سلامت نیوز: صدیقه میری شهردار گتوند مشكلات پسماند و فاضلاب این شهر را تشریح كرد تنها زن شهردار در استان خوزستان نگرانی مهمی دارد؛ سلامت رود كارون. رودخانه كارون به عنوان پرآب‌ترین و طولانی‌ترین رودخانه كشور نخست از شهری می‌گذرد كه «صدیقه میری» شهردارش است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ،كارون در محدوده‌ای ۴ كیلومتری میهمان گتوند است و بعد از گذر از «تركالكی» و «جنت‌مكان» راهی شهرهای پایین‌دست خوزستان می‌شود. میری كه پیش از انتخاب به‌عنوان شهردار گتوند عضو شورای شهر اندیمشك بود، خود را یك فعال محیطزیست می‌دانست و در دوره عضویت شورا نیز پیگیر آلاینده‌های شهرش بود. او می‌گوید: «ما با سلامت مردم سر و كار داریم. بعد در شرایطی كه بحران‌های مختلفی پیش رو داریم، اجازه می‌دهیم برخی بحران‌ها بر آنها افزوده شده و مثل یك غده سرطانی یا دردی مزمن شوند كه دیگر به سادگی قابل حل نیستند. به این موضوع توجه كنید كه شیب توپوگرافی شهر گتوند به شكلی است كه فاضلاب فقط به داخل رودخانه می‌ریزد.» درباره مشكلات زیست‌محیطی و معضلات این شهر خوزستان با این تحصیلكرده مدیریت دولتی گفت‌وگو كرده‌ایم كه در كارنامه عضویت در كانون بازنشستگان و شورای حل اختلاف هیات مالیاتی اندیمشك را هم داشته است.
شما مسوولیت اداره شهری را به عهده گرفتید كه این روزها با نام «سدگتوند» و تبعات زیست‌محیطی آن شناخته می‌شود. از طرفی رود كارون به عنوان مهم‌ترین رودخانه كشور و منبع تامین آب از شهر شما می‌گذرد. خیلی از كارشناسان آب تاكید می‌كنند بلایی كه بر سر كارون پس از ورود به خوزستان می‌آید بیش از آن بلایی است كه مثلا سد گتوند و عارضه‌هایش بر سر این رودخانه می‌آورد. استاندارد و شاخص اندازه‌گیری (EC) یكی از این موارد است.
گتوند نخستین منزلگاه كارون در استان خوزستان است. در حالی كه ما با مساله آب و بحران‌های پیرامون آن مواجهیم، مردم آبادان و خرمشهر یا اهواز از كیفیت آب شرب گله‌مند هستند
در ابتدای ورود رودخانه كارون با معضلی مهم مواجهیم. اگر به صورت كلی به موضوع نگاه كنیم می‌بینیم بر غفلتی بزرگ در همین نخستین منزلگاه كارون چشم بسته‌ایم. اتفاقی كه هم بر خاك و هم بر آب شرب تاثیر گذاشته است. یك موضوع بحث نشت دو میدان نفتی به دریاچه این سد است كه باید كارشناسان درباره آن نظر بدهند. اما آنچه من می‌توانم درباره آن صحبت كنم بحث ورود فاضلاب شهرستان گتوند به رودخانه كارون است.
اما این مقوله خارج از اختیارات شهرداری است. وظیفه كار مطالعه و اجرا به وزارت نیرو مربوط است؟
بله این كار برعهده آبفای شهری است اما ما با سلامت مردم سر و كار داریم. بعد در شرایطی كه بحران‌های مختلفی پیش رو داریم اجازه می‌دهیم برخی بحران‌ها بر آنها افزوده شده و مثل یك غده سرطانی یا دردی مزمن شوند كه دیگر به سادگی قابل حل نیستند. به این موضوع توجه كنید كه شیب توپوگرافی شهر گتوند به شكلی است كه فاضلاب فقط به داخل رودخانه می‌ریزد. در چنین شرایطی ما با لوله‌های عظیم با قطر ۲ هزار و یك هزار و ۶۰۰ داریم كارون را با فاضلاب شهری آلوده می‌كنیم. در این وضعیت فقط می‌شنویم كه می‌گویند ما داریم روی فاضلاب مطالعه می‌كنیم ولی واقعیت این است كه مطالعات فاضلاب یك‌سالی می‌شود كه رها شده است. بعد پرسش این است كه ما می‌خواهیم برای اهواز و خرمشهر و آبادان فاضلاب اجرا كنیم ولی در سر منشا كارون یا قسمت اولیه رودخانه كاری نمی‌كنیم. به نظر می‌رسد كار عبثی است كه ما در پایین‌دست به فكر اجرای طرح‌های جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب باشیم ولی در بالادست اجازه دهیم فاضلاب به راحتی داخل رودخانه ریخته شود.
