سلامت نیوز :هفته گذشته دکتر امامی رضوی معاون درمان و پژوهش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی گفت و گویی با خبرآنلاین مباحث مختلفی از جمله اظهار نظرات جدید وزارت علوم مبنی بر واگذاری بخش آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ، منع اشتغال پزشکان به طور هم زمان در بخش  دولتی و خصوصی و اجرای یارانه ها وتاثیر آن بر کیفیت و گستردگی خدمات درمانی، نگرانی ها در مورد تاثیر هدفمندی یارانه ها در نظام سلامت،  صحت شایعاتی مبنی بر ادغام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در دانشگاه تهران و لزوم یکپارچه شدن حوزه سیاست گذاری در بهداشت و در مان و بیمه در وزارت بهداشت بود.  دکتر امامی رضوی  در این گقت و گو یک به یک در باره آنها به تفضیل پاسخ داد.
  در ماه های اخیر اظهار نظرات مختلفی در خصوص  متمرکز شدن نظام آموزش عالی و حذف بخش آموزش پزشکی از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی  صورت گرفته است. نظر شما در این مورد چیست؟

 امروز کمتر وزارت خانه ای درکشور است که خودش دانشکده نداشته باشد . از جمله وزارت نفت و خارجه  و کشاورزی  و نیرو  و برخی دیگر از وزارت خانه ها و حتی موسسات و سازمان هایی مانند صدا و سیما   .علت این کار هم این است که وزارت علوم  قادر به پاسخگویی نیاز های آنها نیست  . پس می کوشند تا دانشجویی را تربیت کنند که بکارشان بیاید. وزارت بهداشت هم با این نگرش که دانشجویانش را مطابق با نیازش تربیت کند دانشگاه تاسیس کرد.از سوی دیگر اعضای هیئت علمی نیز باید پاسخگوی نیاز مردم باشند. امروز در هر استانی دانشگاه علوم پزشکی خدمات درمانی ارائه می کند . این دانشگاه ها مسئول پاسخگویی به سلامت مردم هستند. در چنین حالتی سطح ارائه خدمات در کشور ارتقاء می یابد.این استدلال برای ما بسیار مهمتر از تنها جنبه های آموزش است

 با این وجود ما مدعی هستیم که سطح آموزشی دانشجویان این دانشگاه بسیار بالا است .اگر مقایسه ای بین دانشگاه های پزشکی  در خاور میانه صورت گیرد خواهید دید بالا ترین سطح را دانشگاه های ما دارند . اعضای هیئت علمی دانشگاه های مرتبط به وزارت بهداشت در شمار بهترین و موفق ترین چهره ها در کنگره های بین المللی هستند.  در بحث پژوهش نیز دانشگاه های وزارت بهداشت نسبت به دانشگاه های وزارت علوم در بهترین شرایط هستند . میزان تولیدات علمی دانشگاه های ما به مراتب بالا تر است. این در شرایطی است که میزان هیئت علمی های ما از آنها کمتر است. در رده بندی هم دانشگاه ما هم رده دانشگاه تهرن است و دانشگاه علوم پزشکی تهران و شریف در رده های پائین تری قرار دارند.البته آقایان در وزارت علوم نیز این آمار ها را قبول دارند.

 پس چه دلیلی برای این کار وجود دارد؟

بحث اصلی آنها متمرکز شدن است آموزش عالی است.این حرف را درخصوص دانشگاه آزاد و دانشگاه های وزارت خانه های دیگر نیز زده بودند  متاسفانه آنها فقط تولید علم و نیروی انسانی می کنند ودر قبال  بکارگیری این نیروها هیچگونه وظیفه ای را احساس نمی کنند.و مشکل اینجاست که نیروی انسانی مطابق با نیاز تربیت نمی شود

 آیا در وزارت بهداشت که این اتفاق می افتد کاملاً منطبق است؟

شاید  عدم انطباق زیر 10% باشد.

