سلامت نیوز-*حیدرعلی عابدی: بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی سلامتی فقط فقدان بیماری و نقص عضو نیست، بلکه یک حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ،با این حال اخیرا متوجه شدند که هنوز این تعریف ناقص است و گفتند که بعد معنویت هم جزو سلامتی است. یکی از ابعاد مهم سلامت بعد روانی است که پیوند خیلی قوی با بعد معنویت دارد. به این معنا که اگر انسان در هر نقطهای از دنیا و در هر پست و مقامی احساس پوچی کند نا موفق است و این برمیگردد، به اینکه چقدر سلامت معنوی فرد تامین شده باشد.
از سوی دیگر، باید گفت که سلامت روان جامعه به مولفههای متعدد برمیگردد که میتواند سلامتی را تحت تاثیر قرار دهد. برخیها به مسائل سیاسی علاقه دارند. این در حالی است که مسائل سیاسی همچون دریا موج دارد و فردی که داخل آن میشود؛ انگار که سوار قایق شده و هر لحظه موج آن را بالا و پایین میبرد. بنابراین باید قایق قوی و محکم باشد که تحت تاثیر این موجها واژگون نشود. بنده توصیه میکنم وقتی افراد وارد مباحث سیاسی میشوند، اطلاعات و دانش کافی، ملاک و معیار داشته باشند.
در این میان در فضای مجازی، مطبوعات و رسانهها مواردی میبینیم که پایه علمی ندارد، اما چون در فضای مجازی گفته شود مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. از این رو افرادی که وارد این مباحث میشوند، به شدت آزرده میشوند. برای مثال خبر مرگ یک هنرمند در فضای مجازی، طرفدارانش را دچار استرس روانی میکند و در نهایت معلوم میشود که این هنرمند سالم و زنده است.
تاسیس معاونت اجتماعی در وزارت بهداشت
باید برخی از مسائل پیشگیری آسیبهای روانی را وزارت بهداشت و درمان طراحی شود و مقداری هم باید دانشگاههای علوم پزشکی به آن بپردازد، اما وسعت زیادی بستگی به برنامههای اجتماعی دارد. برای مثال باید در آسیبهای روانی، مشکلات روانپزشکی و بستری بیماران روانی برنامههای پیشگیری و بیمارستانهای مجهز داشته باشیم.
از سی - چهل سال پیش برنامه بهداشت روانی جزو خدمات ارائه شده توسط وزارت بهداشت درمان بوده است. از این رو در خانه بهداشت و مراکز درمان شهری و روستایی و مراکز استان، خدمات ارائه اقدامات پیشگیری از بیماریهای روانی و تامین سلامت روانی را در برنامههای بهداشتی مراقبتهای اولیه لحاظ کردیم.
همچنین در بیشتر مراکز بهداشتی درمانی تسهیلات لازم پیش بینی شده و ارائه میشود، اما آنچه که ما کمبود داریم، برنامه اجتماعی است. برنامههای اجتماعی پیچیده و دقیق هستند که باید توسط اساتید علوم بهداشتی، علوم اجتماعی و روانشناسی اجتماعی برای کل جامعه ترسیم و به اصطلاح ارائه شود. یکی از آنها بحث اعتماد به نفس است.
امروزه اعتماد به نفس در خیلیها به علت مسائل سیاسی، شکستهای شغلی، شکستهای برنامههای اقتصادی و... دچار آسیب شده است. بنابراین دیگر با وظایف وزارت بهداشت و درمان ارتباطی پیدا نمیکند، بلکه مربوط به افرادی است که برنامههای اجتماعی را مدیریت میکنند. اخیرا در وزارت بهداشت و درمان و در دانشگاههای علوم پزشکی معاونت اجتماعی تاسیس شده است.
شاید یکی از کارهایی که معاونت اجتماعی میتواند انجام دهد، این است که متولی برنامههای اجتماعی باشد تا به سلامت روان جامعه کمک کند. از جمله اینکه برنامههای ارائه شده در صدا و سیما، فضای مجازی و رسانهها میتواند توسط معاونتهای اجتماعی رصد، طراحی و اصلاح شود، استرسها را در راستای تقویت اعتماد به نفس، خودباوری و خوداتکایی کاهش دهد و به سلامت روانی فرد کمک کند. بنابراین از این طریق برنامههای متنوع و متعددی را میتوان برای حفظ سلامت روان جامعه در نظر گرفت.
