سلامت نیوز:با فرض اینكه بیوه بودن زن عوارضی دارد، نمی‌توانیم واژه طلاق را از شناسنامه زنان مطلقه حذف كنیم.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون، طرح حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه را نیز باید از همان درمان‌های مقطعی دانست كه فقط قرار است تسكینی موقت برای برخی از بانوان مطلقه باشد
ثبت عنوان طلاق در شناسنامه در بسیاری از عرصه‌های اجتماعی آسیب‌زا شده و مراجعات بسیاری از بانوان برای حذف عنوان طلاق از شناسنامه وجود دارد
لازم است نگاه جامعه به زنان مطلقه تغییر یابد و آن‌ها جزیی از بدنه اجتماعی محسوب شوند نه اینكه با ایجاد مشكلاتی آن‌ها را به انزوا بكشانیم
بازهم پاك كردن صورت مساله به جای حل مساله و نه ارائه راهكار برای از بین بردن ریشه مشكل! سال‌هاست به این رویه عادت كرده‌ایم. برخی مسئولان یا نمایندگان به جای تدبیر در علل به‌وجودآمدن مشكل و تعقل برای از بین بردن ریشه‌‌های آن، فقط به دنبال تدوین طرح‌ها و لوایحی مقطعی و زودگذر هستند كه فقط به عنوان مُسكن، بخشی از درد را برای مدتی كوتاه التیام بخشد، نه اینكه درمان واقعی باشد برای مشكلاتی كه جامعه از آن‌ها رنج می‌برد!
طرح حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه را نیز باید از همان درمان‌های مقطعی دانست كه فقط قرار است تسكینی موقت برای برخی از بانوان مطلقه باشد زیرا هرچند قرار است تصویب این طرح برای بخشی از زنان مفید باشد اما در نگاه كلی به هیچ وجه نمی‌تواند دردی را كه جامعه امروز به‌واسطه افزایش طلاق گرفتار آن شده است، مداوا كند.
اما هدف از تدوین این طرح چیست؟ زهرا ساعی در خصوص حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه، گفته است:«این موضوع در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس مورد بررسی قرار گرفته و مقرر شده در قالب طرحی در صحن علنی بررسی شود». این نماینده مجلس در مورد هدف از تدوین این طرح خاطرنشان كرده است: «ثبت عنوان طلاق در شناسنامه برای بانوان در بسیاری از فضاها به ویژه عرصه‌های اجتماعی آسیب‌زا شده و مراجعات و مطالبات بسیاری از بانوان برای حذف عنوان طلاق از شناسنامه وجود دارد». وی با بیان اینكه برای تامین امنیت روانی زنان بهتر است این موضوع در دستور کار قرار گیرد، گفته است:«در برخی موارد دیدگاه‌ها و نگاه‌ها از سوی برخی آقایان به زنان مطلقه مناسب نبوده و به نظر می‌رسد با حذف طلاق از شناسنامه زنان این معضل مدیریت شود و زنان با آرامش روانی بیشتری بتوانند فعالیت کنند».
تدیون این طرح آن قدر خام و غیرکارشناسانه است که حتی معلوم نیست تکلیف زنانی که دارای فرزند هستند، چه خواهد شد؟ آن طور که بیان شده، هدف از این طرح، حمایت اجتماعی از زنان مطلقه است. این درحالی است که در طرح مذکور تمام زنان مطلقه بدون فرزند فرض شده اند. بر هر عقل سلیمی آشکار است که بسیاری از زنان مطلقه دارای فرزند هستند و نام فرزند در شناسنامه قید می شود؛ بنابراین ضرورت دارد که تدیون‌کنندگان این طرح پیش از اظهار چنین موضوعاتی، فروض مختلف مساله را به دقت بررسی کنند.
برچسبی به نام طلاق
زنان مطلقه سال‌هاست با مشكلات عدیده اجتماعی، اقتصادی و... مواجه هستند و برچسب مطلقه بودن در بسیاری از موارد برای آن‌ها دردسرهایی را ایجاد كرده‌است. برچسبی كه به نوعی باعث تضییع برخی از حقوق آن‌ها شده و بسیار اتفاق افتاده كه وجود مهرطلاق در شناسنامه این زنان، خرید یا اجاره ملك، یافتن شغل و...را برای آن‌ها دشوار كرده است.
