سلامت نیوز:شب یله شده بر روستای كوچك جموكان، سكوت به باد مجال میدهد تا لای دیوارهای حصیری كپرها زوزه بكشد. لامپهای كمجان نور قرمز رنگش را تابیده به كپر كوچك ناز بیبی، مرد بلوچ زیر نور كمجان لامپها مشغول به هم بافتن حصیر است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد،انگشتهایش با حصیر غریبگی نمیكنند. انگار لیفهای داز (نخل وحشی) بخشی از دستهایش باشند، با مهارت خاصی خشكی حصیر را تسلیم قدرت انگشتانش كرده، بحث خشكسالی و سخت شدن زندگی در جمع مهمانان بالا گرفته، جوان چشم به حصیرهایی كه به سرعت به هم بافته میشوند دوخته و در سكوت كوتاهی كه در جمع ایجاد میشود، بیآنكه سرش را بلند كند، میگوید: «شما سر جاده داد بزن صنعتگر! همه برمیگردن، اینجا همه صنعتگرن، اما كو كار؟» خشكسالی خزیده زیر پوست شهرها و روستاهای بلوچستان، آدمها هر روز بیشتر از قبل از گذران زندگی از طریق دامداری و كشاورزی ناامید میشوند.
اگر قرار است كوچ را جزو گزینههایشان نداشته باشند، باید به فكر جایگزینی باشند برای امرار معاش، چه گزینهای بهتر از هنری كه همیشه همراهشان است و هزینهای هم برایشان ندارد. شاخههای داز را به هم میبافند و برای زندگیشان ابزار و وسایل كاربردی تولید میكنند. زنانشان هم تا چشمشان یاری میكند سوزن را به بدیعترین شكل روی پارچه میرقصانند و با سوزندوزیهایشان چشم هر بینندهای را خیره میكنند.
اما تنها تسلط به این هنر كافی نیست، آشنایی با بازار، شناخت سلیقه مخاطبان و بسیاری موارد دیگر لازم است تا آنها بتوانند محصولاتشان را به بازارهای شهر برسانند و روی هنرشان برای امرار معاش حساب باز كنند.
یكی از نهادهایی كه قدمهای نخست را برای توسعه كارآفرینی در منطقه سرباز و قصر قند در منطقه بلوچستان برداشته، جمعیت امام علی(ع) است. متخصصین كارآفرینی این جمعیت در سفری كه به شهرها و روستاهای بلوچستان داشتند ظرفیتهای اشتغال و كارآفرینی این منطقه را مورد بررسی قرار دادند. این ظرفیتها میتواند با برنامهریزی تخصصی و حمایت شركتها و سرمایهگذاران و پیگیریهای دفتر نمایندگی جمعیت امام علی(ع) در منطقه قصرقند، سوزندوزی، سفالگری، حصیربافی، تولید ترشی انبه، گردشگری و... را زمینهساز كسب درآمد برای مردمی كند كه كمآبیها سرمایهای برایشان باقی نگذاشته است.
زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی(ع) در مورد علت تمركز و توجه این نهاد مردمی به موضوع كارآفرینی در فعالیتهای خود میگوید: «ما اگر فعالیتهایی در حوزه كارآفرینی نداشته باشیم، زحماتمان در حوزههای دیگر هدر میرود و كمكهای مستقیمی كه به خانوادهها داریم، حالت صدقه پیدا میكند. به همین خاطر بیشتر از اینكه روی كمك مستقیم تاكید داشته باشیم، بر كارآفرینی تاكید داریم. به دلیل اینكه یكی از ابعاد مهم كارآفرینی یادگیری حرفه و مهارت است.»
رحیمی در خصوص اینكه كارآفرینی در مراكز این جمعیت بیشتر در چه رشتههایی صورت میگیرد هم میگوید: «سیاست ما این است كه روی رشتههایی كه افراد زمینهای در آن دارند، سرمایهگذاری كنیم. به طور مثال در بلوچستان خانمها سوزندوزی بلدند، كاری كه جمعیت انجام میدهد این است كه طرحهای جدیدی در اختیارشان بگذارد تا همان هنر را به شكلی كه مورد پسند بازار باشد انجام دهند.
و بعد از تولید هم زمینه فروش محصولاتشان را فراهم میكنیم. در واقع كاری كه جمعیت برای این افراد انجام میدهد، تسهیلگری و آموزش است. ما این مورد را آموزش میدهیم كه چطور هنرشان را با نیاز و سلیقه بازار آداپته كنند و چطور محصولشان را در بازار ارایه كنند.»