خب آیا این موضوع را به گوش مسوولان استانی و مدیران ملی به‌ویژه مسوولان وزارت نیرو رسانده‌اید؟
اتفاقا مدتی قبل معاون استاندار و مدیركلی دفتر فنی استانداری را در جریان وضعیت فاضلاب قرار دادم. تیمی از مسوولان استانی برای بازدید به گتوند آمده بودند. من نیز برنامه‌ریزی كردم در عین حال كه پروژه‌های عمرانی را می‌خواستند ببینند آنها را به محل ریختن فاضلاب به رودخانه بردم. به آنها تاكید كردم ما اعتبار برای ساحل‌سازی و ایجاد پارك در كنار كارون نمی‌خواهیم زیرا اینجا با وجود فاضلاب اصلا نمی‌شود به نزدیكی رودخانه رفت. ما خودمان هم نمی‌توانیم نزدیك رودخانه برویم این‌قدر بوی تعفن بالاست. جز این ما با فاضلاب‌های روباز مواجهیم زیرا در خود شهر ممكن است تبعات جانی برای شهروندان داشته باشد. جالب است مدیرانی كه برای بازدید آمده بودند به شوخی به من گفتند «ما نفهمیدم شما شهرداری یا مدیر آبفا یا فرماندار!» به آنها گفتم این دغدغه اصلی ما در این شهر است. آنها قول دادند مطالعاتش انجام شود.
یكی از منابع آلوده‌كننده آب و رودخانه می‌تواند شیرابه‌های به‌جا مانده از پسماند شهری باشد. شما در شهر گتوند با پسماند شهری چه كار می‌كنید و پسماند بر محیطزیست و به‌ویژه رودخانه چه تاثیری دارد؟
فقط می‌توانم بگویم جنایت در حق طبیعت است. محل دفن پسماند شهری گتوند دقیقا كنار كانال آبیاری در اراضی كشاورزی است. حدود ۴۰ سال است كه محل دفن پسماند شهری هم همین مكان است. اتفاقا از وقتی به عنوان شهردار گتوند انتخاب شدم و كارم را شروع كردم پیگیر مطالعات جانمایی محل جدید دفن پسماند شدم. تمام هدفم هم این بود كه بتوانیم كاری كنیم كه كمتر به طبیعت آسیب بزنیم. همان‌طور كه می‌دانید در خوزستان سطح آب‌های زیرزمینی بسیار بالاست و به سادگی قابل نفوذ است. بنابراین به راحتی شیرابه‌ها به آب‌های سطحی و همین‌طور منابع كشاورزی نفوذ می‌كند.
چقدر سیستم دفن پسماند شهری در گتوند سنتی است و چقدر می‌توانید آن را مدرن كنید؟
الان كه كلان این كار به شیوه سنتی انجام می‌شود. در خود محل نیز افرادی هستند كه البته غیرقانونی و خودگردان مشغول بازیافت و تفكیك زباله هستند. تلاشم این بود كه بتوانیم دفن پسماند را به صورت اصولی دنبال كنیم و این كار اصولی انجام شود. برای همین پیگیر آن شدم تا موانع عملی شدن دفن پسماند در محل جدید و به صورت اصولی را برطرف كنم. استعلام‌های مختلف از ادارات را پیگیری كردم. در این زمینه برای مدیریت دفن پسماند خوزستان را به ۵ قسمت تقسیم كرده بودند. شهر گتوند در حوزه دزفول قرار داشت. بعد آن را به مركزیت شوشتر تغییر دادند. بی‌اغراق باید بگویم كه ۱۰ سالی مدیریت پسماند منتظر دزفول بوده است و حالا به مسوولان استانی گفتم نمی‌شود كه ما ۱۰ سالی هم منتظر شهرداری شوشتر بمانیم. حتی به مسوولان استانی تاكید كردم كه شاید شهرداری شوشتر اولویت اولش محیطزیست یا مدیریت پسماند نباشد. آنچه من با آن مواجهم این است كه محل دفن پسماند شهری در میان اراضی كشاورزی است و این مساله با سلامت مردم درگیر است. بالاخره در كمیته فنی استانداری این موضوع مطرح و قرار شد مجوز دفن مكانیزه پسماند به خود گتوند داده شود.