  اما شاهدیم که امروز تعداد بیشماری پرستار در بیمارستانها بکار گرفته نمی شوند

اتفاقا پرستاری  از جمله بخش هایی است که کاملاً منطبق است. بیشترین مشکل در رشته مامایی است.دلیل آن هم به این خاطر است که دانشگاه آزاد تعداد زیادی  دانشگاه مامایی تاسیس کرد ولی ما نتوانستیم این نیروها را جذب کنیم دانشگاه آزاد بدون اجازه وزارت بهداشت این رشته را در دانشگاه های خود وارد کرد. البته  در سال های بعد به تدریج جلوی آن گرفته شد. اما در رشته پرستاری ما کمبود نیرو هم داریم و نیرو می خواهیم. علت آن هم این است که  این شعل در شمار سخت ترین شغل است . امروز در کمتر شغلی اضافه کاری اجباری داده می شود.اما در بخش پرستاری بدون آنکه پرستاران بخواهند باید اضافه کار اجباری بروند. علت آن هم بخاطر کمبود نیرو است. در این رشته ترک شغل نیز زیاد اتفاق می افتد. عموم پرستاران نیز خانم ها هستند و آنها بخاطر ازدواج و نگهداری و مراقبت از فرزندانشان و شب کاری ها از کار انصراف می دهند. البته امیدوار هستیم تا با قوانین جدید به ماندگاری آن ها کمک شود.

 در پاسخ به اظهار نظرات وزارت علوم شما به عنوان نماینده وزارت بهداشت و درمان  و کسی که به طور مستقیم مسئولیت درمان و پژوهش این وزارت خانه و دانشگاه های آن را اداره می کنید چیست.ایا آمار دانشجویان شما می تواند پاسخ منسبی برای عدم لزوم اجرای این خواسته وزارت علوم باشد؟

 آمار و درصد دانشجویان  علوم و وزارت بهداشت در اختیار همه است و بهتر است در این باره اشاره ای به این آمارها نشود. زیرا در پاسخ به آن وزارت علوم آمار هایی از دانشجویان پیام نور و دانشجویان آزاد را نیز به آن اضافه می کند.امروز پس از گذشت بیست و اندی سال از وزارت درمان و آموزش پزشکی شرایط بگونه ای است که این ادغام نه عملی است و نه به صلاح کشور است و بیان آن نمی تواند مشکلی را از کشور کم کند.امروز بهترین ارائه خدمات را در بیمارستان های آموزشی و خدماتی ارائه می شود.همچنین بهترین شرایط آموزشی را در کشور و منطقه دارند. دانشگاه های ما بهترین شرایط آموزشی را در مقایسه با دانشگاه های آموزش علوم دارند.در سطح پژوهشی آنها بسیار جلوتر از دانشگاه های وزارت علوم هستند.همه این داشته ها را به بهترین شکل ارائه می دهند. زمانی که اعضای هیئت علمی دانشگاه های ما احساس مسئولیت در قبال سلامت مردم دارند کیفیت این خدمات نیز بالا تر رود. بنابر این بحثی ارائه شده که بخش آموزش وزارت بهداشت با  وزارت علوم ادغام شود بحثی انحرافی و بی مورد است و ما هم چندان اهمیتی به این گفته نمی دهیم . زیرا می دانیم که دولت ، مجلس و سیاست گذاران کشور هیچ کدام قائل به این موضوع نیستند.از این رو پرداختن به بحث آن چندان هم مناسب نیست. دوستانی هم که  بحث ادغام ها را مطرح می کنند سخنانشان در واکنش به مباحث دیگری مطرح شده است.

 باتوجه به اینکه جایگاه شما معاونت درمان وپژوهشی وزارت بهداشت است. طبق گفته کارشناسان از سال 90 این بخش به تدریج با  بحث هدفمندی یارانه ها باچالشی عمیق روبرو خواهد شد. شما با توجه به قوانینی از جمله منع اشتغال پزشکان به طور هم زمان در بیمارستانهای دولتی و خصوصی و اجرای یارانه ها و.. را در کیفیت و گستردگی خدمات چگونه رزیابی می کنید . به نظر می رسد وضعیت مبهمی را پیش رو داریم.

 

بسته ای که در قانون  پنجم دیده شده  تحت عنوان اصلاحات نظام سلامت ، یک نظام جامع ارائه خدمات درمان است. که در بند دال ماده 36 قانون برنامه به آن اشاره شده است.این قانون وزارت بهداشت را موظف کرده که این نظام را تقویم و ابلاغ کند. نکته اساسی این بحث نوع ارائه خدمات است که پایه آن نظام ارجاع است. نظام ارجاعی که بر بستر شبکه  ارائه خدمات درمانی و بهداشتی پایه گذاری شده باشد . به عبارت دیگر ما شبکه ای را در اختیار داریم که مردم در آن شبکه برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانیشان مراجعه می کنند و به تدریج ارجاع می شوند تا به خدمات فوق تخصوصی برسند.