علاوه بر مراكزی كه با نام خانه ایرانی در حاشیه شهرهای مختلف زیر نظر جمعیت امام علی(ع) فعالیت میكنند، چند مركز به طور مشخص در خصوص آموزش مهارت به زنان آسیبدیده حاشیه شهر فعال هستند، مدیرعامل جمعیت در این رابطه میگوید: «در تهران ٣ خانه ایرانی اشتغال فعالیت میكنند كه به طور مشخص در زمینه آموزش اشتغال فعالیت میكنند، اما مراكز دیگر جمعیت كه با نام خانه ایرانی در مناطق حاشیهای تهران فعالیت میكنند، یك بخش برای موضوع اشتغال و كارآفرینی زنان مناطق در نظر میگیرند و در واقع آموزش كارآفرینی جزو فعالیتهای اصلی مراكز ما تعریف شده است. اگر این فعالیت در كنار فعالیتهای دیگر جمعیت قرار نگیرد میتوان گفت یك حلقه مهم از روند امدادرسانی در جمعیت مفقود است.
زمینههای اشتغال در خانههای ایرانی جمعیت مربوط به آموزشهای خیاطی و آمادهسازی و تولید مواد غذایی نیمهآماده، تولید مربا و ترشی و شیرینیجات، ساخت زیورآلات و محصولات چرم و بافتنی میشود. در شهرهای دیگر بسته به تواناییهای خانمها آموزشهای قالیبافی و گلیمبافی و نقاشی روی پارچه را در خانههای ایرانی اجرا میكنیم. جمعیت بر تولید محصولات این خانمها نظارت دارد و سعی میكند در تولید و فروش محصولات تسهیلگری كند و در فرایند فروش كمكشان كند.»
رحیمی در مورد تاثیر فعالیتهای كارآفرینی در خانوادههای آسیبدیده حاشیه شهر میگوید: «ما در خانوادهها با مادرانی مواجه هستیم كه در كنار تمام مشكلاتی كه دارند، بزرگترین مشكل خود را مساله اقتصادی میدانند، اما راهی برای حل این مسالهشان ندارند. از طرفی تلنبار شدن مشكلات این مادران باعث میشود رفتار صحیحی هم با فرزندانشان نداشته باشند. و به شكل زنجیروار مسائلی پیش میآید كه ما در حاشیه شهرها به كرات با آن روبهرو هستیم. اما وقتی خانمی راهی را پیدا میكند برای اینكه روی پای خود بایستد، هم اعتماد به نفس بیشتری پیدا میكند و هم به خودباوری میرسد. خودباوری و آموزشی كه زنان حاشیهنشین در روند كارآفرینی به آن دست پیدا میكنند، باعث ارتقای توانایی آنان میشود و به آنها كمك میكند كه بتوانند رفتار صحیحی با فرزندانشان و همین طور در اجتماع داشته باشند و در نتیجه مشكلات كمتری در خانواده و جامعه آسیبزای خود داشته باشند.»
نوزده سال از فعالیت جمعیت امام علی(ع) به عنوان نهادی دانشجویی مردمی میگذرد و این گروه سعی بر آن داشته تا علاوه بر امداد رسانی در مواقع بحرانی به حاشیهنشینان شهرهای مختلف كشور، برنامههای بلندمدتی هم در محلات آسیب دیده و معضلخیز داشته باشد. دو سال است كه فعالیت دفتر نمایندگی این جمعیت در شهر قصرقند آغاز شده است و علاوه بر موضوع آموزش كودكان، تاكید این جمعیت بر بحث توانمندسازی زنان در منطقه سرباز و قصرقند است.
زهرا رحیمی در مورد فعالیت و چشمانداز آیندهای كه جمعیت امام علی(ع) در منطقه بلوچستان در زمینه اشتغال و كارآفرینی تصویر كرده است میگوید: «همیشه از ما میپرسند برگزاری طرح كوچهگردان عاشق در ماه رمضان چه فایدهای دارد؟
اینكه یك بسته آذوقه به خانوادهای محروم برسانید مشكل آنها را حل نمیكند. اما در منطقه بلوچستان و بسیاری مناطق دیگرفعالیت ما با همین طرح كوچه گردان عاشق آغاز شد. وقتی این طرح اجرا شد ما به شناختی از منطقه رسیدیم و بعد به طور متمركز شروع به شناخت از این منطقه به خصوص بخش سرباز و قصرقند كردیم. در حال حاضر هم اقداماتی ابتدایی در زمینه كارآفرینی در این منطقه انجام دادهایم، اما در برنامه میانمدت و بلندمدتی كه در این منطقه داریم به شكل جدیتری موضوع كارآفرینی را پیگیری میكنیم و در حال مطالعه و بررسی كارشناسانه ظرفیتهای این
منطقه هستیم.»
حمیرا ریگی، فرماندار قصرقند در رابطه با اقداماتی كه میشود در منطقه بلوچستان در زمینه كارآفرینی انجام داد به «اعتماد» میگوید: «سوزندوزی در سیستان و بلوچستان معادل چاههای نفت خوزستان است، به شرط اینكه مدیریت خوبی برای تولید و عرضه آن وجود داشته باشد. در این منطقه اگر قرار به سرمایهگذاری برای موضوع كارآفرینی باشد، سوزندوزی بهترین گزینه است چون همه خانمها این هنر را بلدند. تعدادی از گروهها از جمله جمعیت امام علی(ع) سوزندوزیهای خانمها را در منطقه سرباز و قصرقند روی زیورآلات و لباس و كیف و كفش پیاده كردهاند كه با برند «نورا» تولید میشود و هنر سنتی این منطقه را بهروزرسانی كردهاند به شكلی كه میشود در بازار آن را عرضه كرد.
