چنین وضعیتی سبب شده است تا بیشتر آنان برای تأمین منابع غذایی سالم به نوعی دچار مشكل شوند و به همین منظور و برای سهولت دسترسی به مواد غذایی به انواع غذاهای آماده یا همان فست‌فود‌ها روی آورند.

شاید همین مورد، دلیل اصلی افزایش تعداد عرضه‌كنندگان مواد غذایی و آشامیدنی در كلان‌شهرهایی نظیر تهران باشد.

به طور مثال هم‌اكنون بر اساس آمارهای ارایه شده از سوی برخی كارشناسان، تعداد اغذیه‌فروشی‌های دارای مجوز در شهر تهران بالغ بر 3 هزار است كه اگر به این تعداد، اغذیه‌فروشی‌های فاقد مجوز را بیفزاییم، تعداد آنها بالغ بر 4 هزار خواهد شد.

گذشته از این‌كه توصیه متخصصان، استفاده حداقلی از محصولات این‌چنینی است، درباره كیفیت و استاندارد چنین محصولاتی نیز باید توجه لازم را مبذول داشت.

ضرورت نظارت

نگاهی به صنعت تولید فرآورده‌های گوشتی نیز حكایت از آن دارد كه هم‌اكنون بیش از 128 كارخانه تولیدكننده سوسیس و كالباس و انواع فرآورده‌های گوشتی در كشور فعالیت دارند كه سالانه نزدیك به 400 هزار تن انواع این محصولات را به بازار مصرف كشور عرضه می‌كنند.

با توجه به گستردگی بازار مصرف و تنوع فرآورده‌های گوشتی از یك سو و عدم آگاهی كافی مصرف كنندگان نسبت به كیفیت مواد غذایی و نحوه مصرف آنها از سوی دیگر، توجه جدی به نكات بهداشتی برای تولید انواع فست‌فودها، از مزرعه تا سر سفره مصرف‌كنندگان از جمله مواردی است كه می‌بایست به طور جدی مورد توجه دست اندركاران نظام بهداشت و درمان كشورمان قرار گیرد و چنانچه مسئولان ذی‌ربط در سازمان دامپزشكی كشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و همچنین مسئولان نظارت بر عرضه مواد غذایی در شهرداری‌ها به این موارد آنطور كه باید توجه نكنند، خسارت‌های فراوان و بعضاً جبران‌ناپذیری به سیستم‌ بهداشتی و درمانی كشورمان وارد خواهد شد.

سرانه 4 كیلوگرمی

هم‌اكنون سرانه مصرف سوسیس و كالباس در كشورهای صنعتی و اروپای غربی برای هر شهروند بین 40 تا 60 كیلوگرم است؛ این در حالی است كه سرانه مصرف این محصولات برای هر شهروند تركیه‌ای حدود 27 كیلوگرم و برای هر شهروند ایرانی حدود 4كیلوگرم است. به هرحال، نظر به نقش این محصولات در سبد غذایی جوامع شهری، توجه به نكات بهداشتی برای تولید محصولی سالم از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در حال حاضر براساس قوانین كشورمان، تولید انواع سوسیس و كالباس در ایران از استاندارد اجباری برخوردار بوده و تولیدكنندگان می‌بایست تمام ویژگی‌های مندرج در استاندارد ملی ایران به شماره 2303 را به درستی رعایت كنند.

در مورد سایر فست‌فودها نیز استانداردهای لازم تدوین و یا در دست تهیه است و اداره كل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت نیز برای صدور پروانه ساخت و اعطای مجوز مصرف برای این محصولات، ضمن استناد به این استانداردها، رعایت كلیه مواردی كه تضمین‌كننده سلامت این محصولات باشد را اجباری می‌داند.

