سلامت نیوز: ایران با سدهای بسیاری مانند ایلیسو، سلما، آتاتورك، كجكی و كمال‌خان در خارج از كشور و نیز با صدها سد دیگر در داخل كشور محاصره شده است. جنگ آب، كشور را در داخل و خارج تهدید می‌كند اما مساله‌ای كه از چشم بسیاری مسئولان دور مانده، ردپای اسراییلی‌‌ها در بحران آبی ایران است.پروژه آناتولی بزرگ یا طرح «گاپ» تركیه ، متهم ردیف نخست معضل ریزگردهای ایران است. در پروژه گاپ ۲۲ سد و ۱۵ نیروگاه پیش‌بینی شده است.اگر سد ایلیسو به بهره‌برداری رسد، كار ایران برای همیشه تمام است. هشداری كه تاكنون مسئولان كشور به آن واكنشی نشان نداده‌اند.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه قانون نوشت: بهار و آسمان آبی‌ آن به رویایی برای كودكان ایذه، سنندج، سقز، قروه، خرمشهر، آبادان، شادگان، اهواز و بسیاری شهرهای دیگر تبدیل شده است. ریزگرد، كابوس روز و شب ایرانیان، این روزها بسیاری مدارس را در غرب و جنوب كشور به تعطیلی كشانده است. داستان هجوم ریزگردها به دهه 80 باز می‌گردد، آن روزها مردم ایران با واژه ریزگرد آشنا شدند و از آن زمان تاكنون ریزگرد میهمان همیشگی بیش از 25 استان كشور شده است؛ میهمان ناخوانده‌ای كه دو منشأداخلی و خارجی دارد.

منشأداخلی ریزگردها به‌دلیل اجرای پروژه‌های آبی مانند سدسازی و انتقال آب، رخ داده است اما منشأخارجی ریزگردها نیز بی‌ارتباط با سدسازی نیست. ایران با سدهای بسیاری مانند ایلیسو، سلما، آتاتورك، كجكی و كمال‌خان در خارج از كشور و نیز با صدها سد دیگر در داخل كشور محاصره شده است. براساس آمار سال 68، چشمه‌های تولید گرد‌ و‌ خاك در منطقه عراق و سوریه 6 چشمه بوده اما درحال حاضر به بیش از 300 چشمه افزایش یافته است.

جنگ آب، كشور را در داخل و خارج تهدید می‌كند اما مساله‌ای كه از چشم بسیاری مسئولان دور مانده، ردپای اسراییلی‌‌ها در بحران آبی ایران است. «گاپ» بزرگ‌ترین پروژه آبی تركیه كه آینده آبی كشور را به‌مخاطره انداخته است با سرمایه‌گذاری اسراییلی‌ها درحال اجراست. به‌نحوی كه از میان حدود ۸۰ پیمانکار این پروژه ۶۰‌ پیمانکار متعلق به اسراییل هستند.

گاپ، بلای جان ایران

پروژه آناتولی بزرگ یا طرح «گاپ» تركیه، متهم ردیف نخست معضل ریزگردهای ایران است. در پروژه گاپ ۲۲ سد و ۱۵ نیروگاه پیش‌بینی شده است. در جنوب شرقی ترکیه هشت سد بزرگ و متوسط، از جمله آتاتورک در رودخانه فرات و ایلیسو در دجله، احداث شده اند. در دو دهه گذشته ۲۳میلیارد دلار هزینه پروژه گاپ شده که هدف آن تامین ۲۵ درصد از منابع آب و ۲۰ درصد از مجموعه برق مورد نیاز ترکیه است؛ طرحی كه بیش از 60 هزار میلیارد مترمكعب آب از حقابه رودخانه‌های دجله و فرات را به‌وسیله سدسازی ربوده است و تیشه به ریشه محیط‌زیست ایران می‌زند. معروف‌ترین سد این پروژه «آتاتورك» است. این طرح موجب شد منطقه میان‌رودان یا بین‌النهرین از 90 رودخانه به‌ابعاد زاینده‌رود محروم شود. پیامد اجرای طرح گاپ تاكنون بحران خشكسالی در سوریه و عراق، بایر شدن چند میلیون هكتار از اراضی كشاورزی این كشورها و قطع‌ حقابه رودخانه هور‌العظیم ایران از دجله و فرات بوده است.

