سلامت نیوز : در حال حاضر بر اساس آمارها، 46 درصد معتادان به مواد مخدر و مراجعه‌كننده به مراكز بازپروری كهگیلویه و بویراحمد، ترك موفق دارند.

به گزارش فارس موضوع مواد مخدر و مصرف آن در جهان تاریخچه‌ای طولانی دارد و مواد اعم از مواد مخدر و محرك به‌طور مكرر به عنوان مسكن و شادی‌آور مورد استفاده قرار گرفته است.
‌‌سابقه آشنایی بشر با خشخاش به حدود 7 هزار سال قبل باز می‌گردد، وجود لوحه‌های گلی باستانی از تمدن‌های آن زمان موید این امر است.
‌همچنین استفاده غذایی و دارویی از انواع مواد مخدر در چین و هند و كشورهای دیگر در چند هزار سال پیش نیز مورد تایید قرار گرفته است.
به دنبال گسترش ابعاد موضوع اعتیاد و ناچیز بودن عایدات حاصل از صدور تریاك برای دولت، قانون منع كشت خشخاش و استعمال تریاك در سال 34 شمسی تصویب و به اجرا گذاشته شد.
‌با افزایش درآمد نفت در سال 55، موضوع درمان و بازپروری با استفاده از متادون مطرح شد، ولی پس از پیروزی انقلاب مسئله مواد به عنوان رفتاری زشت و غیر‌اخلاقی و ترویج شده از سوی استعمارگران تلقی شده، مبارزه قهرآمیز با آن شروع و همزمان موضوع درمان نیز در دستور كار قرار گرفت و مراكز بازپروری تحت نظارت كمیته انقلاب اسلامی تشكیل و معتادان به این مراكز هدایت شدند.
نخستین مراكز فعالیت علمی در زمینه كاهش تقاضا (كاهش مصرف، پیشگیری، درمان و بازتوانی) در سال 75 به صورت سرپایی و با نظارت بهزیستی شكل گرفت.
‌در این راستا به گفته كارشناس دفتر اعتیاد سازمان بهزیستی كهگیلویه‌ و بویراحمد، اعتیاد بیماری مزمن پیش‌رونده و تخریب‌كننده‌ای است كه علت خاصی نداشته و مجموعه‌ای از علت‌ها مانند مشكلات اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی و افسردگی، گرایش افراد به مواد مخدر را موجب می‌شود.
‌باورهای غلطی چون درمان بعضی امراض، فراموش كردن مشكلات زندگی، سبك كردن فشارهای روحی وارده از سوی جامعه و خانواده، تفریح و سرگرمی از دیگر عوامل گرایش افراد به افیون است.
‌مسئول دفتر اعتیاد سازمان بهزیستی كهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در یاسوج اظهار داشت: 60 درصد معتادان مراجعه‌كننده به مراكز ترك اعتیاد، جوانانی هستند كه در رده سنی 18 تا 29 سال قرار دارند.
‌حسین اقبالی‌فر تعداد پذیرفته‌شدگان مراكز ترك اعتیاد در این استان در 9 ماهه گذشته سال جاری را 4 هزار و 879 نفر اعلام كرد و گفت: از این تعداد پذیرفته شده، 4 هزار و 765 نفر مرد و 114 نفر زن هستند.
‌وی تریاك، هروئین و آمپول‌های مخدر را از عمده‌ترین مواد مخدر مصرفی معتادان مراجعه‌كننده به مراكز ترك اعتیاد در این استان دانست و ابراز داشت: تعداد 9 مركز بهبود اقامتی میان مدت تیپ 10 مركز درمان سرپایی و یك مركز درمان بستری در این استان به منظور درمان و بهبود معتادان، خدمات‌رسانی می‌كنند.
‌اقبالی با تصریح این‌كه‌ 46 درصد مراجعه‌كنندگان به این مراكز، ترك موفق دارند، ادامه داد: به دلیل لایه‌های پنهان اعتیاد، موقعیت شغلی، اجتماعی و خانوادگی افراد معتاد، آمار دقیقی از معتادان موجود در استان وجود ندارد.
‌مسئول دفتر اعتیاد سازمان بهزیستی كهگیلویه و بویراحمد با تایید عدم وجود مركز ترك اعتیاد غیر‌مجاز در استان گفت: همه مراكز فوق طبق استاندارد ارائه شده به آن‌ها فعالیت دارند كه در این راستا علاوه بر نظارت‌های ستادی و شهرستانی بر عملكرد آن‌ها، از طریق یك موسسه تشكل مردمی نیز به‌ صورت هفتگی یا ماهانه نظارت‌هایی صورت می‌گیرد.