 یعنی بحث پزشک خانواده؟

هدایت کننده این بحث پزشک خانواده است.البته پزشک خانواده حلقه ای از این حلقه نظام جامع ارائه خدمات درمان است. در گذشته هم اینگونه بوده که درروستا ها ، بهورز ها و در شهر ها رابطین بهداشت  مردم تحت مراقبت پزشکان خانواده هستند.پس دیگر نیازی نیست به محض دیدن نشانه های بیماری به سراغ فوق تخصص مراجعه کنند. مراجعه بیمار به یک فوق تخصص یعنی گرفتن یک خدمت گران.در بحث هدفمندی یارانه ها باید نظام سلامت را هدفمند کنیم.یعنی زمانی که یارانه ها را هدفمند می کنیم به نوعی این یارانه به نظام سلامت هم بازمی گردد. در حال حاضر نظام سلامت نیز این یارانه را می دهد اما این یارانه نا مناسب است. عده ای از خدمات بیمه بیش از حد استفاده می کنند و گروهی درست استفاده نمی کنند.به عنوان مثال قانون نظام صحیحی را برای بیمه ها مکمل تهیه کرده است. اما امروز بیمه های مکمل ما همان خدمات بیمه پایه را با قیمت بالا تر خریداری می کنند. این روند غلطی است.بیمه مکمل باید در خدمت خدماتی باشد که بیمه پایه آنرا ارائه نمی دهد. مثلا خدمت دندان پزشکی  و چشم پزشکی و... . اگر بیمه مکمل بخواهد مانند آنچه در گذشته مرسوم بوده را ارائه دهد نظام سلامت طبقاتی را دامن زده است. در چنین حالتی هدفمندی اتفاق نمی افتد.  زیرا این حق بیمه را نیز غیر مستقیم  دولت می پردازد.

البته دولت هم این حق بیمه را نمی پردازد. زیرا بیمه ها هم می گویند بدهی دولت به بیمه ها بسیار زیاد شده.

دولت می پردازد . زیرا این بیمه را معمولاً ادارات و دستگاه ها از سهم خدمات رفاهیشان برای کارمندانشان می پردازند.

یعنی شما امید وار هستید از آن محل ده درصد اختصاص یافته به نظام سلامت در آمد یارانه ها این اتفاق بیفتد؟

البته در این برنامه پیش بینی نشده که این مبالغ به بیمه ها پرداخت شود. در آنجا پیش بینی شده که این مبلغ به وزارت بهداشت داده شود. تا جبران فرنشیز و هزینه های بیماران صعب العلاج بشود زیرا هزینه این گونه بیماران به تدریج افزایش پیدا خواهد کرد. وتهیه داروهای این نوع بیماران در سال های آتی گرانتر خواهد شد.                  

بسیاری از همکاران شما از این موضوع گله مند هستند و عنوان می دارند که هزینه ها که بالا تر می رود و بیماران کمتر مراجعه می کنند. و این امر باعث مزمن شدن بیماری ها می شود وزارت بهداشت چه برنامه ای را در این خصوص در دست انجام دارد .

برای اینکه بگوییم هدفمندی یارانه ها چه تاثیری را بر روی سلامت  و بخش درمان مردم خواهد گذاشته استنباط های متعددی وجود دارد.یک استنباط این است که بخش درمان گران می شود .ممکن است بخش از هزینه های بیمارستانهای دولتی و خصوصی افزایش پیدا کند. اما این هزینه ها قابل توجه نیست. بی شک در بخش  هزینه های انرژی  این افزایش وجود خواهد داشت.البته باید دید چند درصد این انرژی شامل هزیه های بیمارستان می شود. طبق محاسبات ما هزینه های انرژی شامل شش تا هفت درصد هزینه های بیمارستانها خواهد شد.بیمارستانهای خصوصی هم باید صبر کنند تا هزینه های انرژی جدیدشان کاملاً مشخص شود. تا بعد طبق یک تعرفه  افزایش قیمت ها مشخص اعلام شود.

این هزینه ها تنها به بحث افزایش هزینه های مصرف انرژی باز نمی گردد. افزایش هزینه های نیروی انسانی هم مطرح می شود.

بیمارستانها دونوع نیروی انسانی در اختیاردارند. گروهی از آنها از قانون خدمات کشوری خدمات می گیرد و گروهی دوم هم تحت پوشش خدمات وزارت کار هستند.افزایش حقوق خدمات کشوری ها در ماه های بعد مشخص خواهد شد و حقوقشان را نیز دوت پرداخت می کند. از این رو اضافه باری بر هزینه های بیمارستانها ندارند. بخشی دوم در بیمارستانهای دولتی حدود 10 تا 20% هستند و در بیمارستانهای خصوصی 100% کارکنانشان را شامل می شوند.آنها باید منتظر باشند تا وزارت کار افزایش حقوق را اعلام کند.