كابوس ایلیسو

یكی از سدهای معروف و البته بسیار خطرناك طرح گاپ، «ایلیسو» است؛ سدی كه به‌دست مستشاران فنی از كشورهای آلمان، اتریش و سوییس طراحی شد و این مستشاران تا مقطعی نیز درحال ساخت آن بودند. گنجایش این سد بیش از 10 میلیارد مترمكعب است؛ یعنی حدود سه برابر بیشتر از كرخه به‌عنوان بزرگ‌ترین سد ایران. ایلیسو در منطقه كردنشین «حسن‌كی» جانمایی شده و درحال ساخت است؛ آنجا منطقه باستانی ارزشمندی محسوب می‌شود كه در یونسكو ثبت شده است.احزاب سبز در كشورهای آلمان، اتریش و سوییس به ساخت سد ایلیسو اعتراض‌های گسترده‌ای كرده‌اند. اعتراض احزاب سبز این كشورها به پروژه ایلیسو موجب شد تا دولت‌های آلمان، اتریش و سوییس از این پروژه خارج شوند. اما باوجود خارج شدن این كشورها از پروژه ایلیسو، تركیه همچنان قصد اجرای این پروژه را دارد و سد ایلیسو تاكنون متوقف نشده است. طبق برنامه‌ریزی‌ها این پروژه تا دو سال دیگر به اتمام می‌رسد. كارشناسان محیط‌زیست بارها به‌علت پیامدهای احداث و آبگیری این سد به دولت تركیه هشدار داده‌اند اما دولت تركیه بدون توجه به این هشدارها باسرعت بیشتری این پروژه را ادامه می‌دهد.

ردپای اسراییل در گاپ

ردپای سرمایه‌گذاران اسراییلی در این پروژه ، زنگ خطری برای مسئولان كشور است. محمدمهدی برومندی، نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به مشرق با اشاره به ابعاد پشت پرده پروژه گاپ ترکیه و خطرات آن برای منطقه،گفت:«مجلس این مساله را با جدیت دنبال خواهد کرد.مباحث بسیاری در خصوص این پروژه مطرح شده‌است. حتی بانک جهانی نیز به دلیل مشکلاتی که این پروژه برای منطقه ایجاد می‌کند، در این پروژه سرمایه‌گذاری نکرده و سرمایه‌گذار اصلی این پروژه، رژیم صهیونیستی است؛ به گونه‌ای که از میان حدود ۸۰ پیمانکار قوی این پروژه، بین ۵۰ تا ۶۰‌ پیمانکار متعلق به رژیم صهیونیستی هستند.با توجه به همین ترکیب، می‌توان گفت که این پروژه یک پروژه صهیونیستی برای منطقه است، بنابراین همه ارکان نظام باید این مساله را دنبال کنند».

همچنین به گزارش فارس، عدم حمایت مالی بانک جهانی از پروژه گاپ،به دلیل فشار های اعمال شده از جانب کشورهای منطقه که ناشی از نگرانی آن‌ها نسبت به قرار داشتن سرچشمه های رود های دجله و فرات در این منطقه بود، به نوعی زمینه سازی برای ورود رژیم صهیونیستی به بهانه سرمایه گذاری و انتقال تکنولوژی به این پروژه شد. آنچه مسلم است، اینکه رژیم صهیونیستی بر اساس نظر بعضی یهودیان سرشناس ترکیه، مانند اسحق آلاتون، یکی از صاحبان صنایع واز اعضای لابی یهود در این کشور، پیشاپیش مطالعات و اطلاعات جامعی در ارتباط با این پروژه و چگونگی موفقیت آن دراختیار داشته است و به همین علت نیز آمادگی خود برای مشارکت در این پروژه و ورود به تمامی مسائل مربوط به گاپ را در ملاقاتی که در سال 1993 بین هیات 20 نفره بازدید کننده خود از گاپ واتاق بازرگانی غازی‌آنتپ صورت می گیرد، اعلام می دارد .

قرائن و شواهد حاکی از آن است که منطقه جنوب شرق ترکیه و پروژه گاپ همچون شرایط منطقه ،بافت جمعیتی، مشکلات و چالش‌های قومی و فرهنگی موجود در آن به طور جدی از سوی صهیونیست‌ها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است واین امر بدون کمک و مساعدت عوامل داخلی صهیونیسم بین الملل در ترکیه نمی‌توانست امکان‌پذیر باشد ».

دیپلماسی ضعیف آبی ایران

بحران آب در كشور به‌اندازه‌ای جدی است كه كمیته «امنیت آب» در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تشكیل شد.