‌اقبالی خاطرنشان كرد: سم‌زدایی با دارو و بدون دارو، خدمات روانشناختی، مددكاری، گروه درمانی و خانواده درمانی و ارائه آموزش‌های اشتغال‌زایی و بازتوانی به معتادان بهبود‌یافته، از جمله خدماتی است كه به معتادان مراكز یاد شده داده می‌شود.
‌به‌گفته وی، فقط 5 درصد چرخه بهبود یك معتاد سم‌زدایی است و 95 درصد باقی‌مانده از این چرخه، خدمات روانشناختی، گروه درمانی، خانواده درمانی و نیز توجه ویژه به موضوع اشتغال و بازتوانی است.
‌اقبالی با تایید عدم توجه بعضی مراكز به اقدامات پس از سم‌زدایی افزود: چگونگی غلبه بر وسوسه، كنترل استرس و افسردگی، گروه درمانی و خانواده درمانی از جمله اقدامات روانشناختی پس از مرحله سم‌زدایی است كه به دلیل عدم علاقه معتادین به شركت در كلاس‌های آموزشی و عدم اهتمام و توجه مراكز به اجرای این برنامه‌ها، موجب می‌شود كه چرخه بهبود معتادان به‌طور ناقص انجام پذیرفته و زمینه بازگشت مجدد آن‌ها به اعتیاد فراهم شود.
‌وی با تاكید بر این‌كه موضوع اشتغال و بازتوانی معتادان بهبود‌یافته باید از طرف مسئولان و خانواده آن‌ها به‌طور جدی پیگیری شود، اظهار داشت: اشتغال و درآمدزایی از عمده‌ترین مشكلات معتادان بعد از ترك اعتیاد است كه در این راستا در 9 ماهه گذشته، 25 نفر از معتادان بهبود‌یافته برای كسب مهارت‌های فنی به سازمان فنی و حرفه‌ای این استان معرفی شده‌اند.
‌مسئول كلینیك خصوصی زاگرس و مركز درمان دولتی شهید رجایی یاسوج نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در یاسوج، درباره اعتیاد و عوامل گرایش به آن در این استان اظهار داشت: به نظر من در دسترس بودن مواد مخدر یكی از مهم‌ترین عوامل گرایش افراد به اعتیاد است، بطوری‌كه فاكتورهایی چون بیكاری، نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی و فاصله طبقاتی موجود در جوامع مختلف، عوامل بعدی را تشكیل می‌دهند.
‌طالب نظری گفت: البته نقش خانواده به عنوان نخستین كانون اجتماعی انكارناپذیر است، یعنی اگر در خانواده‌ای والدین، برادر یا خواهر معتادی وجود داشته باشد، شانس اعتیاد سایر افراد خانواده خیلی بالاتر از خانواده‌ای است كه در آن فرد معتادی نیست.
‌وی ابراز داشت: تنش‌ها، مجادلات، روابط بد خانوادگی و فقر مالی از عواملی است كه افراد خانواده را به‌ سوی قاچاقچیان و توزیع‌كنندگان مواد مخدر‌ سوق می‌دهد كه آن‌ها را وادار به فروشندگی مواد با كمترین حق‌الزحمه كرده كه در نهایت خود این افراد به مصرف‌كنندگان مواد تبدیل می‌شوند.
‌نظری به نقش موثر فرد در این زمینه اشاره كرد و عنوان داشت: البته خود فرد به‌عنوان مركزی‌ترین حلقه این دایره بیشترین نقش را دارا بوده، عواملی چون احساس لذت و سرخوشی در نخستین استفاده فرد از مواد مخدر به ویژه شیشه و كراك و تحریك شدن حس كنجكاوی افراد در این‌كه ماده مخدر چیست، آن‌ها را وادار به امتحان موادی می‌كند كه به دلیل ایجاد وابستگی‌های جسمی و روانی، استفاده‌های بعدی را به دنبال دارد.
وی به خصوصیات این كلینیك اشاره كرد و گفت: كلینیك ترك اعتیاد دولتی شهید رجائی یاسوج (وابسته به دانشگاه علوم پزشكی)، در سال 85 تأسیس و تاكنون 2 هزار و 389 بیمار را تحت درمان قرار داده است.
‌نظری ابراز داشت: 500 تا 600 نفر از این افراد كسانی هستند كه بیش از 3 سال تحت درمان بوده‌اند كه باید هر كدام خود 12 مریض در نظر گرفته شوند.