حجم پسماند شهری گتوند چقدر است؟ آیا صرفا باید بر دفن مكانیزه و بهداشتی تمركز كرد یا آن‌قدری هست كه بتوان در عین مدیریت از طریق بازیافت به درآمد هم اندیشید؟
كل شهرستان گتوند (شامل گتوند، تركالكی، جنت‌مكان و شهرك‌های اقماری آنها) روزانه ۵۰ تن ولی خود شهر گتوند روزانه ۲۲ تن پسماند دارند. اتفاقا نگاه من این است كه ما از طریق مدیریت پسماند می‌توانیم تولید ثروت كنیم. هم تولید برق و هم كمپوست در كنار بحث بازیافت. برای همین اگر پیش‌زمینه موافقت كمیته فنی را بگیریم این مقوله ساماندهی می‌شود. اما اگر نشد همه چیز منتفی می‌شود.
وضعیت پسماند بیمارستانی در منطقه شما چگونه است؟
خاطرتان باشد وقتی عضو شورای شهر اندیمشك بودم با موضوع پسماند بیمارستانی و فاضلاب بیمارستان امام علی(ع) این شهر خیلی مشكل داشتیم زیرا به‌طور مستقیم وارد رودخانه «بالارود» می‌شد. الان نمی‌دانم در اندیمشك این موضوع حل شده است یا خیر. اما در گتوند پسماند ابتدا بی‌خطر می‌شود و بعد برای دفن می‌آید. فاضلاب بیمارستان هم تصفیه می‌شود.
تا چند هفته دیگر یك سال شده است كه شما مسوولیت مدیریت شهر گتوند را برعهده گرفته‌اید. در حال حاضر نیز تنها زن شهردار در استان خوزستان هستید. از وقتی شهردار این شهر شدید با چه كاستی‌ها و چه نقاط قوت یا ضعفی مواجه شده‌اید؟
همان‌طور كه می‌دانید شهر گتوند زادگاه اسطوره فرهنگ و ادب فارسی قیصر امین‌پور است، اما وقتی من شهردار گتوند شدم با وجود آنكه آرامگاه «قیصر امین‌پور» در گتوند واقع است هیچ اثری از ایشان در شهر ندیدم. نخستین اقدام ما ساخت و نصب تندیس دكتر «قیصر امین‌پور» بود. جز این برای نخستین‌بار پاركینگ مركز شهر ساخته و راه‌اندازی شد. پروژه آتش‌نشانی و ترمینال شهر ازجمله اقداماتی بود كه انجامش دادیم. روشنایی و بهسازی معابر و نور خیابان‌ها دیگر اقدام من در یك سال اخیر بود. همان‌طور كه اشاره كردم پرداخت ۶۰۰ میلیون تومان از بدهی شهرداری با مدیریت هزینه‌ها و ساخت پارك ارغوان. علاوه بر این ساخت دو پارك دیگر را هم آغاز كرده‌ایم؛ پارك كوهستان در حدود ۸۰ هكتار و پارك محله‌ای گل مریم. متاسفانه سرانه فضای سبز در شهر گتوند ۳.۵ متر مربع است كه استاندارد جهانی ۲۰ تا ۲۵ هكتار است. شاید در نگاه اول بین محیطزیست شهری و محیطزیست غیرشهری ارتباطی نباشد اما ما در كنار سدگتوند و اقلیمی قرار گرفته‌ایم كه به موجب ساخت سد گتوند دست‌كم ۴۰۰ هزار درخت در كف دریاچه این سد قطع شده است. همچنین یك كارخانه آسفالت در شهر گتوند داشتیم كه نیاز به مخزن قیر برای فعالیت داشت. مخزن قیر با گنجایش یك هزار و ۲۰۰ تن بالغ بر ۲۰۰ میلیون تومان تهیه كردیم و این كارخانه هم فعالیتش را از سر گرفت. در این مدت ماه به ماه حقوق كاركنان شهرداری گتوند پرداخت شده است و از این بابت مشكلی نداشته‌ایم.