افزایش تعرفه ها  نیزدر اختیار وزارت بهداشت است و ما آن را ناگهان افزایش نخواهیم داد. وقتی قانون خدمات کار بیاید ما بر اساسا آن اقدام می کنیم. اگر حقوق کارگران چندین برابر شد بیمارستانهای خصوصی حق دارند که بگویند هزینه نیروی انسانی آنها مثلاً پنج برابر شده است. اما اگر به عنوان مثلا حقوق کارگران از 300 هزار تومان به 400 هزار تومان رسید بیمارستانهای خصوصی نمی توانند چنین ادعایی داشته باشند.پیش بینی می کنم هزینه های بیمارستانهای  خصوصی و دولتی در سال 90 بیش از سی تا چهل درصد افزایش نخواهدداشت.زیرا قانون هدفمندی یارانه ها تدریجی اجرا می شود. شاهد بودید که در یک ماهه گذشته اجرای هدفمندی یارانه ها افزایش قیمت چندانی در بازار نداشت.

 

نگرانی مردم و سئوال آنها از شما این است که تعرفه های خدمات درمانی  در سال آینده چقدر افزایش خواهد داشت؟

تا اوایل اسفند ماه براورد افزایش هزینه های بیمارستانی در بخش های دولتی و خصوصی  واقعی تر خواهد شد و ما بر اساس آن در اسفند ماه  روی تعرفه ها تصمیم خواهیم گرفت. پیش بینی مان هم همان سی تا چهل درصد افزایش هزینه در کل هزینه ها بیمارستانی است. البته در اینجا نکته ای وجود دارد . ما برای آن بخشی که در قانون برنامه پنجم که در باره اشتغال  پزشکان تنها در بخش دولتی یا خصوصی است براوردی داریم.زیرا این کار مستلزم آن است که ما ظرفیت ارائه خدمت را در بخش دولتی را بالا تر ببریم و پرداخت هایمان را مناسب تر کنیم. البته در قانون بودجه سال 88 و 89 این براورد را داشتیم که اگر بیمارستانها به شکل هیئت امنایی اداره شوند و پزشکان در بیمارستانها تمام وقت جغرافیایی شوند  وبیمارستانها کیفی تر ارائه خدمت بدهند باید تعرفه های آنها 6/3 دهم برابر  تعرفه فعلی باشد.این مورد، برابر هزینه شده و به دولت هم ارائه شده است تا اگر قصد اجرای این قانون را دارد باید مابه تفاوت آن را به بیمارستانها بپردازد.

 

نگرانی هایی در مجلس در مورد هدفمندی یارانه ها در نظام سلامت وجود دارد.. امروز هم می بینیم که وزارت بهداشت با کسری بودجه  میلیاردی مواجه است. در چنین شرایطی شما با استخدامهای جدیدی روبرو هستید که در برنامه پنجم تصویب شده.وزارت بهداشت این کسری بودجه را چگونه می خواهد جبران کند ؟

کسری بودجه ما برای دانشگاه حدود سیصد یا چهارصد میلیارد است. بیست و سه هزار نیروی جدید هم قرار است  به تدریج استخدام شوند.

ما به دولت و مجلس اعلام کرده ایم که آماده اجرای  قانون یکجا کارکردن و تمام وقت شدن  اعضای هیئت علمی هستیم.عدد مشخصی برای اعتبار هم داریم. هرقدر از این اعتبار اختصاص پیدا کند می توانیم  این قانون را اجرا کنیم .زیرا ما در طول برنامه موظف به اجرای این قانون هستیم. در نتیجه  اجرای این طرح پرداخت از جیب مردم کاهش پیدا می کند. امروز 50% هزینه ها از دولت و مردم پرداخت می کنند. هرقدر دولت این بودجه را به جیب بیمه ها برساند پرداخت ها از جیب مردم کاسته می شود.

 

 باتوجه به موضوع افزایش چهل درصدی که به آن اشاره شد و اختلاف نظراتی که  بخش خصوص  و سازمان  نظام پزشکی دارند. باعث کاهش کیفیت ارائه خدمات به بیماران نمی شود؟یعنی ممکن است استانداد های ارائه خدمات کاهش می یابد.اگر در آمد مطابق با این افزایش محقق نشد چه می کنید.

زمانی که ما تعرفه هایمان را بالا ببریم در آمد محقق خواهد شد.