‌وی عنوان داشت: هم‌اكنون 125 بیمار فعال در كلینیك تحت درمان بوده كه 98.4 درصد آنها مرد و 1.6 درصد دیگر زن هستند.
‌نظری به علت پایین بودن آمار زنان معتاد تحت درمان در این استان اشاره كرد و گفت: نخست این‌كه میزان مصرف مواد در بین زنان این استان خیلی كمتر از میزان متوسط كشوری است و دلیل دوم این‌كه به دلیل مسائل عرفی و اجتماعی، درصد مراجعه زنان معتاد این استان به مراكز درمانی كمتر از سایر نقاط كشور است.
‌وی به رده سنی بیماران زیر پوشش اشاره كرد و افزود: طبق آمار به‌ دست آمده، بیماران زیر پوشش كلینیك در چهار گروه سنی زیر 20 سال، 20 تا 30 سال، 30 تا 40 سال و رده سنی بالاتر از 40 سال هستند كه‌ 59 درصد معتادان این مركز را افراد زیر 20 سال تشكیل می‌دهند كه آماری تكان‌دهنده بوده و رده‌های سنی بعدی به ترتیب 43 ، 17 ‌و 7 درصد آمار معتادان كلینیك را به خود اختصاص داده‌اند.
‌نظری به موضوع بیشترین مواد مخدر مصرفی افراد این مركز نیز پرداخت و گفت: 64 درصد مصرف مواد مربوط به استفاده از شیره و تریاك است كه در رده اول مصرف قرار داشته، بعد از آن هروئین با 20 درصد مصرف‌كننده رده دوم را به خود اختصاص داده و رده‌های سوم و چهارم به ترتیب با 16 و 8 درصد مربوط به استفاده همزمان از چند نوع ماده مخدر و آمپول است كه مورد آخر بیشتر از سایر مواد مورد توجه و استفاده قشر جوان است و البته سوء استفاده از دارو‌های پزشكی مانند متادون و ترامادول كه برای درمان معتادان استفاده می‌شود، مصرف‌كنندگان زیادی دارد.
‌وی در پاسخ به این سؤال كه این دارو‌ها چگونه در دسترس مصرف‌كنندگان قرار می‌گیرند، ابراز داشت: معمولا این داروها از شهرهای همجوار به‌صورت قاچاق وارد شده و برخی از داروخانه‌های استان نیز اقدام به فروش غیر‌مجاز این‌گونه دارو‌ها می‌كنند كه امیدواریم همانند گذشته با پیگیری‌های مسئولان و حوزه معاونت دارو و غذای دانشگاه علوم پزشكی یاسوج، این مشكل نیز برطرف شود.
‌نظری به وضعیت استفاده از مواد مخدر صنعتی در این استان اشاره كرد و افزود:‌ مصرف مواد مخدر صنعتی مانند كراك و شیشه در كشور سیر صعودی دارد ولی ‌مصرف این مواد در استان ما نسبت به آمار كشوری در سطح پایین‌تری قرار دارد.
‌وی تصریح كرد: هر چند آمار اخیر نشان می‌دهد كه گرایش جوانان به استفاده از این نوع مواد در استان نیز رو به افزایش است و این هشداری است برای مسئولان كشوری و استانی كه با كنترل و نظارت بیشتر، از ورود و توزیع مواد افیونی جلوگیری كنند.
‌نظری به نوع و نحوه آموزش‌هایی كه توسط این دستگاه‌ها به عموم داده می‌شود اشاره كرد و گفت: این آموزش‌ها نه تنها كافی نیست بلكه كامل هم نیست، برنامه‌های آموزشی باید به صورتی واقع‌بینانه و كارشناسانه جهت آموزش جامعه طراحی شود به طوری كه بتواند پاسخگوی همه نیازها و سؤالات مردم بوده، چرا كه اعتیاد بیماری است كه علاوه بر خود فرد، جامعه و اطرافیان را نیز درگیر می‌سازد، برای مثال در یك مركز ترك اعتیاد پزشك و پرستار و در جامعه، پلیس و نیروی انتظامی و گروهی از نزدیكان را درگیر خود می‌كند.
‌وی افزود: اعتیاد علاوه بر ایجاد مشكلات روحی و روانی، عوارض جسمی و فیزیكی از قبیل ابتلا‌ به بیماری‌های ریوی مانند برونشیت، انواع سرطان‌ها، دردهای گوارشی، خرابی دندان‌ها، یبوست، ضعف جسمانی و بی‌خوابی را به دنبال داشته و در افراد تزریقی به دلیل عدم رعایت بهداشت و استفاده از سرنگ مشترك، ابتلا‌ به بیماری‌هایی چون ایدز و هپاتیت بیشتر می‌شود كه فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی به جامعه توسط رسانه‌ها و مطبوعات امری ضروری است.
