های آنها و به کشورها وارد می کند، طی تحقیقاتی در سال 2010 مشخص شد که حوادث جاده ای حدود 3درصد از تولید ناخالص داخلی کشورها رو به خود اختصاص داده که این رقم به بیش از 5 درصد در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط می رسد.

سوانح و حوادث یکی از سه عامل اول بروز مرگ و میر در ایران و جهان است از آنجا که حوادث در سنین جوانی رخ می دهد،  مرگ افراد بین 15 تا 44 ساله در حدود 48 درصد از مرگ و میر حوادث جاده ای را به خود اختصاص می دهدکه سالهای از دست رفته عمر بیشتری را موجب می شود. سوانح و حوادث بالاخص سوانح جاده ای به عنوان یکی از عوامل مهم و تهدید کننده زندگی انسانها در آمده است.

شناسایی و کنترل عوامل خطر موثر در بروز حوادث می تواند به میزان بسیار زیادی از بار مرگ و میر در کشور بکاهد بنابراین با در نظر گرفتن این جنبه از مشکلات سلامتی مردم در نظام تحول سلامت بسیار اهمیت یافته و می تواند زمینه ساز تحولی شگرف در خدمات بهداشتی را فراهم آورد.

بخش مهم  پیشگیری از سوانح و حوادث با خود مراقبتی قابل دستیابی است که نقش مردم در این زمینه مهم می باشد.الگوی جامعه ایمن بعنوان چارچوبی مناسب جهت پیشگیری از حوادث و ارتقاء ایمنی با بهره گیری از جلب مشارکت های بین بخشی با سازمانهای ذینفع است. این الگو از طرف سازمان جهانی بهداشت به رسمیت شناخته شده است.

مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر در راستای وظایف سازمانی خود در خصوص مراقبت و کنترل بیماریهای غیر واگیر، اقدام به جمع آوری و تجزیه و تحلیل آسیب های ناشی از حوادث می نمایدکه در این میان آسیب های ناشی از حوادث از عمده ترین علل بار بیماریهای و ناتوانی ها در کشور محسوب می شود که نیاز به مراقبت دارد. توانمندسازی جامعه به همراه اصلاح محیطی و اعمال قوانین پایدار سه عامل عمده برای کاهش مرگ و مصدومیت ها می باشد. حوادث حجم وسیعی از مرگ، ناتوانی و هزینه های مستقیم و غیر مستقیم را به جوامع تحمیل می کند.

در ایران سالانه 300هزار مورد مرگ رخ می دهد یعنی روزانه 800تا 850 مورد که حدود 120الی 130مورد از آن ناشی از حوادث می باشد که پس از بیماریهای قلبی و عروقی، با5/17درصد علل مرگ دومین عامل مرگ و میر در همه گروههای سنی راتشکیل می دهد و در سنین زیر 40 سال اولین عامل مرگ محسوب می شود.از سوی دیگر، در کشورمان هر ساله حدود 4-5/3 میلیون سال عمر به دلیل مرگ زود هنگام از دست می رود که سهم حوادث در این بخش27درصد است. روند رو به رشد مرگ های ناشی از حوادث طی سالهای اخیر زنگ خطری جدی برای بخش سلامت و اقتصاد را به صدا درآورده است.

سالانه بیش از 320 هزار کشته و مصدوم در حوادث رانندگی اتفاق افتاده است که می توان با اجرای برنامه های موثر آنها را کاهش داد. براساس گزارش کشوری ثبت حوادث سال95 ، تعداد کل مصدومین1500000نفر است که از این تعداد ، 30 درصد مونث و 70 درصد مذکر هستند.

در جهان نیز 73 درصد از مرگ و میرهای حوادث جاده ای در میان مردان رخ می دهد که این آمار در میان افراد زیر 25 سال تقریبا 3 برابر بیشتر از زنان می باشدتعداد مصدومین حوادث ترافیکی 420000نفر است که 29 درصد مصدومین را تشکیل می دهد.

حوادث ترافیکی و جاده ای اولین اولویت کنترل حوادث است که 29 درصد مصدومین را به خود اختصاص می دهد. در این گزارش سه نوع حادثه ترافیکی بررسی شده است اولین اولویت حوادث مربوط به تصادف خودرو سوار است که 48 درصد مصدومین کل تصادفات را تشکیل می دهد، دومین اولویت حوادث مربوط به  تصادف موتور سوار است که 35 درصد مصدومین کل تصادفات رو به خود اختصاص می دهد، سومین اولویت تصادف عابر پیاده است که 17 درصد کل تصادفات را شامل می شود.

حوادث ترافیکی و جاده ای اولین اولویت حوادث در گروهای سنی جوانان(29-20)  و میانسالان(59-30)است. توجه به مطالب گفته شده در زمینه میزان بروز  حوادث و فوت ناشی ازحوادث جاده ای در سطح کشور ضرورت دارد اقدامات و  تمهیدات لازم در این زمینه اندیشیده شود تا انشالله شاهد کاهش چشمگیر این نوع حوادث در سطح کشور  باشیم.

*کارشناس ارشد ارتقا سلامت