بدهی كل شهرداری گتوند چه رقمی بوده است؟
۳میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان بوده كه ۶۰۰میلیون را پس داده‌ایم.
الان در میان یك‌هزار و ۲۰۰ شهرداری كشور شاید به تعداد انگشتان یك دست زنان شهردار باشند و آنهایی هم كه شهردار شده‌اند با مشكلات مالی پیچیده و انباشته مواجهند. شما چطور توانستید با مشكل مالی مواجه شوید و نظمی برای اداره شهر ایجاد كنید؟
مشكل اصلی ما در شهرداری پول و نقدینگی است كه البته برای همه هست. با توجه به مشكلات اقتصادی دولت این موضوع نمود بیشتری نیز پیدا كرده و می‌كند. شرایط الان را هم خودتان بهتر می‌دانید؛ قبلا یك خرید انجام می‌دادیم مشخص بود اما الان قیمت به‌روز شده و همین برنامه‌ریزی‌های ما را تغییر می‌دهد و همه چیز را متاثر كرده است. همان‌طور كه می‌دانید شهرداری‌ها یك درآمدی دارند كه مبتنی بر عوارض است؛ درآمد پایداری هم نیست. این نوع درآمد به ویژه وقتی مشكلات اقتصادی مردم زیاد شود تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد زیرا رجوع به شهرداری كمتر می‌شود. مهم‌ترین اقدامی كه در شهرداری گتوند انجام داده‌ام در حوزه درآمدی شهرداری است كه موفق شده‌ام آن را در این مدت افزایش دهم. وقتی ۲۶ آبان ۹۶ مسوولیت شهرداری گتوند را برعهده گرفتم درآمد آن ماهی ۴۹میلیون تومان بود. در ماه خرداد حساب كردم ۱۷۳ میلیون تومان درآمد در شهرداری گتوند كسب كرده بودیم. علاوه بر اینكه درآمدمان را بالا بردیم هزینه‌ها را كنترل كردیم، در عین حال كه شهرداری‌ها كمك‌هایی از بیرون دریافت می‌كنند. یكی از این كمك‌ها از محل ارزش افزوده مالیاتی است. متاسفانه در این ماه‌ها دریافتی ما از محل ارزش افزوده مالیاتی یك‌سوم شده است و رقم ۶۰۰ میلیون تومان.
شما به معضل محیطزیست و بحث پسماند و فاضلاب شهری گتوند اشاره كردید. شهرداری با چه مشكل دیگری مواجه است؟
در حوزه كار و عملیات شهرداری باید بگویم كه شهر گتوند فاقد طرح جامع شهری است در حالی كه از سال ۱۳۶۲ شهرداری این شهر تاسیس شده ولی تاكنون طرح جامع گتوند تصویب و اجرایی نشده است. من از این بابت بسیار متعجب شدم. مطالعات طرح جامع شهری گتوند چندین سال قبل شروع شده بود. شركت مشاور از شركت‌هایی بود كه گویا فساد مالی داشته و حتی شنیدم كه مدیرعامل آن از كشور هم فرار كرده است. پس از آن اداره مسكن و شهرسازی خود عهده‌دار تعیین و تدوین طرح جامع شهر گتوند می‌شود كه درنهایت در سال ۱۳۹۲ به تصویب شورای عالی شهرسازی رسید كه متاسفانه در آن مغایرت‌هایی با وضعیت موجود داریم. برای نمونه مجموعه اداری گتوند در طرح جامع لحاظ نشده‌اند. فرمانداری، دادگستری، نیروی انتظامی یا مثلا اداره كل جهاد كشاورزی در طرح نیامده است، به همین دلیل ابلاغ نشده است.