چند شركت دیگر هم هستند كه مشابه این فعالیت را دارند اما اینها كافی نیست و هنوز محصولات سوزندوزی به شكل انبوه تولید نمیشود. تعداد كمی از صنعتگران با كمك این نهادها محصول تولید میكنند، این تعداد میتواند افزایش پیدا كند.» ریگی با اشاره به وجود واسطهها در زمینه تولید و فروش صنایعدستی هم میگوید: «در حال حاضر یكی از مشكلات حوزه صنایعدستی وجود واسطههاست. این موضوع مهم است كه اگر سودی در فروش كالاها و محصولات هنری زنان وجود دارد به طور مستقیم به دست تولیدكننده و صنعتگر برسد و واسطهها بیشتر از صنعتگران منتفع نباشند.»
مدیرعامل جمعیت امام علی(ع) در خصوص برنامهای كه این جمعیت در حوزه كارآفرینی در منطقه بلوچستان دارد میگوید: «در حال حاضر به دنبال این هستیم كه عرضه و تقاضا را با هم مرتبط كنیم و در واقع طراحی محصول انجام دهیم تا صنعتگران بتوانند محصولشان را در بازار شهرهای بزرگ مثل تهران ارایه كنند. در عین حال این منطقه ظرفیتهایی دارد كه اگر كسی حاضر به سرمایهگذاری در آنها شود میتواند موجب رونق اقتصادی در منطقه شود. به طور مثال ظرفیتهای گردشگری كه در این منطقه وجود دارد یا موضوع تولید و عرضه خرما در این منطقه كه هنوز به شكل سنتی انجام میشود.
میتوان با حمایت و برنامهریزی زمینه اشتغال افراد بسیاری را در این منطقه در این حوزهها ایجاد كرد. كاری كه جمعیت میتواند انجام دهد تسهیلگری است، چرا كه جذب سرمایهگذار نیاز به مقدمات و تخصص در زمینه معرفی محصول دارد كه شاید افراد این مناطق به واسطه عدم دسترسی به مركز این امكان را نداشته باشند كه اقدامی در این زمینه انجام دهند. ما میتوانیم با كمك متخصصینی كه با جمعیت همكاری دارند، این روند را تسهیل كنیم و در نهایت افراد بومی همان مناطق كار را مدیریت خواهند كرد. به موازات این فعالیتها حمایتهایی هم از فعالیتهای زودبازده مثل سفالگری و كوزهگری و حصیربافی صورت میگیرد.»
اعضا جمعیت امام علی(ع) این روزها در حال آمادهسازی مقدمات برگزاری آیین كوچهگردان عاشق هستند. كوچهگردان عاشق در شبهای قدر و با توزیع كیسههای آذوقه بین مردم حاشیهنشین و نیازمند برگزار میشود، به گفته مدیرعامل جمعیت امام علی(ع): «در طرح كوچهگردان امسال نزدیك به ١٠ هزار خانواده در مناطق حاشیهنشین سراسر كشور شناسایی شدهاند.
كه در شبهای قدر به طور همزمان توزیع كیسههای آذوقه بین آنها صورت میگیرد. اما این تمام فعالیت ما نیست، در طول سال هم اعضای جمعیت به این مناطق مراجعه میكنند و ما امید این را داریم كه بتوانیم با برگزاری طرح كوچهگردان عاشق در مناطقی كمتر شناختهشدهای كه ظرفیتهایی در حوزه اشتغال دارند، آغازگر برنامههای كارآفرینی در این مناطق باشیم.»
فرماندار قصر قند: سوزندوزی در سیستان و بلوچستان معادل چاههای نفت خوزستان است، به شرط اینكه مدیریت خوبی برای تولید و عرضه آن وجود داشته باشد. در این منطقه اگر قرار به سرمایهگذاری برای موضوع كارآفرینی باشد، سوزندوزی بهترین گزینه است چون همه خانمها این هنر را بلدند.
دفتر نمایندگی جمعیت امام علی(ع) در منطقه قصرقند، سوزندوزی، سفالگری، حصیربافی، تولید ترشی انبه، گردشگری و... را زمینهساز كسب درآمد برای مردمی كند كه كمآبیها سرمایهای برایشان باقی نگذاشته است.
مدیرعامل جمعیت امام علی(ع): به دنبال این هستیم كه عرضه و تقاضا را با هم مرتبط كنیم و در واقع طراحی محصول انجام دهیم تا صنعتگران بتوانند محصولشان را در بازار شهرهای بزرگ مثل تهران ارایه كنند. این منطقه ظرفیتهایی دارد كه اگر كسی حاضر به سرمایهگذاری در آنها شود میتواند موجب رونق اقتصادی در منطقه شود. به طور مثال ظرفیتهای گردشگری كه در این منطقه وجود دارد یا موضوع تولید و عرضه خرما در این منطقه كه هنوز به شكل سنتی انجام میشود.
نظر شما