هر خبری را منتشر نکنید
بنده فکر میکنم که رسانهها میتوانند نقش خیلی موثری داشته باشند. به رسانهها توصیه میکنم اگر از صحت خبری اطلاع ندارند، برای انتشارش عجله نکنند. ابتدا صحت و سقم آن را دریابند و بعد از آنکه صحت خبر مشخص شد، اقدام کنند. تازه باید ارزیایی شود که انتشار این اخبار چقدر اثربخشی دارند و ممکن است که به چه میزان به جامعه استرس وارد کنند.
اگر دیدند مزایای آن نسبت به مضراتش بیشتر است؛ آن موقع اقدام به انتشار کنند. در ایجاد خودباوری و اعتماد به نفس مهارتهایی لازم است که این مهارتها در همه افراد متفاوت است. این هم باز نقش مهم رسانههاست که بتوانند در این زمینه کمککننده باشند. رسانهها نباید اعتماد به نفس و خودباوری را با مسائل سیاسی گره زنند.
باید بگذارند اعتماد به نفس و خودباوری به طور مثبت رشد کند. متاسفانه وضعیت جامعه به شکلی است که انتشار هر گونه خبر تنها جامعه را ملتهب میکند. این در حالی است که باید به فکر آرامش افکار عمومی باشیم. مطالب زیادی است اگر بخواهم توضیح دهم، شاید از حوصله این بحث خارج شود. همانطور که گفتم با توجه به اینکه در ساختار جدید وزارت بهداشت معاونتهای اجتماعی تاسیس شده و در دانشگاه علوم پزشکی معاونتها فعال هستند، امید است که بتوانند نقش ارزندهای را در ارتقای سطح سلامت جامعه ایفا کنند.
خدمات بهداشتروان تحت پوشش بیمه نیست
برخی خدمات به عنوان خدمات اساسی مد نظر هستند که میتوانند نقش مهمی در حفظ سلامت داشته باشند. این در حالی است که خدمات بهداشت روان در سال گذشته به حساب نیامده و تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است. بیمه مشاورههای روانپزشکی و مشاوره خانواده را تحت پوشش قرار نمیدهد.
با این حال گرچه مراقبت پرستاری تحت پوشش بیمه نبود، اما اخیرا بیمه به آن توجه کرده و تحت پوشش قرار گرفته است. بنابراین با توجه به شرایط موجود بسیار به جا خواهد بود که بیمه وارد میدان شود و خدمات مشاوره تحت پوشش بیمه قرار گیرد. آنچنان که اگر این خدمات به شکل ارزانتر در دسترس مردم باشند و هر نوع سرمایهگذاری برای خدمات پایهای انجام گیرد؛ به صرفهجویی در بیماریهای کلان و درمان بیماریهای مزمن کمک خواهد کرد.
تعریف سختگیرانه سلامتی
اینکه گفته میشود «یک چهارم جمعیت بالغ اختلال روانی دارند» بنده این آمار را به این صورت قبول ندارم. در تعریف سلامتی از بعد روانشناسی و روانپزشکی خیلی سختگیرانه برخورد میکنند و معمولا انسانها را انسانهای طبیعی تلقی میکنند نه سالم. برای انسان سالم خیلی معیار سختگیرانه دارند.
شاید براساس این تعریف است که گفتند 25 درصد افراد مشکلات روانی دارند. مسلما اگر ما مشکلات را به شکل یک طیف وسیعی در نظر بگیریم. برخیها مشکلات رفتاری و خلقی است. اینها طیف وسیعتری دارند، اما آن چیزی که در اذهان مجسم میشود این است که 25 درصد مردم بیماری روانی دارند و تحت درمان هستند یا باید بستری شوند. این نیست، بلکه اعتقاد دارند آن طیف افرادی هستند که مجموعه شرایط سالم بودن را به لحاظ روانی ندارند. این مقدار برمیگردد به تعریف سختگیرانه که در این زمینه وجود دارد.
* عضو کمیسیون بهداشت مجلس
نظر شما