سلامت نیوز:نزدیک به یک سال است که قالیباف از شهرداری تهران رفته و بعد از او هم دو شهردار بر صندلی مهم ترین پست مدیریت شهر تهران تکیه زده اند اما اوضاع در شهر کماکان بر همان پاشنه میچرخد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون ، پایتخت در بسیاری از فاکتورهای زیست شهری دارای وضعیت نامطلوب و خطرناکی است و «مدیریت پسماند» یکی از آن موضوعاتی است که زنگ خطر در موردش مدتهاست به صدا در آمده اما صدای این آژیر قرمز گویی هنوز به گوش مدیران شهری نرسیده است.پس از حکمفرمایی 12 ساله قالیباف بر شهرداری تهران و روی کار آمدن نجفی در شهرداری،گمان میرفت شرایط بسیاری از فاکتورهای زیستی در شهرتهران تغییر کند و اوضاع از گذشته بهتر شود اما دیری نپایید که نجفی نخستین شهردار منتخب شورای پنجم نیز با شهرداری خداحافظی کرد بی آنکه تغییر چندانی در مسائل زیست محیطی شهر بهوجود آمده باشد.
افشانی، دومین شهردار اصلاحطلب با شعار «شهر زیستپذیر و شهروند مشارکت پذیر» روی کار آمد تا حداقل در شعار نشان دهد که موضوعات زیست محیطی شهر در برنامهاش جایگاه ویژهای دارد.حالا سه ماه از مدیریت افشانی گذشته و هنوز تهران با مشکلاتی رو به روست که ریشهاش به سالهای قبل باز میگردد. اگر تصمیم افشانی در تحقق شعارش جدی و توجه به مسائل زیست شهروندان موضوعی فراتر از شعار باشد،باید تغییر جدی و اساسی در مدیریت پسماند تهران رخ دهد تا اندکی حال تهران و شهروندانش بهتر شود.
مناقصه بهجای مزایده
« مدیران شهرداری تهران هیچ انگیزهای برای ساماندهی پسماند پایتخت نداشتهاند. دلیل آن نیز بسیار واضح و مشخص است. زباله كالای بسیار با ارزشی است كه از آن بهعنوان طلای كثیف یاد میشود. برای جمعآوری زباله، شهرداری باید مزایده برگزار كند. این درحالی است كه شهرداری تهران مناقصه برگزار كرده است.
شركتهایی كه در بحث پسماند ورود پیدا میكنند و تقاضای جمعآوری زباله میكنند، باید به شهرداری بابت صدور مجوز جمعآوری زباله پول پرداخت كنند اما متاسفانه در شهرداری تهران بهرغم اینكه پولی دریافت نمیشود بلكه میلیاردها تومان از بودجه شهر نیز به حساب آن شركتها واریز میشود. حال شهردار باید پاسخ دهد كه چرا چنین اتفاقی در 10 سال گذشته رخ داده است؟ از یك سو میلیاردها تومانی كه از بودجه شهرداری پرداخت شده و از سوی دیگر میلیاردها تومانی كه میتوانست به خزانه شهرداری تزریق شود اما نشده است.
تمامی این پولها كجا رفته و به حساب چه كسانی واریز شده است؟». این صحبتهای رحمتا... حافظی ، عضو شورای شهر چهارم تهران در گفتوگو با «قانون» درباره نحوه مدیریت پسماند در شهرداری تهران است که بارها و به صراحت در خصوص مدیریت پسماند شهر تهران انتقاد کرده بود. موضوعی که حافظی عنوان کرده، سرفصل بسیار مهم و تاثیرگذاری در مدیریت شهر تهران است. شهرداری تهران نه تنها از منبع ارزشمندی چون زباله استفاده مالی نمی برد و سودحاصل از فروش آن را در شهر هزینه نمی کند بلکه برای ساماندهی آن مبالغ هنگفتی نیز هزینه می کند.حال سوال اینجاست که چطور ممکن است پتانسیل مالی ارزشمندی چون پسماند اینگونه بلای منابع شهرداری تهران و باری افزون بر هزینههای بیحساب شهر شود؟
ادامه مدیریت اشتباه گذشته
افشانی، شهردار فعلی تهران با شعار مشارکتپذیری مردم در امور شهر به روی کار آمد و شاید یکی از مهم ترین موضوعاتی که دراین سال ها نوک پیکان توجهات و البته توجیهات سوءمدیریت در خصوص آن به سمت مردم نشانه رفته ،موضوع پسماند و مدیریت زباله های شهری است.حافظی با تاكید بر اینكه در زمان شورای شهر چهارم چندین مرتبه درخصوص معضل پسماند به شهردار وقت تذكر داده بود، میگوید:« بهدلیل سیاستهای غلطی كه شهردار وقت در اینباره داشت، در آن زمان بارها تذكر داده و سوال كردهایم.