پرونده سدسازی كشورهای همسایه هم‌اكنون در این كمیته درحال بررسی است اما دیپلماسی ضعیف آبی ایران اعتراض بسیاری فعالان، كارشناسان و مسئولان را به‌دنبال داشته است.دستگاه دیپلماسی ایران در برابر پروژه‌های خانمان‌برانداز تركیه، واكنش مشخصی نشان نداده است. به‌گفته برخی كارشناسان، شاید مهم‌ترین دلیل بی‌تفاوتی وزارت امورخارجه ایران به پروژه‌های مخرب آبی تركیه ، عدم مطالبه از سوی وزارت نیرو است. وزارت نیروی ایران هنوز به این باور نرسیده است یا نمی‌خواهد بپذیرد كه سدسازی عامل بحران آب و تخریب محیط‌زیست است؛چراكه اگر وزارت نیرو ایران قبول كند كه سدسازی مخرب و عامل بیابان‌زایی است، بسیاری پروژه‌های سدسازی داخل كشور نیز تحت‌الشعاع این مساله قرار می‌گیرند و باید به بازی سدسازی در ایران پایان داد. این موضوع مهم‌ترین دلیل برای عدم اعتراض‌ و پیگیری ایران در مجامع بین‌المللی در خصوص سدسازی‌های بی‌رویه تركیه است. همچنین دلیل دیگر بی‌تفاوتی ایران به این مساله نیز می‌تواند برخی ملاحظات سیاسی درباره موضع‌گیری تركیه و ایران در قبال داعش در منطقه باشد؛ چر اكه ایران نمی‌خواهد تركیه در جبهه مخالفان قرار گیرد. به‌همین دلیل این موضوع را به‌صورت رسمی از طریق سازمان‌های جهانی پیگیری نمی‌كند.

تركیه تنها راه‌حل منشأخارجی

به‌جرات می‌توان گفت كه تركیه تنها راه‌حل ایران برای منشأخارجی ریزگردهاست. امیدی به سوریه و عراق درگیر جنگ برای حل معضل خشكسالی و مهار چشمه‌های تولید گرد و غبار نیست؛ تنها كشوری كه می‌ماند، تركیه است. باید تركیه را مجاب یا وادار به تعطیلی پروژه‌های سدسازی كرد اما نكته قابل توجه این است كه دستگاه دیپلماسی ایران تاكنون واكنشی نسبت به پروژه‌های ضد محیط زیست تركیه نشان نداده است.

با فشار جوامع بین‌المللی و افكارعمومی می‌توان امید به توقف این پروژه داشت. اگر این سد ساخته شود، یك چراغ سبز برای احداث دیگر سدها در منطقه است و این پایان بازی سدسازان نیست. پویشی به‌نام «نجات میان‌رودان» راه‌اندازی شده است. هدف این پویش، جلب توجه احزاب عمومی در كشورهای تركیه، عراق، سوریه و برخی كشورهای عربی است. بسیاری از مردم كشورهای مختلف با امضای این نامه به پویش «نجات میان‌رودان» پیوسته‌اند.

زنگ خطر ایلیسو

در این میان اعتراض‌هایی نیز توسط دولت عراق نسبت به این پروژه‌های سدسازی انجام شده است. دولت تركیه در پاسخ به اعتراض دولت اعلام كرده است كه به‌دلیل آنكه دولت عراق حاضر به اشتراك گذاشتن منابع نفتی خود با تركیه نیست،آن‌ها نیز حاضر به اشتراك گذاشتن منابع آبی خود با دولت عراق نیستند. این درحالی است كه نفت یك كالای اقتصادی محسوب می‌شود اما آب یك كالای زیستی است و نمی‌توان آن‌ها را بایكدیگرمقایسه كرد. همچنین تركیه در پاسخ به اعتراض دولت ایران به‌ ساخت سد ایلیسو گفته است:« ترکیه از حق حاکمیتش بر سرچشمه‌های دجله و فرات و سدسازی بر آن‌ها نمی‌گذرد و منابعی همچون آب را با دیگر كشورها به اشتراك نمی‌گذارد».

اگر سد ایلیسو به بهره‌برداری رسد، كار ایران برای همیشه تمام است. هشداری كه تاكنون مسئولان كشور به آن واكنشی نشان نداده‌اند.آنچه بدون تردید باید مورد توجه قرار گیرد، این نکته است که افزایش ناپایداری های زیست محیطی و کشاورزی درمنطقه میان‌رودان تاثیرمستقیمی بر زندگی مردم ایران دارد.