سلامت نیوز:شهرهای جدید باهدف حل مشكلات كلانشهرهای كشور كه بی‌برنامه و نامتوازن رشد كرده بودند، طراحی و احداث شدند. اما پس از گذشت دو دهه از احداث شهرهای جدید نه‌تنها دردی از كلانشهرهای كشور دوا نشده است بلكه شهرهای جدید نیز به‌دلیل سوءمدیریت از اهداف اولیه خود دور شده و به سمت و سوی شبیه شدن به شهرهای سنتی در حركت هستند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون ، هشداری كه برخی از كارشناسان درباره شهرهای جدید می‌دهند، این است كه با ادامه روند فعلی به‌دلیل نبود اشتغال، امكانات و رفاه در شهرهای جدید به‌زودی این شهرها تخلیه می‌شوند و جمعیت ساكن در آنها به سمت كلانشهرها روانه می‌شوند.
تراكم‌فروشی اولین گزینه تامین بودجه برای شهرداری‌های كشور است. اما داستان شهرهای جدید متفاوت است. آنها ایجاد شدند تا به‌عنوان پایلوت شهرهایی با درآمد پایدار در كشور باشند. برای آنها در نقشه‌های اولیه منابع درآمدی پایدار طراحی و درنظر گرفته شد اما هیچگاه اجرایی نشد. به همین دلیل شهرهای جدید نیز به گزینه تراكم‌فروشی روی آوردند. تراکم‌فروشی معضلی است که به‌تازگی گریبانگیر شهرهای جدید شده است. به اعتقاد كارشناسان مدیریت شهری، مشکل در نظام درآمدی شهرداری‌ها و عدم پرداخت هزینه شارژ شهر است. تا زمانی که شارژ شهری را طراحی نشود، تمامی شهرهای جدید و قدیم ما برای اداره شهر، تراکم‌فروشی می‌کنند. شهروندان باید هزینه استفاده از امکانات شهری را بپردازد. وقتی این طراحی را انجام نمی‌شود؛ مکانیزم‌هایی اخذ درآمد پایدار وجود ندارد و تنها راه‌حل همان شیوه سنتی شهرفروشی است. اتفاقی كه موجب شده شهرهای جدید از ظاهر مدرن خود فاصله بگیرند و شبیه به شهرهای سنتی و قدیمی ایران شوند.
در100سال اخیر رشد شتابان شهرنشینی، موجب پیدایش محله‌های حاشیه‌ای در كلانشهرها شد. مهاجرانی كه در رویای امكانات و رفاه بیشتر به كلانشهرها مهاجرت كرده اما به‌دلیل هزینه‌های بالای زندگی توان ماندن در كلانشهرها را نداشته و به حاشیه این شهرها رانده شده‌اند. یكی از اهداف ایجاد شهرهای جدید اسكان همین جمعیت سریز كلانشهرها و جلوگیری از ایجاد مناطق حاشیه‌ای بود. اما بازهم برنامه‌ریزی ناقص بود. برای اشتغال این جمعیت تدبیری نشده است. شهروندان پس از اسكان در شهرهای جدید برای داشتن شغل به كلانشهرها آمدند.