طرح جامع مثل قانون راهنمایی و رانندگی برای پلیس است ولی عملا ما این قانون را برای اجرا نداریم.
در سنوات گذشته نیز در خارج طرح هادی كه از سال ۱۳۷۴ به تصویب رسیده و اجرا شده، آمده‌اند در اراضی كشاورزی مصالحه‌هایی انجام داده‌اند كه اینك دست ما را بسته است. با این وصف ۲۰درصد از شهری كه ما به عنوان شهر گتوند می‌شناسیم خارج از طرح جامع قرار گرفته است و عملا ما نه پروانه ساخت می‌توانیم برای آن صادر كنیم و نه می‌توانیم خدمات بدهیم ولی در عین حال باید خدمات بدهیم. ساكنان آن منطقه در عین حال كه شهروند گتوند محسوب می‌شوند به لحاظ قانون شهروند گتوند محسوب نمی‌شوند.
بودجه شهرداری گتوند؟ چقدر از این بودجه را خود شهرداری می‌تواند تامین كند؟ به اصطلاح چقدر از بودجه تحقق یافته است؟
برای سال ۱۳۹۷ ما بودجه‌ای بالغ بر ۹میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان را پیشنهاد كردیم و تصویب شد. در حالی كه برای سال ۱۳۹۶ رقم ۱۲میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان بودجه بسته بودند؛ حدود ۹میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان آن محقق شد. به همین دلیل هم من تاكید داشتم كه بودجه واقعی بسته نشده است. عمده بودجه هم به محل واریز ارزش افزوده مالیاتی وابسته بود.
یكی از مشكلات عمده شهرداری‌های كشور نداشتن درآمد پایدار است. شما در شهرداری گتوند چقدر از نداشتن درآمد پایدار در رنج هستید؟ جز مالیات بر ارزش افزوده درآمد دیگری هم دارید؟
بحث ارزش افزوده مالیاتی به همراه یارانه سوخت دو منبع درآمد شهرداری‌های كشور بودند كه در سال جاری دستخوش تغییراتی شده است. یارانه سوخت حداقل ماهی ٧٠–٦۰ میلیون تومان پرداخت می‌شد كه الان به سبب تكلیف بودجه۹۷ و تصمیمی كه مجلس گرفت عملا حذف شده است. درواقع دولت در ماده ۱۱۰ بودجه ۹۷ بنا داشت بخشی از یارانه را حذف كند و مجلس به سبب واكنش‌های مردم در حوزه‌های انتخابیه با این كار مخالفت كرد. دولت نیز برای حذف یارانه‌ها چاره‌ای نداشت جز اینكه یارانه سوخت شهرداری‌ها را حذف كند. حذف این رقم برای شهرداری‌ها بزرگ‌تر خیلی چشمگیر نبود ولی برای شهرداری شهرهای كوچك این رقم غیرقابل چشم‌پوشی بود و متضرر شدند.
در مورد ارزش افزوده مالیاتی هم اتفاقی رخ داده است. اگر باتوجه به سنوات گذشته به شهرداری‌هایی كه فاقد درآمد هستند پرداخت می‌شد، بخشی از مشكلات را برطرف می‌كرد. اما الان بر این اساس توزیع صورت نمی‌گیرد. گفته‌اند توزیع درآمد حاصل از ارزش افزوده مالیاتی برمبنای سرانه جمعیتی باشد. اما باز هم بر این اساس توزیع صورت نمی‌گیرد. ما در شهرداری گتوند دست‌كم ماهی ۳۵۰ میلیون تومان باید حقوق و دستمزد پرداخت كنیم و قبلا ماهی ۶۰۰میلیون تومان از این محل دریافت می‌كردیم. همان‌طور كه می‌دانید از ۹درصد مالیات ارزش بر افزوده ۳درصد به شهرداری‌ها تعلق می‌گرفت. عموما ۷۰درصد این رقم به شهرداری‌ها و ۳۰درصد به دهیاری‌ها پرداخت می‌شد. اما الان استاندار می‌تواند این بودجه را توزیع كند. در این میان برمبنای فشار نمایندگان مجلس و افراد صاحب نفوذ راحت‌ترین كار این شده كه استاندار از محل ارزش افزوده اعتباراتی را به شهرها تخصیص می‌دهد.
