سلامت نیوز: بازار آدامس ایران جذاب است چون قوانین بین‌المللی در آن حاكم نیست.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، قاچاق یك واقعیت انكارناپذیر در اقتصاد ایران است؛ از پوشاك تا انواع مواد خوراكی بدون رعایت قوانین به كشور می‌آیند و در مقابل علاوه بر آسیبی كه به اقتصاد كشور و تولید داخل می‌زند، در مورد خوراكی‌ها می‌تواند مشكلات بیشتری در حوزه سلامتی و بهداشت جامعه نیز ایجاد كند. آدامس و شكلات از گذشته یكی از اصلی‌ترین كالاهای قاچاق بازار خوراكی ایران بوده‌اند؛ این در حالی است كه شركت‌های ایرانی گوناگون در این حوزه فعال هستند و به دلیل قاچاق زیاد در این بخش همواره با مشكل مواجه می‌شوند. بررسی آمارها حاكی از آن است كه در سال‌های اخیر واردات آدامس كاهش یافته است. حال آنكه در همین سال‌ها چندین كارخانه آدامس یا تعطیل شده‌اند یا به حالت نیمه‌تعطیل درآمدند و در مقابل بیشتر فروشگاه‌های كشور از آدامس‌های خارجی اشباع شده‌اند. از یك طرف آمارها نشان می‌دهند ٧٠ درصد بازار ایران در اختیار برندهای وارداتی است اما براساس آمار واردات در سال گذشته تنها یك درصد بازار در اختیار اینگونه برندها بود. آخرین گزارش یورو مانیتور كه معتبرترین نهاد بررسی بازار بین‌المللی است و در جولای ٢٠١٧ منتشر شد، موید آن است كه بیش از ٧٥ درصد بازار ایران در اختیار مارك‌های خارجی است.
دلیل این تفاوت فاحش را باید در واردات غیررسمی و كم‌اظهاری در گمركات جست‌وجو كرد! مساله آن است كه براساس آمارها بیشترین مشكل قاچاق آدامس در بازار ایران به دلیل واردات غیر رسمی و كم اظهاری در گمرك جمهوری اسلامی است. به عنوان نمونه وضعیت یكی از برندهای خارجی فعال در ایران جالب توجه است؛ یك فعالیت تحقیقی در بازار آدامس نشان داد كه بیشترین فروش آدامس در سطح سوپرماركتها و دكه‌های روزنامه فروشی متعلق به این برند خارجی است كه بیشترین سطح شلف را هم به خود اختصاص داده است. در این تحقیق مشخص شد میانگین فروش این برند خارجی در سوپرماركتها و فروشگاه‌های كشور اعم از دكه‌ها یا بقالی‌ها ١٠ باكس ١٢ عددی در ماه است. اگر این تعداد را در كمترین قیمت فروش این برند خارجی یعنی ٣٥٠٠ تومان و در دو سوم تعداد پایگاه فروش آدامس (آدامس در ایران در ١٥٠٠٠٠ نقطه به فروش می‌رسد) ضرب كنیم به عدد فروش تقریبی این برند می‌رسیم: ٤٢ میلیارد تومان فروش ماهیانه معادل ٥٠٤ میلیارد تومان فروش سالانه. البته این عدد فروش بر اساس قیمت مصرف‌كننده متعارف این كالا در بازار ایران است نه بر مبنای قیمت واردات.
چگونه بازار ایران، به بازار جذاب برندهای خارجی تبدیل شد؟
بر اساس قوانین فروشگاه‌های بزرگ بین‌المللی، فروش كالاهایی كه كمتر از یك سوم از تاریخ مصرف درج شده بر روی آنها باقی مانده باشد ممنوع است. از آنجا كه تاریخ مصرف اغلب آدامس‌ها ٢ سال است، وقتی ٨ ماه به تاریخ انقضا مانده باشد كالا از شلف یا انبار فروشگاه زنجیره‌ای به تولید‌كننده عودت داده می‌شود یا اگر در انبار تولید‌كننده كالایی با این مشخصات مانده باشد مجوز فروش به فروشگاه‌ها را نخواهد داشت. در این شرایط، تولید‌كنندگان، كالای غیر قابل فروش در اروپا و سایر كشورهای منطقه را به جای معدوم كردن، با قیمت بسیار ناچیز به بازرگانانی كه خواهان این كالا باشند می‌فروشند. این كالا كه به دلیل تاریخ مصرف كوتاه خود قابلیت واردات رسمی به هیچ كشوری را ندارد از طریق مبادی غیر رسمی وارد كشور می‌شود و با قیمتی حتی كمتر از بهای تمام شده به مغازه داران فروخته می‌شود. از آنجا كه حاشیه سود این كالا بسیار قابل توجه است، سوپرماركتها آن را به كالاهای خارجی رسمی یا تولید داخل ترجیح می‌دهند!
