پنجشنبه ۳۰ فروردین ۱۳۸۶ - ۰۰:۰۰
کد خبر: 2581

مشکل «نوروپاتی ایسکمیک قدامی» یکی از شایع ترین بیماری های چشمی ، در افراد بالای 50 سال است که در آن به صورت ناگهانی عصب بینایی دچار تورم می شود و در نتیجه دید بیمار کاهش می یابد.

در واقع چنانچه بیماری قند کنترل نشود، در طول زمان بافتهای غیرطبیعی در شبکیه به وجود می آید که باعث تشکیل مویرگ های خونی روی شبکیه می شود و با ایجاد تورم در شبکیه ، دید چشم را کاهش می دهد. اما بتازگی پژوهشگران مرکز تحقیقات چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران با به کارگیری روش جدید ویترکتومی موفق به درمان این بیماری بدخیم چشمی شده اند.

بیماری قند در صورتی که کنترل نشود موجب خواهد شد در طول زمان ، مویرگ های طبیعی در شبکیه به وجود آید که باعث ایجاد بافتهای فیبرو اسکولر روی شبکیه می شود، آن را از جای خود جدا می کند و دید چشم را بشدت کاهش می دهد. زمانی که این مشکل برای چشم ایجاد می شود، عمل ویترکتومی انجام می شود که در این عمل ، بافتها برداشته و شبکیه به جای اول خود متصل می شود. به گفته دکتر مهدی مدرس زاده ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران این مشکل یکی از شایع ترین دلایل کاهش دید ناگهانی در افراد بالای 50 سال است و 20 درصد کاهش بینایی این افراد ناشی از تورم عصب بینایی است ؛ این در حالی است که استفاده از داروی اواستین قبل از عمل جراحی ، روی بیماران مبتلا به جداشدگی شبکیه ، موفقیت عمل را به مراتب افزایش می دهد.
در واقع پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ایران پس از مطالعات فراوان روی درمان این بیماری توانستند با انجام موفقیت آمیز این عمل ، گام جدیدی در درمان این بیماران بردارند. به طور کلی شبکیه ، داخلی ترین لایه چشم است که امواج نورانی را به پیامهای عصبی تبدیل می کند و به سوی مغز می فرستد. بنابراین آسیب این قسمت از چشم باعث کاهش بینایی و کوری می شود؛ این در حالی است که آسیب شبکیه بر اثر دیابت در کشورهای پیشرفته ، شایع ترین دلیل کوری محسوب می شود. البته سن بیمار هنگام تشخیص بیماری و مدت زمانی که دچار بیماری است در به وجود آوردن آسیب شبکیه و شدت آن اثر دارد.
هر چه طول بیماری دیابت بیشتر باشد، احتمال آسیب بیشتر و شدت آن زیادتر می شود. صد درصد بیماران دیابتی نوع یک و 75 درصد مبتلایان دیابت نوع دو، 20 سال پس از آغاز بیماری دیابت ، دچار آسیب شبکیه خواهند شد. در مراحل اولیه بر اثر دیابت ، عروق خونی شبکیه ضخیم و تنگ و پیچ خورده می شود.
همچنین از دیواره آنها پلاسما نشت می کند که باعث تاری دید می شود. در مراحل پیشرفته تر بیماری بر اثر برآورده نشدن نیازهای غذایی و اکسیژن سلولهای بینایی در شبکیه رگسازی شروع می شود. رگهای جدید بسیار شکننده هستند، درون چشم خونریزی می کنند، باعث کندگی شبکیه می شوند و در نهایت آسیب جدی به بینایی و کوری را باعث می شوند.

