سلامت نیوز :عقب ماندگی، یك وضعیت و حالت خاص ذهنی است كه در اثر شرایط مختلف قبل یا بعد از تولد پدید می آید.
ساره دیوبند استاد دانشگاه و درمانگر كودكان در گفتگو با باشگاه خبرنگاران گفت: عقب ماندگی ذهنی به هیچ وجه یك بیماری روانی تلقی نمی شود بلكه یك وضعیت و حالت خاص ذهنی است كه در اثر شرایط مختلف قبل یا بعداز تولد پدید می آید.
وی افزود: امروزه كودكان دیرآموز، آموزش پذیر، تربیت پذیر و حمایت پذیر در گروه كودكان عقب مانده ذهنی جای می گیرند كه هر كدام از این گروه ها نیاز به حمایت و پشتیبانی دارند.
این درمانگر كودكان  ادامه داد: كودكان دیر آموز نسبت به افراد عادی مقدار كمتری از لحاظ رشد ذهنی برخوردار هستند این گروه نسبت به گروه های عقب مانده ذهنی از نظر ذهنی بالاتر بوده و بیشترین افراد گروه عقب مانده را در بر می گیرند آن ها از لحاظ جسمی و حركتی و عاطفی و اجتماعی شكل خاصی ندارند ولی از نظر درسی ضعیف هستند.
وی تصریح كرد: با توجه به اینكه كودكان دیر آموز از لحاظ ذهنی رشد كمتری نسبت به افراد دیگر دارند آن ها می توانند با حمایت و راهنمایی و مشاوره خدمات مناسب در مدرسه عادی مشغول به تحصیل شوند یكی از ویژگی های مهم آنان زود فراموش كردن است كه با تمرین و تكرار زیاد می توان آن ها را آموزش داد.
این درمانگر افزود: كودكان آموزش پذیر دومین گروه افراد عقب مانده ذهنی هستند تشخیص این گروه بیشتر در پایه ی اول ابتدایی است این افراد در حین تحصیل با توجه به محتوای دروس دچار مشكل می شوند و بهره لازم و كافی را از كلاس درس در مدارس عادی نمی برند آن ها می توانند از حداقل مطالب درسی مانند خواندن، نوشتن، حساب كردن و مهارت های شغلی متناسب با وضعیت جسمی شان بهره ببرند و آموزش ببینند.
وی گفت: در برنامه آموزشی افراد آموزش پذیر چند نكته را از جمله سازگاری شخصی یا عاطفی، سازگاری اجتماعی و سازگاری و كفایت اقتصادی باید در نظر داشت.
این استاد دانشگاه ادامه داد: سازگاری شخصی یا عاطفی یكی از ضروری ترین برنامه آموزشی است كه می بایست برای كودكان عقب مانده ذهنی رعایت شود.
دیوبند با اشاره به اینكه لازمه سازگاری اجتماعی و اقتصادی سازگاری عاطفی است، گفت: كودكی كه از سلامت عاطفی برخوردار نباشد نمی تواند با افراد دیگر روابط خوب و موثری برقرار كند.
وی با تاكید براینكه كودكان عقب مانده ذهنی با رفتارهای نامطلوب به دنیا نمی آیند بلكه رفتارهای نامناسب والدین را به طور مستقیم و غیر مستقیم الگو می گیرند،‌ افزود: شرایط اجتماعی و انتظارات و توقعات نامناسب اطرافیان سبب می شود تا رفتارهای نامطلوب از كودك سرزند لذا باید در برنامه های آموزشی بر اساس توانمندی آنان و به دور از توقعات دیگران برنامه ریزی شود.
دیوبند ادامه داد: كودكان تربیت پذیر نیاز شدید به حمایت جامعه و خانواده دارند.
وی گفت: تشخیص و شناسایی این گروه آسان تر از سایر گروه ها است و آنان از همان ابتدای نوزادی و طفولیت قابل شناسایی هستند.
این درمانگر كودكان اضافه كرد: این كودكان در راه رفتن، حرف زدن و مهارت های كلامی دچار ضعف قابل توجهی هستند و از آن ها در امر آموزش انتظار چندانی نمی رود و قادر به اداره زندگی به طور مستقل نیستند و دارای خودكفایی اجتماعی و اقتصادی لازم نبوده و مداوم نیاز به حمایت و سرپرستی دارند.
وی افزود: این افراد بیشتر در بهزیستی و یا در كنار خانواده نگهداری می شوند و كمتر به امر آموزش درسی می پردازند.
دیوبند با اشاره به اینكه در برنامه های آموزشی كودكان تربیت پذیر باید نكاتی را مد نظر داشت گفت: به این كودكان كمك شود تا امور شخصی مانند لباس پوشیدن، مسواك زدن، غذا خوردن و نظافت شخصی، همچنین رفتار مطلوب در خانه و چگونگی برقراری ارتباط با خانواده ها را فرا گیرند و همچنین استفاده از نیروی بدنی و جسمی بعضی از آنان در كارگاه های حمایت شده جهت كسب درآمد باعث خودكفایی این افراد می شود.
وی درباره آخرین گروه از كودكان عقب مانده ذهنی گفت: كودكان حمایت پذیر مانند نوزادان نایزمند حمایت شدید هستند آن ها بدون حمایت دیگران قادر به انجام كارهای خود نیستند و قادر به ادامه زندگی و بقا نیستند.
دیوبند خاطرنشان كرد: اكثریت این كودكان قار به آموختن و صحبت كردن و انجام كارهای ساده شخصی مانند خوردن، لباس پوشیدن نیستند، آن ها همیشه تحت حمایت خانواده و یا موسسات (بهزیستی) هستند و به لحاظ اخلاقی و ارزش های انسانی رها كردن آن ها به حال خود نگاهی است نابخشودنی لذا جامعه و خانواده باید آنان را یاری كنند.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: افرادی كه در تمام دروس به طور یكسان ضعف شدید دارند یا در همه زمینه های رشدی و حركتی مانند نشستن، خزیدن و یا راه رفتن تاخیر محسوس دارند و در طول زندگی تفاوت های یادگیری با دیگر هم سن های خود نشان می دهند و در ارتباط های اجتماعی و هماهنگی با محیط دچار اختلال هستند و در تست های هوش عقب ماندگی نشان می دهند قطعا در گروه عقب مانده جا می گیرد و نیازمند كمك هستند.