مثلا فرض كنید كه برای پیشبرد یك پروژه عمرانی در یك شهر نماینده مجلس به استاندار فشار می‌آورد و استاندار از محل ارزش افزوده بودجه‌ای را تخصیص می‌دهد كه درواقع سهم شهرداری‌ها بوده است. به هر حال همه مدیران چه در سطوح عالی چه در سطوح میانی با بحران اقتصادی و اجتماعی مواجهیم و دست و پنجه نرم می‌كنیم ولی این نوع دستكاری در تخصیص بودجه‌ها نظم كار را مخدوش كرده است.
شما جزو معدود شهرداران زنی هستید كه وضعیت را مدیریت و كنترل كردید و بدهی انباشه كمتری دارید. مثلا در سیستان‌وبلوچستان دو شهردار زن با بدهی انباشته مواجهند و همین مدیریت را سخت‌تر كرده است. چه چیزی باعث شد كه بتوانید اوضاع را مدیریت كنید؟
همان ۴ سال تجربه‌ام در شورای شهر اندیمشك خیلی به من كمك كرد. اگر عضو شورا نبودم این‌قدر در كار شهرداری موفق نمی‌شدم. از سوی دیگر شورای شهر گتوند با من هماهنگ بودند. خود شما به عنوان خبرنگار شاهد بودید كه در اندیمشك با چه مشكلاتی مواجه بودم. در عین حال تمام تلاشم این بود كه به عنوان شهردار عامل وحدت در شورا و میان اعضای شورای شهر باشم. متاسفانه شاهد هستیم برخی شهرداران با اكثریتی كه به آنها رای داده‌اند همراه هستند. از وقتی شهردار شدم تاكید كردم كه می‌خواهم یار ششم برای شورای شهر گتوند باشم. اعضای شورای شهر نیز تاكنون همراه من بوده‌اند و سد راهم نبوده‌اند. شاید علت اصلی این بوده كه درددل شوراها را می‌دانم.
و اینكه انتظارات مردم چیست و چه از شهردار می‌خواهند. گتوند جزو شهرهای سنتی استان خوزستان محسوب می‌شود و شاید نگاه عمومی به مدیریت یك زن در این شهر چندان هم مثبت نبوده باشد. اما من یك افق دیدی را برای خودم ترسیم می‌كنم و برای آن تلاش و دوندگی می‌كنم. شما تنها زن شهردار در خوزستان هستید. آیا مدیریت استان یا مثلا مدیركل امور بانوان تا به حال فرصتی برای شما گذاشته است؟
متاسفانه باید بگویم ما فقط در شعار خوب هستیم و در عمل هیچ حمایتی از مدیران زن نمی‌كنیم.
ما در شهرداری گتوند دست‌كم ماهی ۳۵۰ میلیون تومان باید حقوق و دستمزد پرداخت كنیم و قبلا ماهی ۶۰۰میلیون تومان از این محل دریافت می‌كردیم. همان‌طور كه می‌دانید از ۹درصد مالیات ارزش بر افزوده ۳درصد به شهرداری‌ها تعلق می‌گرفت. عموما ۷۰درصد این رقم به شهرداری‌ها و ۳۰درصد به دهیاری‌ها پرداخت می‌شد. اما الان استاندار می‌تواند این بودجه را توزیع كند. در این میان برمبنای فشار نمایندگان مجلس و افراد صاحب نفوذ راحت‌ترین كار این شده كه استاندار از محل ارزش افزوده اعتباراتی را به شهرها تخصیص می‌دهد.
گتوند نخستین منزلگاه كارون در استان خوزستان است. در حالی كه ما با مساله آب و بحران‌های پیرامون آن مواجهیم، مردم آبادان و خرمشهر یا اهواز از كیفیت آب شرب گله‌مند هستند.
در ابتدای ورود رودخانه كارون با معضلی مهم مواجهیم. اگر به صورت كلی به موضوع نگاه كنیم می‌بینیم بر غفلتی بزرگ در همین نخستین منزلگاه كارون چشم بسته‌ایم.
نظر شما