عوارض چشمی بیماری قند

بیماری قند (دیابت) یکی از بیماری های نسبتا شایع و جدی است که به علت بالا بودن میزان قند خون در طولانی مدت سبب تغییراتی در عروق خونی تمام اعضای بدن می شود که این تغییرات باعث عوارض کوچک و بزرگ در ارگان های حیاتی مانند مغز، قلب ، کلیه ، چشم و دیگر اعضای بدن می شود که در نهایت ممکن است به مشکلاتی چون سکته مغزی ، سکته و نارسایی قلبی ، نارسایی کلیوی و نابینایی منجر شود.گرفتاری چشمی بیماری قند، یکی از دلایل عمده نابینایی یا کم بینایی ، هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای غیر پیشرفته است.
متاسفانه شیوع عوارض چشمی بیماران دیابتی روز به روز بیشتر می شود، چرا که با پیشرفت های جدید و کنترل بهتر بیماری قند بر طول عمر بیماران افزوده شده است و در نتیجه عوارض چشمی بیماری دیابت نیز بیشتر دیده می شود. سالها قبل و پیش از ابداع روشهای جدید درمانی مانند لیزر، بسیاری از بیماران دیابتی متاسفانه به دلیل عوارض چشمی این بیماری ، نابینا و در میان سالگی خانه نشین می شدند؛ اما امروز می توان با تشخیص بموقع و درمان مناسب ، بخوبی از این عارضه جلوگیری کرد.
عوارض چشمی بیماری قند می تواند شامل مواردی همچون آسیب به عروق خونی شبکیه که در اصطلاح رتینوپاتی دیابتی خوانده می شود و سبب ورم مرکز بینایی چشم (ماکولا)، خونریزی های متعدد در شبکیه و زجاجیه چشم می شود، باشد و اگر بموقع درمان نشود، به کم بینایی یا نابینایی دائمی منجر می شود. آب مروارید (کاتارکت) زودرس یکی از این عوارض است که خوشبختانه این عارضه به خوبی با عمل جراحی آب مروارید قابل درمان است و آب سیاه (گلوکوم) که به علت افزایش فشار داخل چشم ایجاد می شود و اگر بموقع درمان نشود، سبب آسیب دائمی به عصب چشم و کم بینایی یا نابینایی می شود، از دیگر عوارض چشمی بیماری قند هستند.
شروع رتینوپاتی دیابتی معمولا بدون علامت است ، اما بتدریج پیشرفت کرده و سبب افت بینایی می شود. البته اگر این عارضه بموقع تشخیص داده شود و به موقع درمان شود، بیش از 90 درصد از بیماران می توانند از خطر نابینایی نجات یابند.


قدرت بینایی بازمی گردد

به گفته مدرس زاده ، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ایران پس از بررسی تمامی ملکول موجود و مدتها مطالعه روی این بیماری ، این نظریه را مطرح کردند که در بعضی از بیماران ممکن است کشش زجاجیه روی سر عصب بینایی ، باعث تورم آن و کاهش دید شود که در این صورت عمل جراحی و برداشتن کشش زجاجیه از روی عصب بینایی می تواند باعث بهبود شود. وی می افزاید: پس از طی مقدمات و کسب موافقت مراکز ذی ربط با عده ای از بیماران که در آنها چسبندگی زجاجیه روی عصب بینایی با معاینه و آزمایش های مختلف ازجمله اولترا سونوگرافی و OCT اثبات شده بود مذاکره و در نهایت 17 نفر داوطلب شدند تا این روش جدید در آنها اعمال شود. براساس نتایج این تحقیق که در بیمارستان حضرت رسول اکرم ص انجام شد، رشته های زجاجیه از سر عصب بینایی برداشته شد و خوشبختانه در اکثریت آنها دید به میزان قابل توجهی بهبود یافت.

 

البته چنانچه داروی آنتی آنژیورانر (ضدعروق غیرطبیعی) به نام اواستین چند روز قبل از عمل در چشم بیماران تزریق شود، عروق غیرطبیعی کاهش می یابند و در نتیجه خونریزی حین عمل را بسیار کاهش و موفقیت عمل را افزایش می دهد. مدرس زاده با اشاره به این که افراد مبتلا به دیابت باید از بروز عوارض چشمی که بیماری دیابت در آنها ایجاد خواهد کرد، پیشگیری کنند و تحت کنترل باشند، می افزاید: یکی از بافتهایی که به طور شایع در بیماران مبتلا به دیابت دچار اختلال می شود، شبکیه یا همان پرده بینایی چشم است.
ازجمله مشکلاتی که در این بیماران شیوع پیدا می کند، رسوب ذرات چربی روی شبکیه ، انسداد عروق شبکیه ، پارگی و خونریزی رگها، ایجاد عروق غیرعادی در عصب بینایی و در نهایت ایجاد تورم در شبکیه و کاهش دید بیمار است


اما یادمان باشد با وجود پیشرفت هایی که در تشخیص و درمان این عارضه صورت گرفته است ، اغلب به علت بی توجهی بیماران و عدم مراجعه بموقع ، رتینوپاتی دیابتی هنوز یکی از دلایل نابینایی در بزرگسالان است.
بنابراین لازم است بیماران دیابتی حداقل سالی یک بار تحت معاینه کامل چشم قرار گیرند که با استفاده از قطره های گشادکننده مردمک صورت می گیرد.

