سلامت نیوز:در هر سال تحصیلی باید همواره موضوع معلمان و مقام و منزلت و اهمیت آنها در فرآیند توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع بشری مورد توجه مردم و مسوولان قرار گیرد به همین دلیل بر آن شدیم نگاهی به توصیه‌های یونسكو در رابطه با مقام و منزلت معلمان بیندازیم كه هشداری باشد برای مردم و مسوولان تا به این شغل شریف و مقدس بیش از گذشته توجه كنند و به اهمیت آن بیشتر واقف شوند .
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد، این توصیه‌نامه در تاریخ ۵ اكتبر ۱۹۶۶ در شهر پاریس پس از یك كنفرانس بین‌المللی آموزش در ۱۳ فصل و ۱۴۶ ماده تهیه شده است به همین دلیل روز ۵ اكتبر مطابق با ۱۳مهر روز جهانی معلم نامیده شده است. مهم‌ترین ركن این توصیه‌نامه این است كه بیان می‌كند: «آموزش یك حق انسانی و بنیادی و حیاتی است و نقش اساسی معلمان در پیشرفت آموزش مسلم است و اهمیت پشتیبانی از معلمان به منظور توسعه جامعه بشری پیشرفته انكارناپذیر است.»
تمام ماده‌ها و بندهای این توصیه‌نامه دارای اهمیت است و نكات بسیار ظریفی را بیان می‌كنند. در این نوشتار بر سیاق اختصار به بعضی از مواد آن اشاره‌ای گذرا می‌كنیم:
1- تعریف معلم: در ماده ۱ بیان شده الف: معلم به كلیه كسانی اطلاق می‌شود كه مسوولیت آموزش دانش‌آموزان را در تمامی مقاطع اعم از نظری و فنی و حرفه‌ای بر عهده دارند ب: مقام و منزلت را هم شامل احترام و قدردانی از معلمان می‌داند و هم به معنای لزوم انجام كار و پاداش و مزایای اصولی و مناسب گروه شغلی آنها.
2- در ماده ۵ بیان شده «همان طور كه درخشش، پیشرفت و نیاز به آموزش و پرورش قابل مشاهده و تقدیر است مقام و منزلت معلم نیز باید با این توانمندی متناسب باشد.» در ماده ۶ گفته شده «تدریس همانند یك حرفه باید مورد توجه قرار گیرد. این شغل یك خدمت عمومی است كه به معلمانی دانشمند و خبره نیازمند است.»
3- سازمان معلمان: در این توصیه‌نامه در رابطه با سازمان معلمان (تشكل‌های غیردولتی كه با مشاركت معلمان شكل می‌گیرد و در ایران در قالب كانون‌های صنفی فرهنگیان تجلی یافته است) وظایف متعددی قائل شده كه باید در تعامل با آموزش و پرورش انجام گیرد از جمله ماده ۹ در اهمیت آن چنین گفته « سازمان معلمان به عنوان یك جریان سودمند كه می‌تواند بیشترین كمك را به پیشرفت آموزش و پرورش بكند باید مورد توجه قرار بگیرد این سازمان و آموزش و پرورش باید به منظور دستیابی به آموزش و پرورش پیشرفته با تعیین سیاست آموزشی به‌طور متحد عمل كنند.»
4- «نقش‌های متعددی در این توصیه‌نامه برای سازمان معلمان قائل شده است كه بعضی عبارتند از ماده ۷۱» ضوابط حرفه‌ای مرتبط با عملكرد معلم را باید با مشاركت سازمان معلمان تبیین و تثبیت كرد «ماده ۷۳» آیین‌نامه انضباطی یا سلوك رفتاری باید توسط سازمان معلمان تبیین شود. قوانین شایسته به تضمین حیثیت شغلی و انجام وظایف حرفه‌ای مطابق با قواعد اعتقادی كمك می‌كند «ماده ۸۲» دستمزد یا مزایا و نحوه كار معلم، باید از طریق فرآیند مذاكره بین سازمان معلمان و سازمان استخدام كشوری تعیین شود «ماده ۸۹» ساعات كار موظفی معلمان در روز و هفته باید با مشورت سازمان معلمان تعیین شود.»