در بعضی موارد نیز تاریخ تولید و انقضا از روی محصول پاك شده و تاریخ تولید و انقضای جدید بر روی كالا درج می‌گردد! جالب است بدانید در گذشته بر روی بسته بعضی برندها با جت پرینتر لیزری تاریخ حك می‌شد كه قابل اصلاح نبود اما همان برندها در حال حاضر جهت همراهی با كسانی كه كالای تاریخ گذشته را خریداری و اصلاح می‌كنند از جت پرینتر جوهری استفاده می‌نمایند.
این در حالی است كه كشورهای دیگری در جهان هستند كه در مواردی از این دست بسیار سختگیر عمل می‌كنند. بطور مثال بسیاری از آدامس‌ها حق وارد شدن به بازار امریكا را ندارند. به این موضوع از دو زاویه باید توجه شود. رقابت در بازارهای بین‌المللی در این روزها بسیار داغ و تنگاتنگ است. بنابر این، تولید‌كنندگان برای رقابت در بازارهای بین‌المللی تلاش می‌كنند به هر طریق ممكن بهای تمام شده كالای خود را كاهش دهند. استانداردهای داخلی بعضی كشورها بسیار سختگیرانه است و استفاده از بعضی مواد اولیه در آن كشورها، برای فروش داخل مجاز نیست. در این شرایط تولید‌كنندگان با توجه به بازار هدف و با قید اینكه فروش این كالا در كشور تولید‌كننده مجاز نیست، كالای خود را متناسب با استاندارد بازار هدف تولید می‌نمایند. از سوی دیگر، دولت‌ها هم برای حمایت از صادرات، مالیاتها و عوارض داخلی را از كالای صادراتی دریافت نمی‌كنند تا بهای تمام شده كاهش یابد. هر دوی این عوامل باعث درج چنین عباراتی بر روی بعضی كالاهای وارداتی است.
با توجه به جمعیت جوان كشور از یكسو و تفاوت بالای سرانه مصرف آدامس ایران با كشورهای اروپایی و امریكا از سوی دیگر، بازار آدامس ایران یك بازار بزرگ است كه در صورت بالفعل شدن ظرفیت‌های بالقوه آن، به جذاب‌ترین بازار آدامس دنیا تبدیل خواهد شد. بیش از ٨٠ درصد از مردم ایران مصرف‌كننده آدامس هستند در حالی كه این رقم در امریكا ٥٩% است. اما سرانه مصرف آدامس در ایران ٢٠٠ گرم و در امریكا ٩٠٠ گرم است! سرانه مصرف كشورهای اروپایی نیز در همین حد است و حتی كشور تركیه كه در همسایگی ایران قرار دارد سرانه‌ای معادل ٦٠٠ گرم دارد. این تفاوت بیانگر ظرفیت‌های این بازار است كه برندهای خارجی را مصمم می‌كند در ایران حضور موثر داشته باشند.
برچسب اصالت
مهم‌ترین نقاطی كه در تهران به بازار اصلی این كالا تبدیل شدند، پله نوروزخان، انبار نفت و خیابان مولوی بزرگ‌ترین عمده فروشی‌های این كالای جذاب را در خود جای داد‌ه‌اند. نكته حائز اهمیت اینجاست كه به سبب عدم برخورد با فروش كالای قاچاق، عمده‌فروشان در این بازار رسما اعلام می‌كنند كالایی كه تحویل می‌دهند قاچاق بوده و از مبادی غیررسمی وارد شده است.
مشكل دیگر این است كه بین كالایی كه قانونی وارد كشور شده و كالایی كه قاچاق آمده است، نمی‌توان به راحتی تمایز قائل شد. اما در مورد مواد غذایی این كار راحت‌تر است. كالاهای حوزه غذا و دارو كه از مبادی رسمی وارد كشور شده‌اند بلا استثناء دارای برچسب اصالت هستند. بر چسب اصالت را بر روی همه داروها، لوازم آرایشی و مواد غذایی وارداتی كه توسط شركت‌های معتبر و بصورت قانونی وارد شده‌اند می‌توان دید. زمینه این برچسب به رنگ سفید و زرد بوده و بر روی آن نام كالا، شماره بچ تولیدی، تاریخ انقضا و یك QR كد چاپ شده است. همچنین شماره پیامك كنترل سلامت كالا، شماره تماس و آدرس سایت دیده می‌شود.
در بخشی از این برچسب یك اسكرچ دیده می‌شود كه با خراشیدن آن می‌توان كد درج شده در زیر آن را به شماره پیامك گفته شده ارسال و از سلامت كالا اطمینان حاصل كرد. بنابراین هر كالایی كه فاقد برچسب اصالت وزارت بهداشت باشد قاچاق بوده و سلامت آن مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروی جمهوری اسلامی ایران نیست.
نظر شما