آسیب های شبکه ای چشم

در این میان ، گرفتاری شبکیه ای بیماری قند به 2مرحله تقسیم بندی می شود: مرحله نخست که به نام رتینوپاتی دیابتی زمینه ای نامیده می شود که در این حالت ، بیماری محدود به شبکیه است و خونریزی های کوچک و تورم و رسوب چربی در شبکیه دیده می شود. در این مرحله اگر ناحیه مرکز بینایی (ماکولا) گرفتار نباشد، این وضعیت بدون علامت است و بیمار ممکن است هیچ گونه علائم بینایی نداشته باشد و اغلب نیاز به درمان هم ندارد. اما نکته مهم در این مرحله ، این است که بیمار باید با فواصل نزدیک تر (هر 4 ماه) مورد معاینه چشم قرار گیرد یا با دیدن اولین علائم بیماری بلافاصله به پزشک مراجعه کند. مرحله دوم هم به نام رتینوپاتی دیابتی پیشرونده نامیده می شود که در این حالت عروق خونی جدید و غیرطبیعی در شبکیه ، سر عصب و همچنین در زجاجیه ایجاد می شود که به علت شکننده بودن این عروق ، شانس خونریزی داخل شبکیه و زجاجیه بسیار بالاست و اگر در این حالت درمان صورت نگیرد، در مدت کوتاهی به عوارض ثانویه دیگر یعنی خونریزی داخل چشم ، پارگی شبکیه و آب سیاه منجر می شود که در نهایت سبب از بین رفتن کامل بینایی خواهد شد.
بنابراین مهم است که بیمار در شروع این مرحله تحت درمان با لیزر قرار گیرد تا این عروق جدید قبل از این که سبب عوارض بعدی شوند، از بین بروند. باید توجه داشت که در مرحله رتینوپاتی پیشرونده ، تعداد دفعاتی که بیمار ممکن است به لیزر احتیاج داشته باشد، معمولا بیش از یک بار است و عمده این بیماران برای کنترل بیماری باید حدود 4 جلسه لیزرتراپی شوند. گاهی لیزر ممکن است به تنهایی کافی نباشد یا به علت خونریزی زجاجیه ، امکان انجام لیزر درمانی وجود نداشته باشد که در این صورت بیمار به عمل جراحی ویترکتومی نیاز پیدا می کند. این عمل به علت طولانی بودن زمان عمل ، معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد. البته انجام آن با بی حسی موضعی نیز امکان پذیر است.
تاکنون بهترین روش درمانی این بیماری ، لیزردرمانی بوده است. در واقع لیزرهای مختلفی برای مقاصد متفاوت در چشم پزشکی استفاده می شوند. به عنوان مثال لیزری که در درمان عوارض چشمی بیماری قند استفاده می شود، متفاوت از نوعی است که برای درمان نزدیک بینی کاربرد دارد. در این میان ، لیزردرمانی یکی از اصلی ترین درمان های عوارض چشمی بیماری قند است.
از لیزردرمانی هم در مرحله نخست بیماری یعنی در رتینوپاتی زمینه ای در صورتی که تورم مرکز بینایی وجود داشته باشد، استفاده می شود و هم در مرحله دوم که رتینوپاتی پیشرونده است ، به صورت فراگیر استفاده می شود. نکته ای که باید توجه داشت ، این است که لیزردرمانی در درمان عوارض چشمی بیماری قند باعث کنترل بیماری می شود، اما معمولا بینایی از دست رفته را نمی توان برگرداند. حتی لیزردرمانی در بیماری قند تا حدودی موجب کاهش دید محیطی ، کاهش قدرت تطابق ، کاهش دید شب و کاهش تمایز رنگها می شود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha