سلامت نیوز : یك فوق تخصص پیوند قرنیه چشم گفت: یكی از رایج‌ترین و موفقیت‌آمیز‌ترین جراحی‌های پیوند در دنیا جراحی پیوند قرنیه است و سالانه 5 هزار پیوند قرنیه در كشور انجام می‌شود.

محمد زارع جوشقانی در گفت‌وگو با فارس پیوند قرنیه چشم را یكی از رایج‌ترین و موفقیت‌آمیز‌ترین جراحی‌های پیوند در دنیا دانست و اظهار داشت: سالانه 5 هزار پیوند قرنیه در كشور انجام می‌شود.

* انحنای قرنیه موجب ورود نور به چشم می‌شود

وی گفت: قرنیه یكی از ارگان‌های چشم است كه با محیط بیرون ارتباط برقرار می‌كند؛ در حقیقت قرنیه، پنجره شفاف جلوی چشم است كه عنیبه و مردمك را می‌پوشاند؛ برای آنكه نور بتواند وارد چشم شود و به پرده شبكیه برسد باید از قرنیه عبور كند، از این رو شفافیت قرنیه اهمیت زیادی در بینایی دارد.

این فوق‌تخصص قرنیه ‌چشم افزود: محل قرارگیری قرنیه در قسمت قدام چشم است و دارای لایه‌های متعددی است؛ هركدام از این لایه‌ها سلول‌های مخصوصی داشته و كارهای مختلفی را انجام می‌دهد همچنین سطح قدام و خلف قرنیه، انحنا دارد و همین ویژگی باعث ورود نور بی‌نهایت به چشم‌ می‌شود.

*قرنیه چشم 5 لایه دارد

زارع جوشقانی با بیان اینكه قرنیه دارای 5 لایه است، اظهار داشت: اگر هر كدام از این لایه‌ها به هر دلیلی با مشكلات یا بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های اكتسابی، ثانوی، سیستمیك و موضعی درگیر شود، شفافیت قرنیه از بین می‌رود و در نتیجه نور كمتری به چشم می‌رسد كه این مسئله منجر به كدورت یا تاری دید در افراد می‌شود.

وی گفت: اگر قرنیه كوچك یا بزرگ بوده و انحناء كم یا زیاد داشته باشد، در این صورت تصویر بی‌نهایتی كه وارد چشم می‌شود و باید بر روی پرده شبكیه قرار گیرد، قرار نگرفته كه در این وضعیت پیوند قرنیه انجام می‌شود.

* قوز قرنیه شایع‌ترین علت پیوند قرنیه

معاون آموزشی بیمارستان لبافی‌نژاد در خصوص پیوند ‌قرنیه بیان كرد: پیوند قرنیه یكی از انواع جراحی‌هاست كه در آن، قسمت آسیب‌دیده قرنیه بیمار برداشته شده و یك قرنیه سالم و جدید، جایگزین آن می‌شود.

وی در خصوص عواملی كه منجر به پیوند قرنیه در بیمار می‌شود، اظهار داشت: قرنیه با بیماری‌های متعددی درگیر می‌شود اما شایع‌ترین بیماری كه منجر به پیوند قرنیه می‌شود، "قوز قرنیه " است.

زارع جوشقانی گفت: پیوند قرنیه معمولاً برای ایجاد دید بهتر در مواردی كه كدورت قرنیه موجب تاری دید شود، ترمیم سوراخ قرنیه برای حفاظت ساختمان‌ داخل كره چشم، درمان درد چشم به دلیل بیماری قرنیه، ریشه‌كن كردن عفونت در مواردی كه عفونت قرنیه با دارو قابل درمان نیست و اصلاح بینایی در شرایطی كه با عینك یا لنز تماسی معمولی، دید رضایت‌بخشی برای بیمار وجود نداشته باشد، صورت می‌گیرد.

*جراحی آب مروارید یكی از دلایل انجام ییوند قرنیه

این فوق‌تخصص پیوند قرنیه چشم در پاسخ به این پرسش كه چه اختلالاتی موچب پیوند قرنیه می‌شود، اظهار داشت: جراحی آب مروارید یكی دیگر از دلایل انجام پیوند قرنیه به شمار می‌رود، ممكن است در جراحی آب مروارید سلول‌های آندوتلیوم كه مسئول شفاف‌سازی قرنیه است، ورم كند و همین مسئله دید بیمار را كم می‌كند كه در نهایت باید برای بازگشت دید بهتر بیمار، پیوند قرنیه جایگزین ‌‌‌‌‌‌شود.