زنانی كه به دلیل مشكلات اقتصادی نیاز به حمایت جدی دارند و جامعه باید تلاش كند تا آن‌ها بتوانند از این بحران جدی روحی، روانی و اجتماعی عبوركنند و به زندگی دوباره بازگردند. اما نگاه مردسالار جامعه نه تنها این مسیر پر پیچ و خم را برای آن‌ها هموار نكرده بلكه در بسیاری از موارد با ایجاد دست‌انداز‌هایی، مسیری صعب‌العبور را پیش‌روی‌شان قرار داده است.
پس در این زمینه ابتدا لازم است نگاه جامعه به زنان مطلقه تغییر یابد و آن‌ها باید جزیی از بدنه اجتماعی محسوب شوند، نه اینكه با ایجاد مشكلاتی آن‌ها را به انزوا كشانده و به همین دلیل نیز آن‌ها به اعمالی خارج از عرف و شرع روی بیاورند. به عبارت دیگر هرچند طلاق، حلال ناپسندی در پیشگاه خداوند است اما باتوجه به افزایش این پدیده، نباید دیدگاه جامعه به زنان مطلقه كه بسیاری از آن‌ها نیز به ناچار تن به طلاق داده‌اند،منفی باشد. پس اولین و مهم‌ترین گام برای كاهش تبعات طلاق در جامعه تغییر دیدگاه جامعه به زنان بیوه است تا آن‌ها بتوانند در سایه اعتماد جامعه روزگار بگذرانند؛ البته این مهم نیازمند فرهنگ‌سازی است، نه تصویب قانون.
اگرچه تصویب طرح حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه روی كاغذ و به عنوان قانون، بتواند مشكلات این زنان را كاهش دهد اما آیا پاك‌بودن شناسنامه زنانی كه درگذشته تجربه تلخ زندگی ناموفق را داشته‌اند، می‌تواند باعث خوشبخت شدن آن‌ها در زندگی بعدی‌شان شود؟ و سوال مهم‌تر اینكه آیاتصویب این قانون باعث بدبینی و بی‌اعتمادی مردان نسبت به تمامی دختران و زنان جامعه نخواهد شد؟ در صورت تصویب این قانون، پسری كه برای ازدواج اقدام می‌كند، چگونه می‌تواند به پاك بودن شناسنامه فرد مورد نظر خود اعتماد كند؟
شناسنامه كاغذی كم‌كم منسوخ می‌شود
ژرژیک آبرامیان، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس درباره چگونگی حذف کلمه طلاق در شناسنامه زنان مطلقه به آفتاب یزد گفته‌است:«در اداره ثبت احوال، سامانه‌ای شروع به کار کرده که همه اطلاعات فردی یک ایرانی متولد شده در ایران از بدو تولد تا آخر زندگی ثبت می‌شود. به‌مرور هم این شناسنامه کاغذی منسوخ می‌شود؛ یعنی نیازی به وجود کتابچه‌ای برای ثبت برخی اطلاعات فردی نیست».
آبرامیان در پاسخ به این سوال که اگر شناسنامه‌ای در کار نخواهد بود، پس چه نیازی به چنین طرحی است که بخواهد حذف شود، تاکید کرده است: «بالاخره تا رسیدن مرحله حذف شناسنامه مشکلاتی مانند کلمه طلاق وجود دارد. در نهایت هم این موضوع به کمیسیون حقوقی و قضایی آمد و اعضا نظر مثبتی نسبت به آن داشتند. هرچند با تصویب این طرح کلمه طلاق هنگام جاری شدن صیغه طلاق در شناسنامه قید نمی‌شود اما یک سامانه کلی وجود دارد که تمام احوالات افراد در آن ثبت می‌شود.
یعنی در صورت نیاز به استعلام، از آن سامانه قابل استخراج است. البته این مساله موارد شرعی و فقهی هم دارد و ثبت یا ثبت نشدن کلمه بستگی به شرایطی دارد».
اما معضل طلاق كه امروز نسبت به سال‌های قبل افزایش چشمگیری یافته از موضوعاتی است كه باید به ریشه‌ها و علل به‌وجود آمدن آن پرداخته شود. یكی از عوامل مهم در ایجاد اختلاف میان زوجین و به دنبال آن نیز طلاق، عوامل اقتصادی و فقر است كه در صورت كاهش مشكلات اقتصادی می‌توان امیدوار بود كه آمار طلاق نیز كاهش چشمگیری یابد
پس به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس به جای صرف وقت و هزینه برای موضوعاتی این چنین،باید به دنبال تصویب قوانینی باشند تا طلاق و به دنبال آن نیز آثار و تبعات منفی آن در جامعه كاهش یابد.
پنهان‌كاری در ازدواج خطرناك است
فریده غیرت، حقوق‌دان با بیان اینكه امروز در حوزه زنان موارد گوناگون مهمی‌وجود دارد كه لازم است در اولویت قانونگذاری قرار گیرد به «قانون» می‌گوید: زنان در كشور ما نیازهای قانونی بسیاری دارند كه به بوته فراموشی سپرده شده یا حتی در مواردی نیز زنان تبعیض‌های زیادی كه در قوانین وجود دارد را تحمل می‌كنند كه به اعتقاد بنده بهتر است كه آن‌ها مورد توجه قرار گیرند تا زنان جامعه كه امروز پابه‌پای مردان در عرصه اجتماعی فعالیت می‌كنند، دغدغه‌كمتری داشته باشند.
این حقوق‌دان در رابطه با طرح حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه با بیان اینكه طرح این مسائل هیچ‌گونه اثر مثبتی به همراه نخواهد داشت، خاطرنشان كرد: البته در گذشته و قبل از تدوین این طرح نیز، اگر خانمی برای حذف طلاق اقدام می‌كرد، ممكن بود آن را از شناسنامه‌اش حذف كنند و تدوین این طرح اقدام موثر و مفیدی برای جامعه زنان و بانوان كشور نخواهد بود. اینكه كلمه طلاق در شناسنامه وجود داشته باشد یا خیر به اعتقاد بنده آن‌قدر مهم نیست كه به صورت قانون در مجلس به تصویب برسد. مضاف بر آن اینكه ازدواج از مواردی است كه پنهان‌كاری در آن بسیار خطرناك است.
زمانی كه خانمی قرار است ازدواج مجدد داشته باشد در حالی كه رویای زندگی خوب و خوشبخت شدن را در سر می‌پروراند، چرا باید طلاق و زندگی ناموفق قبلی وی در شناسنامه‌اش حذف شود، مگر قرار است ازدواج و طلاق قبلی خود را از همسر آینده‌اش پنهان كند؟
غیرت ادامه داد: ازدواج رابطه‌ای خاص میان دو شریك زندگی است كه به نزدیك‌ترین فرم با هم ارتباط برقرار می‌كنند و اگر قرار باشد این مساله مهم یعنی ازدواج قبلی خانم در نگاه اول پنهان بماند، به هیچ وجه درست نیست زیرا حق مرد است كه بداند با چه خانمی ازدواج می‌كند، آیا درگذشته نیز ازدواج كرده است یا خیر؟ پس به همین دلیل همان‌طور كه دربالا نیز گفتم، تدوین و تصویب چنین طرح‌هایی به هیچ عنوان نمی‌تواند دارای آثار مفید و مثبتی باشد زیرا به هرحال با یك استعلام ساده مرد می‌تواند از گذشته فرد موردنظر خود آگاهی یابد.
موضوعات مهم‌تر باید در اولویت قانونگذاری قرار گیرند
غیرت در پاسخ به این سوال كه آیا این امر در تسهیل ازدواج مجدد خانم‌ها می‌تواند موثر باشد، خاطرنشان كرد: خیر به هیچ وجه حذف واژه طلاق از شناسنامه نمی‌تواند ازدواج خانم‌های مطلقه را تسهیل كند؛ البته موضوع در مورد دختران دوشیزه و باكره كه در دوران عقد مطلقه شده‌اند، به‌طور كامل متفاوت است و حذف طلاق از شناسنامه آن‌ها بسیار مفید خواهد بود. پس تدوین و تصویب چنین طرح‌هایی را نه تنها نمی‌توان خدمت به جامعه زنان دانست بلكه موضوعی بسیار پیش پا افتاده است كه در رده ارزشیابی نیز قرار نمی‌گیرد
غیرت در خاتمه تاكید كرد: امروز با این حجم از معضلات و مسائل مهم حقوقی در كشور لازم است موضوعاتی كه از اهمیت بیشتری برخوردارند و جامعه به آن‌ها نیاز دارد، مدنظر نمایندگان مجلس قرار گیرد، نه موضوعاتی این چنین كه دغدغه بخشی از زنان مطلقه جامعه است. ما با فرض اینكه بیوه بودن زن عوارضی دارد، نمی‌توانیم واژه طلاق را از شناسنامه زنان مطلقه حذف كنیم.