نبود امكانات رفاهی، تفریحی، فرهنگی، تجاری، درمانی و ... موجب شد كه شهروندان تنها به‌عنوان یك خوابگاه از این شهرها استفاده كرده و تمامی نیازهای خود را از كلانشهرهای نزدیك به شهرجدید تامین كنند. این موضوع تبدیل به یك معضل جدید برای كلانشهرهای كشور شده است؛ چراكه مسئولان برای جمعیت ساكن شهر برنامه‌ریزی انجام می‌دهند اما در عمل شهروندان شهرهای جدید نیز در استفاده از امكانات این شهرها سهیم هستند. این مساله باعث شده كه مسئولان نتوانند جوابگوی جمعیت شهر و متناسب كردن سرانه‌های عمومی و خدماتی در شهر برای شهروندان واقعی خود باشند. به‌گفته برخی از مسئولان اگر موضوع اشتغال و رفاه را در شهرهای جدید حل نكنیم به‌زودی شهروندان این شهرها را تخلیه می‌كنند و به حاشیه كلانشهرها پناه می‌برند. بحرانی كه تمام كلانشهرهای كشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شهرهای جدید به‌عنوان یك تجربه در نظام شهرنشینی ایران مطرح هستند. شهرهایی كه در ابتدا با هدف حل مسائل و مشكلات شهری ایران مطرح شدند ولی باگذشت زمان اغلب آنها دچار شكست شدند. دلایل زیادی در توجیه عدم موفقیت شهرهای جدید ایران بیان شده است. از مهم‌ترین عواملی كه بارها در این زمینه مورد اشاره واقع شده، مكان‌یابی و نحوه مكان‌گزینی شهرهای جدید است. باتوجه به اینكه دو دهه از تجربه ساخت شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی می‌گذرد، ارزیابی و بازبینی فرآیند مكان‌گزینی و ساخت شهرهای جدید یكی از الزامات پیشرفت در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری ایران محسوب می‌شود. براین اساس سه شهر جدید از حوزه كلانشهر تهران (اندیشه، پرند و هشتگرد) به‌عنوان نمونه انتخاب شده و مسائل مرتبط با مكان‌گزینی آنها به‌صورت تطبیقی و با استفاده از تكنیك تحلیلگر SWOT مورد مقایسه و بررسی واقع شده‌اند.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد اگرچه شهر جدید هشتگرد نسبت به شهرهای جدید اندیشه و پرند از لحاظ مكان‌گزینی و توان طبیعی شرایط مناسب‌تری دارد ولی در مجموع ، شهرهای جدید ایران از لحاظ بسیاری از شرایط مكانی، نظیر تكتونیك ، خاك ، توپوگرافی، منابع آب و... وضعیت مناسبی ندارند و بستر طبیعی و معیارهای آن جهت مكان‌گزینی بهینه شهرهای جدید آنچنان كه باید مورد توجه جدی واقع نشده است.بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهر جدید هشتگرد در سال 88 برابر با 18598 نفر بوده است حال آنکه در برنامه‌های پیش‌بینی شده و بر اساس طرح جامع ظرفیت جمعیت‌پذیری این شهر بالغ‌بر 500 هزار نفر است که توسعه شهر تا یک میلیون نفر را امکان‌پذیر می‌کند. با این حال بسیاری از مقامات و مسئولان این شهر بیان می‌کنند حتی تعداد مدارس در شهر جدید هشتگرد جوابگوی رشد جمعیت نیست و از سوی دیگر این شهر نیز نتوانسته است سرریز جمعیت تهران را به خود جذب کند بلکه مقصدی برای برخی مهاجرانی بوده است که نتوانسته‌اند جایی را برای سکونت در تهران بیابند.
شهرهای جدید برای تمرکززدایی کالبدی، اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می‌شوند تا باوجود جاذبه نزدیکی به شهرهای بزرگ تشویق به خروج از مادرشهر شوند تا اسکان به‌همراه اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی – اجتماعی فراهم آید؛ به‌این ترتیب جذب سرریزهای جمعیتی، ساماندهی فضایی مادرشهر و ناحیه شهری، بهبود وضعیت محیط کار، زندگی سالم و اجتماعی کامل میسر شود. اما این تجربه در ایران تاكنون با شكست مواجه شده است و اگر برای آن چاره‌ای نشود، مدیریت شهری در كشور را با چالش جدی مواجه می‌كند. استقرار صنایع های تك یا سبز به‌منظور اشتغال‌زایی و دستیابی به منابع درآمدی پایدار می‌تواند كلید حل مشكلات شهرهای جدید باشد.
نظر شما