زارع جوشقانی افزود: "كرتوكونوس " یا همان قوز ‌قرنیه، نقایص ارثی نظیر "دیستروفی فوكس "، زخم شدن قرنیه به دنبال آلودگی با ویروس تبخال چشمی، زخم شدن قرنیه به خاطر آسیب‌های قرنیه نظیر سوختگی‌های شیمیایی، پس زدن پیوند پس از نخستین پیوند قرنیه، بیماری‌های عفونی، قارچی، ضربه‌های شدید به چشم و رسوب مواد قرنیه از جمله عواملی است كه شفافیت قرنیه را از بین می‌برد و سطح آن را ناهموار می‌سازد و منجر به تیرگی قرنیه می‌شود كه در نهایت قوز قرنیه را به وجود آورده كه در این شرایط باید برای بیمار پیوند قرنیه انجام شود.

وی گفت: اندازه قرنیه چشم از نظر افقی بین 11 تا 12 میلی‌متر و قطر عمودی آن بین 10،5 تا 11،5 سانتی‌متر در یك فرد طبیعی است و ممكن است در برخی افراد كوچكتر یا بزرگتر باشد؛ در قرنیه طبیعی اندازه‌هایی وجود دارد كه این اندازه‌ها شكل قرنیه را به صورت بیضی در می‌آورد كه قطر اول یك میلی‌متر بزرگتر از قطر كوچكتر است.

این فوق‌تخصص قرنیه چشم افزود: ضخامت قرنیه در مركز قرنیه حدود 520 تا 550 میكرون در قرنیه طبیعی است و در محیط قرنیه به 700 میكرون می‌رسد؛ اگر یك میكرون از قرنیه دچار تیرگی شود باید آن قسمت برداشته شود و از قرنیه سالم شخص ثالث استفاده شود.

* پیوند قرنیه به 2 روش انجام می‌شود

زارع جوشقانی با بیان اینكه پیوند قرنیه به 2 روش پیوند قرنیه تمام‌ضخامت و پیوند لایه‌ای قرنیه انجام می‌گیرد، افزود: اگر تیرگی قرنیه در 200 میكرونی قدام قرنیه باشد، پیوند لایه‌ای صورت می‌گیرد كه در آن تمام ضخامت قرنیه برداشته نمی‌شود بلكه لایه‌هایی كه دچار مشكل شده است، برداشته شده و با لایه مشابه از قرنیه سالم جایگزین می‌شود.

وی اضافه كرد: در پیوند قرنیه تمام‌ضخامت، تمام ضخامت قرنیه در منطقه آسیب‌دیده برداشته و با یك قرنیه سالم جایگزین می‌شود.

* قرنیه‌های پیوندی از بانك چشم تهیه می‌شود

عضو انجمن چشم‌پزشكان ایران در خصوص تهیه قرنیه پیوندی اظهار داشت: قرنیه پیوندی از چشم افرادی تهیه می‌شود كه قبل از مرگ تمایل خود را به اهدای قرنیه اعلام كردند؛ قرنیه‌های اهدا شده در محلی به نام بانك چشم كه یكی از دستاورد‌های انقلاب اسلامی ایران است و در سال 1362 راه‌اندازی شد، نگهداری می‌شود.

وی ادامه داد: بیماری كه نیاز به پیوند قرنیه پیدا می‌كند، برای درمان راه دیگری به جزء پیوند قرنیه ندارد البته باید به این نكته توجه داشت كه 95 درصد از پیوندهای قرنیه، موفقیت‌آمیز است و بیمار شفافیت چشم خود را به دست می‌آورد.

زارع جوشقانی با بیان اینكه پس زدن در تمام اعمال پیوند، امری متداول است، گفت: از آنجایی كه قرنیه چشم، رگ ندارد، خاصیت آنتی‌ژن و آنتی كرون در پیوند قرنیه كمتر ایجاد شده و درصد پس زدن پیوند قرنیه بسیار كم است.

وی ادامه داد: برای انجام جراحی پیوند قرنیه، بیمار یك روز قبل از عمل در بیمارستان بستری شده و معاینات و آزمایش‌های لازم از وی انجام می شود؛ معمولاً پیوند قرنیه با بیهوشی كامل انجام می‌گیرد اما اگر بیمار مشكلات قلبی و ریوی داشته و بیهوشی كامل برای او خطرناك باشد، در این وضعیت بیمار به كمك داروهای خواب‌آور می‌خوابد و چشم به صورت موضعی بی‌حس می‌شود؛ این دسته از افراد معمولاً پس از عمل درد ندارند و اگر هم دردی داشته باشند، به دلیل دستكاری بر روی چشم است.