در پایان باید گفت طلاق به لحاظ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تبعات جبران‌ناپذیر بسیاری به دنبال دارد. از سوی دیگر طلاق یک عامل بسیار موثر در تولید بسیاری از آسیبهای اجتماعی است كه یکی از مهم‌ترین آن‌ها تولید فرزندان طلاق است. بخش عمده‌ای از فرزندان طلاق درگیر انواع مختلفی از آسیب‌های‌اجتماعی مانند اعتیاد، کودکان‌کار، افت‌تحصیلی و کاهش عملکردهای اجتماعی می‌شوند. از سوی دیگر با گسسته شدن بنیان خانواده، زنان قدم در راهی می‌گذارند که بازگشت از آن امکان‌پذیر نیست و دراین راه با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شوند؛ این در حالی است كه قوانین کافی در زمینه حمایت از زنان سرپرست خانوار وجود ندارد. این زنان به دلیل شكست در زندگی زناشویی و نداشتن حامی دچار مشكلات بسیاری از جمله مشكلات اقتصادی و فقر می‌شوند. پس حمایت از این زنان بسیار ضروری است تا آن‌ها تسلیم فشارهای جامعه و درگیر آسیبهای اجتماعی نشوند.
تغییر سجل احوال، مشكلی را حل نخواهد كرد
بهمن كشاورز حقوق‌دان
البته اینجانب از مقدمه توجیهی طرح آگاه نیستم و نمی‌دانم طراحان محترم با چه انگیزه و به منظور حصول چه هدفی آن را تدوین كرده‌اند اما در عالم واقع قضیه از دو حال نمی‌تواند خارج باشد. اول اینكه خانم مطلقه‌ای كه قصد ازدواج مجدد دارد به اعتبار اینكه در شناسنامه‌اش ازدواج قبلی‌اش درج نشده به كلی منكر طلاق قبلی شود كه این، به هیچ وجه پذیرفته نیست و باعث می‌شود كه ازدواج دوم از آغاز بر مبنای دروغ و فریب قرار گیرد.
دوم اینكه خانمی كه در چنین حالتی است، همسر دوم خود را از گذشته و ازدواج قبلی‌اش آگاه و ذهن او را روشن كند؛ در این حالت بازهم فایده‌ای بر عدم درج واقعه طلاق در شناسنامه مترتب نخواهد بود.
به یاد دارم در مورد مشابهی كه جزییات آن را به خاطر ندارم، گفته می‌شد هدف عدم آگاهی بستگان داوطلب دوم ازدواج از موضوع طلاق قبلی است كه این عذر هم پذیرفته نیست زیرا عدم اطلاع خانواده شوهر تا زمانی كه اختلافی بین زن و شوهر نباشد، شاید مثبت ارزیابی شود اما در صورت بروز اختلاف میان زنان و شوهر یا حدوث تعارض بین خانواده شوهر و زوجه در صورت كشف این داستان، ماجرا از بد هم بدتر خواهد شد .
توجیه دیگری كه برای این موضوع مطرح می‌شد، این بود كه خانم مطلقه در مراجعات به ادارات سازمان‌ها و موسسات در مواقعی كه ناچار به ارائه شناسنامه است، مصون از تعرض بماند؛ این مطلب نیز قابل پذیرش نیست زیرا بی‌شوهربودن‌خانم مفروض، نزد كسانی كه «فی‌قلوبهم مرض» و افراد غیرمتعهد به اخلاق برای ایجاد سوءنظر كافی است.
نتیجه اینكه در اوضاع حساس كنونی (كه به قول آن ظریف، نمی‌دانیم چرا این اوضاع حساس كنونی تمام نمی‌شود ) گمان می‌رود مسائلی از این دست مهم‌تر وجود دارند كه پرداختن به آن‌ها واجب است، برای مثال قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی كیفری كه مدت اجرای آزمایشی هردو در حال اتمام است و در صورت تمدید آن‌ها روش درستی نخواهد بود و اگر نشود، بی‌قانون خواهیم ماند. بنابراین به نظر می رسد باید اولویت‌ها را رعایت كرد و در مسائلی از این قبیل با كار و فكر فرهنگی و تبلیغات درست، اقدامی كرد كه ذهن و اخلاق ما درست شود وگرنه تغییر سجل احوال مشكلی را حل نخواهد كرد.
با فرض اینكه بیوه بودن زن عوارضی دارد، نمی‌توانیم واژه طلاق را از شناسنامه زنان مطلقه حذف كنیم.
نظر شما