بارها گفتهایم كه چرا در كلانشهرهایی همانند اصفهان و تبریز وضعیت زباله اینگونه نیست. برخی براین باورند كه هنوز مدیریت پسماند برای شهروندان تهرانی فرهنگسازی نشده است. من با این جمله مخالف هستم. فرهنگسازی انجام شده و شهروندان آمادگی این موضوع را دارند اما مدیران شهر ما فرهنگ این مساله را ندارند. این فرهنگسازی برای مدیران شهری باید اجرا شود. اگر بسترسازی شود، شهروندان تهرانی نیز همانند دیگر شهروندان كشور مشكلی با این موضوع ندارند. مردم از بستری كه ایجاد شده استفاده میكنند چون شهر را محیط زندگی خود میدانند». نكته قابل توجه اینجاست كه باوجود روی كار آمدن شورای شهر اصلاحطلب دوره پنجم، همچنان روال سابق در مدیریت پسماند پایتخت ادامه دارد و خبری از برگزاری مزایده یا مسائل دیگر در بحث مدیریت پسماند نیست.
شهروندانی كه از مدیران جلوترند
به نظر میرسد در این سالها مدیران شهری برای حل موضوع پسماند راحتترین راه را انتخاب کرده و مردم را مسئول تمام نابسامانیهای شهر تهران معرفی کردهاند. اما وقت آن رسیده تا مدیران شهری پایتخت یک بار هم از خود سوال کنند که در خصوص پسماندهای شهری کدام زیرساخت را برای مردم آماده کردهاند که حالا اینگونه از مردم طلبکار و انتظار حل معضلات این حوزه را دارند.حقیقت این است که مدیران شهر تهران از مردم توقع حل مشکلات شهری را دارند بدون اینکه کوچکترین بستر و زیرساختی برای حل آن فراهم کرده باشند. بسیاری از شهروندان تهرانی تفكیك زباله را در منزل انجام میدهند اما موضوع این است كه مكانی را برای تحویل آن پیدا نمیكنند.
طی چند دهه اخیر شهروندان آموزشهای لازم را در بحث مدیریت پسماند دیدهاند اما مساله این است كه آنها میگویند تفكیك زباله را از مبدأ انجام میدهند اما هنگامی كه مكانی برای آن وجود ندارد، مجبور هستند درنهایت آن را در داخل مخازن زباله معمولی قرار دهند و این تفكیك زباله عملا كارآمد نیست.پسماند شهر تهران آنچنان هزینهای بر دوش پایتخت میگذارد كه براساس آمار، با هزینهای كه به سازمان پسماند پرداخت میشود، سالانه در حدود 300دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل و نقل عمومی اضافه شود یا بخش زیادی از احداث خط مترو را اجرا كرد اما در عمل جز اتلاف بیتالمال اتفاق دیگری در این بخش رخ نداده است».
زباله سوز شوخی قالیباف و رفقا؟
پسماند برای پایتختنشینان همانند سكه دو روی دارد؛ یك روی آن اتلاف بیتالمال است و روی دیگر آن تخریب محیطزیست و در خطر افتادن سلامت آنهاست. زبالههایی كه در اطراف این كلانشهر رها یا دفن میشوند، آلودگیهای زیست محیطی بسیاری را بهدنبال داشته است. شاید جالب باشد بدانید كه مدیران پایتخت حتی در مدیریت پسماند به شیوههای نوین نیز دچار مشكل هستند و بهجای استفاده از سیستمهای نوین دنیا در بحث مدیریت پسماند، سراغ سیستمهای قدیمی و فاقد استاندارد رفتهاند. یكی از این سیستمها نیروگاه زبالهسوز تهران است. براساس ادعای مدیران شهری روزانه 200 تن زباله از مجموع هشت هزار تن زباله شهر تهران در نیروگاه زبالهسوز این شهر سوزانده و به برق تبدیل میشود اما ماجرای دستگاه زبالهسوز تهران چه بود؟ شهرداری تهران در میان تمامی شركتهای بزرگ تولیدكننده دستگاههای زبالهسوز در دنیا، از یك شركت چینی که حتی پایینترین استانداردهای مربوطه را هم نداشت، دستگاه زباله سوز خرید.
دستگاهی كه بهگفته معاون پایش محیطزیست تهران، هیچ مجوز و تایید پایش از این سازمان ندارد و نگرانی سازمانمحیطزیست از تولیدگازهای سرطانزای این دستگاه است: « این زبالهسوز، ساخت كشور چین است و حتی استاندارد سال 2006 را نیز اخذ نكرده است. این درحالی است كه شركتهای سازنده زبالهسوز، استانداردهای 2016 را نیز اخذ كردهاند. مابهعنوان سازمان محیط زیست هنوز هیچگونه مجوز تایید از نظر پایش به نیروگاه زبالهسوز شهرداری تهران ندادهایم». شینا انصاری، معاون پایش سازمان محیط زیست و دیگر مسئولان مربوطه بارها در خصوص آلایندگی بالای این دستگاه اخطار داده و عنوان کردهاند که این زباله سوز از حداقل استانداردهای لازم نیز برخوردار نیست اما شاید جالب باشد بدانید كه تاكنون شورای شهر و شهرداری به این پرونده ورود نكردهاند و همچنان دودهای سرطانزا در این نیروگاه زبالهسوز تولید میشود.