‌مسئول مركز ترك اعتیاد "روزهای روشن " یاسوج نیز معتقد است كه معتادان در تنهایی و انزوا محكوم به فنا هستند اما در كنار هم و به یاری هم می‌توانند به نجات یكدیگر كمك كنند.
‌سیدروح‌الله حسین‌زاده‌ افزود: آب‌درمانی، برگزاری جلسات روزانه روح درمانی (NA)، ورزش، هواخوری، پیاده‌روی و نمایش سی‌دی‌های آموزشی، از جمله برنامه‌های این مركز درمانی است.
‌وی با تصریح این‌كه‌ در این مركز هیچ دارویی برای ترك و بهبود معتادان استفاده نمی‌شود، اظهار داشت: كمك به حس خودباوری و اعتماد به نفس معتادان، استفاده از تجارب افراد بهبود‌یافته در كنار بهره‌مندی از حمایت‌ها و پشتیبانی‌های خانواده از عوامل مؤثر در بهبودی معتادان است.
‌به گفته وی، در هر دوره تعدادی از معتادان بهبو‌دیافته به عنوان خدمتگزار به منظور كمك كردن و روحیه دادن به معتادان در حال ترك، خدمات‌رسانی می‌كنند.
‌حسین‌زاده با قدردانی از حمایت‌های خوب سازمان بهزیستی این استان، از مردم و مسئولان خواستار پشتیبانی و كمك‌های مالی شد.
‌در ادامه این گزارش، سعید یكی از معتادان بهبود‌یافته مركز ترك اعتیاد روزهای روشن كه به مدت 11 سال مواد مخدر استفاده می‌كرده، در گفت‌وگوی صمیمی با گزارشگر فارس، غرور و كنجكاوی را عامل گرایش خود به مواد مخدر معرفی كرد و گفت: همیشه تصور می‌كردم كسی كه مواد مصرف می‌كند، قادر است بیش از دیگران خود را در جمع نشان دهد، غافل از این‌كه با این كار نابودی خود را رقم می‌زند.
‌وی ادامه داد: هیچگاه نپذیرفتم كه یك معتاد هستم و این عامل موجب شد كه خانواده‌ام نتوانند به من كمك كنند و من روز به روز بدتر شدم، ولی از روزی كه این واقعیت را پذیرفتم كه معتادی بیش نیستم، آن‌ها از هیچ كمكی به من دریغ نكردند.
‌سعید افزود: البته این نخستین ترك من نیست و در گذشته به وسیله طب سوزنی، تعویض خون و متادون درمانی اقدام به ترك مواد كردم كه‌ متادون درمانی موجب شدیدتر شدن اعتیاد من شد، به طوری كه پس از اتمام دوره درمانی شش ماهه درمان، به استفاده از هروئین روی آوردم.
‌وی اضافه كرد: تا این‌كه با راهنمایی یك دوست به این مركز آمده و بدون مصرف هیچ دارویی با استفاده از روش‌های آب‌درمانی، ورزش و شركت در كلاس‌های NA و بهره‌گیری از تجارب بهبود‌یافتگان، موفق به ترك مواد شدم.
‌سعید در ادامه گفت: بهترین دكتر برای یك معتاد، همدردی یك معتاد بهبود‌یافته است، زیرا نقاط مشترك آن‌ها موجب استفاده از تجارب یكدیگر برای جلوگیری از بازگشت به طرف مواد می‌شود كه در اصطلاح، گروه درمانی نام دارد و شامل برنامه‌هایی است كه راه و روش درست زندگی و ارتباط با دیگران را به ما می‌آموزد و در واقع یك جور جامعه‌شناسی است كه ما را به‌طرف خداشناسی سوق می‌دهد.
‌وی افزود: این‌گونه یاد می‌گیریم كه صادق باشیم، دروغ نگوییم و خلاءهای روحانی خود را پر كنیم و با خداشناسی و ایمان قوی به خودمان كمك كنیم.
‌سعید خاطرنشان كرد: من بارها لغزیدم و افتادم، اگر لغزیدم بد‌شانس نبودم، این قانون طبیعت است كه می‌خواهد با این كار ایستادن را به من بیاموزد و من امروز خوشحالم كه راه درست ایستادن را آموخته‌ام و به شكرانه این پیروزی و به حول و قوه الهی رمز موفقیت خود را به دوستان نیازمندم نیز خواهم آموخت.