استاندارد نیترات

از جمله ویژگی‌‌هایی كه می‌بایست تولیدكنندگان سوسیس و كالباس در مورد محصولات خود رعایت كنند، رعایت میزان مجاز نیترات و نیتریت سدیم است كه عمدتاً برای جلوگیری از رشد باكتری‌هایی نظیر كلستریدیوم بوتولینوم (عامل بوتولیسم) به عنوان نگهدارنده به سوسیس و كالباس افزوده می‌شود.

چنانچه این ماده بیش از میزان مجاز مصرف شود، تبدیل به ماده‌ای به نام نیتروز آمین خواهد شد كه تركیبی سرطان‌زاست.

بنابراین رعایت حدود مجاز مواد موجود در چنین محصولاتی، تضمین‌كننده سلامت آنان نیز خواهد بود.

لذا كاربرد نشان استاندارد برای محصولات غذایی، بخصوص آنهایی كه از استاندارد اجباری برخوردارند، در كنار پروانه ساخت وزارت بهداشت می‌تواند در نزد مصرف‌كننده نوعی اطمینان از سلامت محصول را تداعی كند.

البته در حال حاضر وزارت بهداشت به عنوان ارگان اصلی عهده‌دار مسئولیت سلامت مردم مطرح است و به همین دلیل اداره كل نظارت بر مواد غذایی، بهداشتی و آرایشی این وزارتخانه با فعالیت‌های گسترده خود در سطح عرضه و نظارت‌های مستمر سعی دارد تا نسبت به رعایت كلیه اصول بهداشتی از سوی تولیدكنندگان و عرضه‌كنندگان مواد غذایی اطمینان حاصل كند.

نشان ایمنی

با توجه به آخرین اخبار رسیده از معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، این وزارتخانه در نظر دارد تا در آینده‌ای نه‌چندان دور نشانی را به عنوان نشان ایمنی و سلامت محصولات غذایی به مردم معرفی كند كه در كنار پروانه ساخت هر محصول درج خواهد شد.

بدین‌ترتیب مردم می‌توانند در آینده با دیدن چنین نشانی بر روی انواع محصولات غذایی نظیر فست‌فودها؛ نسبت به سلامت آنها اطمینان حاصل كرده و سپس آن را از فروشگاه‌ها خریداری كنند.

همچنین به نظر می‌رسد كه طرح درجه‌بندی كردن كارخانجات مواد غذایی كه در آینده نزدیك از سوی وزارت بهداشت اجرا خواهد شد و اعلام دوره‌ای اسامی كارخانجات درجه یك از سوی این وزارتخانه، تأثیر بسزایی در ایجاد رقابت سالم بین تولیدكنندگان مواد غذایی خواهد داشت و به نوعی كیفیت و سلامت محصولات نهایی را تضمین خواهد كرد.

با این اوصاف، امید می‌رود تولیدكنندگان انواع فست‌فودها نیز از شرایط پیش‌آمده حداكثر استفاده را برده و ضمن رعایت همه اصول بهداشتی و همچنین گام برداشتن در جهت كسب استاندارد HACCP، علاوه بر تضمین سلامت مواد غذایی عرضه شده، در جهت افزایش سرانه مصرف پروتئین در كشورمان نیز گام مؤثری بردارند.

نظارت بر فروشندگان

در مورد عرضه‌كنندگان این محصولات نیز باید گفت كه رعایت زنجیره سرما از درب كارخانه تا فروشگاه از جمله نكات ضروری است كه می‌بایست همواره از سوی عرضه‌كنندگان چنین محصولاتی مورد توجه قرار گیرد و جا دارد تا وزارت بهداشت برای افزایش كیفیت ارایه خدمات در این عرصه نیز تمهیداتی بیندیشد و عرضه‌كنندگان و همچنین اغذیه‌فروشی‌ها را نظیر تولیدكنندگان درجه‌بندی كند تا رعایت زنجیره اصول بهداشتی در عرصه توزیع فرآورده‌های گوشتی به طور كامل به مرحله اجرا درآید.