5- سیاست‌ها و اهداف آموزش و پرورش: در ماده ۱۰ این اهداف بیان شده كه بعضی از بندهای آن ذكر می‌شود بند دال «از آنجا كه آموزش یك عامل اساسی در رشد اقتصاد است برنامه آموزشی باید بخش منسجمی از برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی را كه به منظور توسعه شرایط زندگی در نظر گرفته شده است، تشكیل دهد «بند ح» به عنوان یك هدف آموزشی، هیچ كشوری نباید به كمیتی اندك قانع باشد بلكه باید به دنبال توسعه كیفی باشد. بند «ل» با توجه به اینكه دستیابی به آرمان و هدف‌های آموزشی ارتباط مستقیم و بستگی زیادی به امكانات مالی دارد، باید در تمامی كشورها درصد قابل توجهی از بودجه ملی برای توسعه آموزشی در نظر گرفته شود.»
6- گزینش معلم: در رابطه با گزینش معلمان در فصل پنجم چند توصیه شده است «ماده ۱۳» جهت تعیین و انتخاب متقاضیان این شغل، باید با انجام یك آزمون و مطابق با موازین حقوقی، یك دوره مورد تایید در مركز تربیت معلم گذرانده شود. «ماده ۱۴» تربیت معلم مبنا و اساس كار معلمی قرار گیرد. معلم، آموزش و پرورش را تكمیل می‌كند این تربیت باید متضمن عشق به خدمت باشد، عشق به خدمت داوطلبان را شایسته شغل معلمی می‌كند «ماده ۲۲» یك برنامه تربیت معلم باید شامل دوره‌های آموزش عالی، آموزش اختصاصی و كسب مهارت تربیتی باشد. «ماده ۲۸» مراكز تربیت معلم باید از شكل مركز تربیت نیروی انسانی و حالت نظری به صورت یك مركز توسعه خدمات آموزشی درآید این امر باعث ایجاد هماهنگی بین مدارس و نتایج حاصل از تحقیقات و در نهایت پیشرفت فنون تدریس می‌شود، پیشرفت فنون تدریس نیز سبب می‌شود كه مدارس و معلمان در كارشان كارآزموده‌تر شوند.»
7- در خصوص پیشرفت و ترفیع شغلی معلمان: ماده ۴۳ مسوولیت‌ها در آموزش و پرورش، همانند بازرس، رییس آموزش و پرورش، مدیر واحد آموزشی و یا دیگر مسوولیت‌های مخصوص باید تا حد امكان به معلمان كارآزموده سپرده شود. «ماده ۴۴» ارتقا باید توسط مرجعی شایسته و بر اساس ارزیابی دقیق و بی‌طرفانه از صلاحیت‌های معلمان برای احراز پست جدید صورت گیرد. تعیین معیارهای شغلی جهت ارتقاء با توجه به شرح وظایف و مشورت با سازمان معلمان امكان‌پذیر است.»
8- امنیت شغلی معلمان: «ماده ۴۵» به منظور علاقه‌مند شدن معلمان به آموزش و پرورش، استخدام رسمی و امنیت شغلی ضروری است. معلمان باید در مقابل تغییرات درونی تشكیلات اداری یا مدارس حمایت شوند.
9- در خصوص معلمان زن: توصیه اكید شده كه باید به گونه‌ای برای آنان برنامه‌ریزی شود كه بتوانند مسوولیت‌های خانوادگی خود را انجام دهند. مساله ایجاد شیرخوارگاه و مهد كودك و انتخاب محل كار نزدیك به محل زندگی از جمله این توصیه‌ها است.