عدم تفکیک از مبدأ؛چالش حیاتی مدیریت پسماند
یکی از مهم ترین مباحث در خصوص مدیریت پسماند شهر تهران،موضوع عدم تفکیک این پسماندها به خصوص تفکیک پسماندهای ویژه است.پسماند ویژه در زباله خانگی شامل باتریهای فرسوده، لامپهای فلورسنت، وسایل الكترونیكی، داروها و ... میشوند. پسماندهای ویژه قدرت اشتعال، رادیواكتیویته، سمی وخورنده دارند. شهرداری، یك محلی را در مركز دفن برای نگهداری پسماندهای ویژه درنظر گرفته است اما ساز و كار جمعآوری آنها ناقص است و هیچگونه اطلاعرسانی درباره مكانهای جمعآوری پسماندهای ویژه انجام نشده است.
اشكالی جدی در مدیریت پسماند ویژه شهرداری تهران وجود دارد اما وضعیت در مدیریت پسماند ویژه صنایع، شرایط مطلوبتری نسبت به شهرداری تهران دارد. آنها امحای پسماند ویژه را توسط پیمانكاران صلاحیتدار انجام میدهند. براساس قانون مصوب سال 83 مجلس شورای اسلامی، مدیریت پسماندها در داخل شهرها برعهده شهرداریهاست. طبق قانون، مدیریت اجرایی پسماندها یك شرایط ویژه دارد. مرحله اول باید به مردم برای تولید زباله كمتر آموزش داده شود. پس از آن در مرحله دوم باید تفكیك زباله از مبدا آموزش داده شود ودر مرحله بعدی باید شرایطی در شهر برای نگهداری موقت پسماند و انتقال آن بهصورت مكانیزه به محل اصلی وجود داشته باشد.
وضعیت قرمز کودکان زباله گرد
اگرچه شهرداری تهران بارها موضوع مافیا در مدیریت پسماند پایتخت را انکار و سعی در روشن و شفاف نشان دادن این مبحث کرده است اما در حقیقت این حوزه با چالشهای بسیار عمیق اجتماعی درگیر است که یکی از این موضوعات،به کارگیری کودکان در مراکز تفکیک زباله توسط پیمانکاران است. انتشار خبر دفن کودکان زبالهگرد در محلهای تفکیک زباله در هفتههای گذشته واکنشهای متعددی را به همراه داشت تا جایی که «طیبه سیاووشی» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، درباره وضعیت اورژانسی کودکان زبالهگرد تهرانی هشدار داد و گفت: «زمانی که کودکان زبالهگرد مبتلا به ایدز میشوند، در همان محله تفکیک زباله دفن میشوند.».
در سالهای گذشته وزارت بهداشت بحث بیمارستان کودکان کار را مطرح کرده است که تا امروز به نتیجهای نرسیده است. این وزارتخانه در بحث کودکان زبالهگرد مدعی است که اگر این کودکان بیمه سلامت داشته باشند در هر بیمارستانی تحت درمان قرار خواهند گرفت، این در حالی است که بخش قابل توجهی از این کودکان ایرانی نیستند و بیمه ندارند.
هفته گذشته کمال اکبری (معاون اجتماعی وزیر کشور) در گفتوگو با ایلنا در رابطه با گودهای جمعآوری زباله به خصوص در حاشیه شهر گفته بود: « کارگروهی تحت عنوان کودکان کار و خیابان در وزارت کشور با حضور سازمانهای مردمنهاد ایجاد شد تا تقسیم کار در خصوص این کودکان صورت گیرد».
اکبری همکاری سازمانهای مردم نهاد را مهم ترین عامل در ساماندهی این آسیب دانسته بود:«امیدواریم با تدابیر جدید به یک راهکار عملی برسیم اما مساله اصلی این است که سازمانهای مردمنهاد گاهی با ورود خود مشکل را پیچیدهتر کرده و به کار کودکان کار دامن میزنند؛ یعنی حمایتهای آنها به شکلی میشود که به جای اینکه از خانوادهها حمایت شود تا نیازی به کار کودک وجود نداشته باشد، موجب استمرار کار کودکان شدهاست».
بنا برآنچه معاون اجتماعی وزیر کشور در رابطه با کودکان زباله گرد اتباع بیگانه مطرح کرده،تمهیداتی در رابطه با این کودکان اندیشیده شده است که توسط بهزیستی در حال پیگیری است و حال باید منتظر ماند و دید که آنچه آقای معاون از آن تحت عوان تمهیدات اندیشیده شده! نام برده چه زمانی به حاصل خواهد نشست اما آنچه مسلم است تهران در حیطه پسماند اوضاع وخیمی دارد و این موضوع چون دمل چرکین پرآسیب و هزینه ای بر چهره شهر قرارگرفته است.امید است مدیران شهری بیش از این در این حوزه اتلاف وقت نکنند و فکری به حال تیمار این بیمار کنند قبل از آنکه بوی تعفن این دمل راه چاره را ببندد.
نظر شما