آیا مردم توانایی پرداخت را دارند؟

این مبلغ را بیمه ها می پردازند

فرانشیز چطور؟

فرانشیز در بخش بستری 10% است. این میزان چندان قابل توجه نیست. در قانون برنامه هم ذکر شده است و ما هم در تلاش هستیم تا در خدمات گران قیمت فرانشیز را کاهش دهیم. به این ترتیب فرانشیز از آن ده درصد هم کمتر خواهد شد. به این ترتیب قصد نداریم هزینه های مردم را افزایش دهیم. حتی در بحث های اخیر با بیمه ها تصمیم گرفتیم در برخی موارد فرانشیز را به نزدیک صفر برسانیم. این تفکر کمتر شدن پرداخت از جیب مردم در برنامه های قبلی سال های 88 و 89 نیز وجود داشت.

 .به نظر اگربخش های از وزارت رفاه  در وزارت بهداشت ادغام شود در ارائه خدمات به مردم می تواند مفید تر باشد.این طرحی بود که در سال گذشته نیز در مجلس وارد  و مصوبه کمیسیون هم شد ولی به دلایلی به سر انجام نرسید.

 وزارت رفاه وظایف فراوانی دارد .  بیمه های دولتی و خصوصی  اساساً ماهیتی مستقل دارند. از این رو چه  مستقل از وزارت رفاه  و بهداشت عمل کنند و یا وابسته باشند تغییر در کارشان ایجاد نمی شود.سازمان تامین اجتماعی یک بیمه دولتی نیست یک نهاد غیر دولتی است و امروز بزرگتری سازمان بیمه ای کشور است

سازمان تامین اجتماعی دومین تولید کنند خدمات سلامت است.دقیقاً وظایفی را دارد که وزارت بهداشت مجری آن است؟

 اتفاقاٍ خودش هم تامین کننده سلامت است. اما ما چندان اصرار به ادغام آن به وزارت بهداشت نداریم . نکته اساسی که ما بر آن تاکید داریم آن است که یک دستگاه باید سیاست گذار در امور سلامت باشد. این اصل هم در قانون برنامه پنجم آمده است. با این مضمون که صندق ها بیمه  یکی شوند و به صندق های سلامت ایرانیان تبدیل شوند. این صندق اگر به هر وزارت وابسته شود از نظر ما تفاوت چندانی ندارد اما معتقدیم که باید حوزه سیاست گذاری در بهداشت و در مان و بیمه در یکجا باشد. قرار است در ترکیب  قانون برنامه بازنگری شود و جایگاه شورای عالی بیمه را دولت تعیین کند. اما اگر این سیاست گذاری که در قالب شورای عالی بیمه خواهد بود به وزارت بهداشت که متولی سلامت در جامع است سپرده شود بهتر است.الان هم در اختیار وزارت رفاه نیست بلکه دبیرخانه آن در این وزارتخانه است.          

پس از ادغام دانشگاه علوپزشکی ایران  در دانشگاه علوم پزشکی تهران شایعات فراوانی مبنی بر ادغام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در دانشگاه تهران و جمع شدن دانشگاه های علوم پزشکی زیر نظر یک دانشگاه واحد مطرح شده است.این شایعات چقدر صحت دارد؟

اینها بیشتر شایعات است . در باره دانشگاه علوم پزشکی ایران باید گفت به وزارت بهداشت تکلیف شده بود تا دانشگاه علوم پزشکی در استان البرز تاسیس شود. در مقابل این تکلیف ما یا باید دانشگاه علوم پزشکی ایران را به آنجا منتقل می کردیم و یا به شکلی اقدام می شد که همگی شاهد ان بودیم.یعنی دانشگاه علوم پزشکی البرز تشکیل شد و چندی از پست ها را نیز به آنجا منتقل کردیم.بعد هم بخاطر اینکه تعداد دانشگاه ها در تهران افزایش نیابد. دانشگاه علوم پزشکی ایران در دانشگاه علوم پزشکی تهران ادغام شد. تا کفیت ارائه خدمات و کیفیت آموزش  بالا برود .این مدلی است که در بسیاری از مناطق دنیا هم اتفاق می افتد. اصلاٌ هم قرار نیست دانشگاه شهید بهشتی ادغام شود.امروز در استان تهران دو دانشگاه بزرگ شهید بهشتی و علوم پزشگی تهران وجود دارد  که هرکدامشان بیمارستانهای مجهز و اعضای هیئت علمی بسیاری را در خود دارندو سطح ارائه خدمات خوبی نیز در اختیار دارند.