این فوق‌تخصص قرنیه چشم افزود: قرنیه پیوندی معمولاً با 16 تا 24 بخیه، پیوند زده می‌شود. این بخیه‌ها به مدت 6 ماه تا یك سال و در بعضی اوقات تا 2 سال و گاهی برای همیشه در چشم می‌ماند؛ از این رو افرادی كه پیوند قرنیه را انجام می‌دهند، همیشه باید از چشم خود مراقبت كنند چرا كه در صورت عدم مراقبت، ممكن است بیمار دوباره نیاز به پیوند قرنیه پیدا كند.

وی در خصوص عوارض پیوند قرنیه گفت: هیچ‌ یك از جراحی‌هایی كه صورت می‌گیرد، بدون عارضه نیست اما بانك چشم برای پیشگیری از عوارض پیوند قرنیه تمام قرنیه‌های اهدایی را مورد آزمایش‌های آنتی‌ژن و ایدز قرار می‌دهد و از این بابت هیچ مشكلی وجود ندارد چرا كه بانك چشم همه امكانات لازم را در اختیار دارد و تلاش می‌كند كه قرنیه‌ای كه به بیمار داده می‌شود از هرگونه بیماری و مسائل مشكل‌ساز بررسی شده باشد.

زارع جوشقانی به پیوند قرنیه در كودكان اشاره كرد و افزود: اصولاً نمام اعمال جراحی بر روی كودكان خصوصاً جراحی‌ چشم، سخت‌تر از بزرگسالان است چرا كه برای معاینات چشمی، كودك باید بیهوش شود؛ بعضی اوقات لازم است برای هر دو چشم كودك، پیوند قرنیه انجام گیرد اما تمام تلاش ما این است كه به خاطر وضعیت كودك، یك پیوند برای او انجام شود.

معاون آموزشی بیمارستان لبافی‌نژاد در خصوص پیوند قرنیه در جوانان اظهار داشت: در جوانان بیشترین پیوند قرنیه به خاطر عفونت قرنیه و بیماری‌های مادر‌زادی صورت می‌گیرد.

*توصیه‌های پس از عمل پیوند قرنیه

زارع جوشقانی در خصوص مراقبت‌هایی كه باید پس از عمل پیوند قرنیه انجام گیرد، گفت: بیماری كه پیوند قرنیه انجام داده است، باید به این نكته توجه داشته باشد كه برای همیشه باید با پزشك معالج خود در ارتباط باشد.

عضو انجمن چشم‌پزشكان ایران ادامه داد: قرمزی، دید كم، احساس جسم خارجی در چشم، اشك‌ریزش و درد از جمله علائم پس از پیوند است كه بیمار در صورت مشاهده چنین علائمی باید به پزشك معالج خود مراجعه كند تا مشكلات، شناسایی و درمان شود.

وی اضافه كرد: افرادی كه پیوند قرنیه بر روی آنها صورت گرفته است، باید بیش از پیش مراقب چشم خود باشند چرا كه ضربه می‌تواند منجر به پاره شدن بافت‌های پیوند‌زده شده و این مسئله موجب بیرون‌زدگی عدسی چشم شود؛ مالیدن چشم در شرایط عادی باید خیلی كم باشد اما فردی كه پیوند قرنیه انجام می‌دهد نباید اصلاً چشم‌های خود را بمالد.

این فوق‌تخصص قرنیه چشم افزود: استفاده از استخر برای بیمارانی كه پیوند قرنیه انجام داده‌اند، بلا مانع است و بهتر است هر زمانی كه بیمار، بیرون از منزل به سر می‌برد، از عینك آفتابی استفاده كند چرا كه آفتاب، ماكولای چشم را گرفتار می‌كند و به مرور زمان پیری ماكولا را به وجود می‌آورد.

وی در خصوص بخیه‌های پیوند قرنیه اظهار داشت: بخیه‌ها داخل گوشت قرنیه زده می‌شود كه اگر هر كدام پاره یا شل شود منجر به شل شدن بافت پیوندی می‌شود كه علائم آن بیشتر قرمزی و وجود جسم خارجی در چشم است؛ اگر بخیه‌ها نامنظم بوده و فشار آن كم یا زیاد باشد، منجر به آستیگمات در بیمار می‌شود.