10- استقلال شغلی: قسمتی از ماده ۶۱ چنین است باید به معلمان در انتخاب و تعدیل موضوعات تدریس، انتخاب كتاب‌های كمك درسی و روش‌های كاربردی تدریس، ارایه طرح درس و استفاده از یاری كارشناسان تعلیم و تربیت اختیارات لازم داده شود. «ماده ۶۲ » معلمان و سازمان‌شان باید در توسعه دوره جدید كتاب‌های كمك درسی و راهنمای تدریس مشاركت كنند. «ماده ۶۳» هر سیستم بازرسی یا نظارت باید باعث تشویق، دلگرمی و كمك به معلمان در اجرای وظایف حرفه‌ای‌شان باشد و نباید به كم شدن استقلال، قوه ابتكار و تعهد معلمان منجر شود.
11- ساخت و ساز مدارس و مسكن معلمان: ماده «108» مدارسی كه ساخته می‌شوند باید ایمن باشند طراحی همه جانبه و اسكلت ساختمان (معماری) باید جالب توجه باشد در ساخت مدارس باید به اهمیت تدریس موثر و فعالیت‌های فوق برنامه واقف بود. «ماده ۱۱۱» ضروری است برای معلمان و خانواده‌شان در مناطق دور دست مسكن شایسته و ترجیحا مستقل در نظر گرفته شود و یا با دادن كمك هزینه جهت اجاره منزل، در رفع این مشكل كوشید.
12- دستمزد معلمان: «ماده ۱۱۴» از جمله عوامل مختلفی كه بر مقام معلم تاثیر دارد اهمیت پرداخت دستمزد است در دنیای كنونی كیفیت دیگر عوامل، همانند ثبات یا حرمتی كه مطابق میل معلمان باشد به سطح درك جامعه از اهمیت كارشان بستگی زیادی دارد. از نظر اقتصادی و جایگاهی كه معلمان در آن قرار می‌گیرند، باید به عنوان مادر مشاغل به آن نگریست. «ماده ۱۱۵ بند الف» دستمزد معلمان باید انعكاس اهمیت كار این واحد اجتماعی و در نتیجه ارزش و منزلت معلمان باشد. «بند د» پذیرش اهمیت شغل معلمی به تعیین دستمزد كمك می‌كند در حقیقت و بدون هیچ شكی این مشاغل به كیفیت و تجربه بالایی نیاز دارد. بدون تجربه و كیفیت كار نمی‌توان مسوولیت‌های بزرگ را به دوش گرفت. «ماده ۱۱۶» معلمان بر اساس دستمزدی جدول‌بندی شده كه با همكاری و توافق سازمان معلمان تعیین شده حقوق دریافت می‌كنند. «ماده ۱۱۷» ساختار دستمزد باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود كه باعث اعتراض و شورش نسبت به بی‌عدالتی‌ها نشود …
13- مراقبت‌های پزشكی: «ماده ۱۲۸» در مناطقی كه خدمات پزشكی كمیاب است، معلمان باید به منظور دسترسی به مراقبت‌های پزشكی به میزان لازم هزینه سفر دریافت كنند.
14- تشخیص تعداد معلم مورد نیاز: ماده ۱۴۱ «بند ب» برای تعیین و تشخیص تعداد معلم و كمبود در این زمینه باید رابطه‌ای ثابت تعریف شود. وجود كلاس‌های پرظرفیت و افزایش غیر‌عقلانی ساعات تدریس موظف با اهداف و فعالیت‌هایی آموزش و پرورش ناسازگار است و باعث خسارت به دانش‌آموزان می‌شود. مدیران شایسته نباید این مصلحت‌های غیرلازم را بپذیرند و ادامه دهند، آنها باید به فوریت درصدد جبران این مصلحت‌ها برآیند. «ماده ۱۴۵» متولیان امور باید توجه داشته باشند كه بهبود و اصلاحات در رفاء و وضعیت مالی معلم و چگونگی كار و زندگی معلم، مبین مقام و منزلت معلم است استخدام و امنیت شغلی بهترین راهكار برای فایق آمدن بر هر كمبود است.
نظر شما