سلامت نیوز:مصوبه برج‌باغ خیانتی به پایتخت بود؛ فاجعه‌ای كه پس از تصویب آن 6 هزار هکتار از باغ‌های تهران را نابود كرد. در شورای دوره پنجم این مصوبه ابطال شد اما باوجود ابطال همچنان باغ‌كشی در تهران ادامه دارد؛ این روزها در هر کوی و برزنی که می‌نشینید، صحبت از بین رفتن باغ‌ها و فضای سبز پایتخت است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون ،تهران روزگاری به باغ‌های سبز و خرمی معروف بود كه مانند زمردی در پایتخت می‌درخشیدند و هوش از سر مردمش می‌بردند اما امروز تنها خاطره‌ای از آن همه باغ‌ در یاد تهرانی‌ها مانده است.اندك باغ‌هایی كه در چند دهه اخیر باقی مانده‌اند نیز حال و روز خوشی ندارند. هر روز خبری از یورش بیل‌های مكانیكی، قطع درختان، ریختن سم و اسید پای درختان، آتش‌زدن درختان و... از آن‌ها منتشر می‌شود. اخباری كه دل هر دوستدار این سرزمین را به‌درد می‌آورد. شاید جالب باشد بدانیدكه در بیشتر پرونده‌های نابودی باغ‌های تهران پای ارگان‌های دولتی درمیان بوده است. اما در روزگار باغ کشی پایتخت، زمزمه‌هایی از مصوبه برای پایان این تراژدی به گوش می‌رسد. به زودی لایحه خانه – باغ به صحن شورای شهر تهران می‌آید .

لایحه‌ای که قراراست جایگزین مصوبه برج–باغ شود؛مصوبه ای که برخی معتقدند دلیل نابودی باغات شهر تهران بوده است .سرانجام لایحه خانه – باغ نهایی شد و به زودی در صحن شورای شهر تهران بررسی می شود . محمد سالاری رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران درخصوص بررسی این لایحه در کمیسیون‌های تخصصی و آخرین تغییرات آن می‌گوید: در خصوص طرح جایگزین برج-‌باغ‌ها سلسله‌ جلسات مشترکی با شهرداری تهران برگزار کردیم، نظرات کمیسیون‌ها به شهرداری مبتنی‌بر رویکرد عدم‌بارگذاری یا حداقل بارگذاری ممکن ارائه شد . درنهایت معاونت شهرسازی و معماری در روزهای پایانی فعالیت شهردار سابق لایحه‌ طرح جایگزین برج-‌باغ معروف به لایحه «خانه باغ» را به شورا ارسال کرد، که ما در جلسه‌ روز یک‌شنبه این هفته که به‌صورت مشترک با کمیسیون سلامت، ‌محیط‌زیست و معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران و سازمان بوستان‌ها و کارشناسان  برگزار شد، این طرح را نهایی کردیم.

 تهیه طرح‌های موضعی برای باغات به‌هم‌پیوسته

او به ‌ مهم‌ترین محورهایی که در این طرح گنجانده شده، اشاره می‌کند و می گوید : بر اساس این لایحه، قرار شد درخصوص باغات به‌ هم‌ پیوسته ای مانند کن، فرحزاد، اُزگل، سوهانک و ... طرح‌های موضعی مطالعه و تدوین شود و هر نوع بهره‌برداری یا بارگذاری احتمالی براساس طرح موضعی باشد.سالاری یادآوری می کند: مادر شورای چهارم و سال نخست شورای پنجم ، طرح موضعی باغات به هم‌پیوسته محدوده کن و فرحزاد را دنبال کردیم که خوشبختانه توسط مشاوران مربوطه مطالعه و  در کمیسیون شهرسازی معماری نهایی شد . این طرح  به شورای‌عالی شهرسازی ارسال و حدود یک ماه و نیم پیش نیز تصویب شد.به گفته سالاری قرار است برای باغات به هم پیوسته ای که طرح موضعی ندارند نیز طرح موضعی تهیه شود و ضوابط ساخت و ساز براساس طرح موضعی باشد.رییس کمیسیون معماری و شهرسازی با بیان اینکه باغات پراکنده، در سه مقیاس 500 تا سه هزار مترمربع، سه هزار تا پنج هزار متر و پنج هزار به بالا تقسیم بندی شده‌اند، می گوید: 57درصد محدوده باغات پراکنده بالای پنج هزار متر هستند و باوجود اینکه تعداداین باغات خیلی کم است ولی به لحاظ وسعت زیاد و ارزش اکولوژیکی قابل‌توجه و با اهمیت هستند .

به گفته سالاری در لایحه خانه باغ پیش بینی شده است ، نحوه‌ساخت‌و‌ساز در باغات پراکنده تا حد زیادی مبتنی‌بر قانون فرادست، یعنی ماده 14 قانون زمین شهری که مربوط به قانون حفظ و گسترش فضای سبز و باغات هست، باشد.او در خصوص میزان سطح اشغال در لایحه خانه‌باغ توضیح می دهد: حداکثر سطح اشغال مجاز 15درصد شد. در باغات 500 تا سه هزار متر حداکثر دو طبقه که مجموعا 30 درصد تراکم می‌شود و سه هزار تا پنج هزار متر نیز سه طبقه پیش بینی شد.  سالاری با اشاره به میزان طبقات منفی مجاز در لایحه جدید نیز توضیح می دهد : در مصوبه برج‌باغ‌ها یکی از مهم‌ترین مشکلات مجوز گودبرداری بسیار عمیق و البته با سطح اشغال بالاتر از آن 30 درصد بود. در لایحه جدید مدیریت شهری زیرزمین‌ها را به حداقل میزان ممکن یک طبقه رسانده است. آن یک طبقه هم یک متر و 20 سانتی متر باید بالای زمین باشد و نهایتا با گودبرداری مربوط به فونداسیون یک متر و 80 سانتی‌متر تا یک مترو 90 سانتی متر عمق گودبرداری است اما همین میزان هم باعث نگرانی برخی کارشناسان بود .

 سالاری در ادامه با اشاره به پیش بینی کمیته ای با عنوان کمیته فنی باغات می گوید: قراربراین شد درکمیته‌ فنی باغ موضوع زیرزمین هم تصمیم‌گیری شود که آیا مجوز همان یک طبقه هم داده شود یا نه ؟
رییس کمیسیون معماری وشهرسازی شورای شهر تهران تشکیل کمیته فنی باغات را یکی از مهم ترین رویکردهای لایحه جدید می داند و می گوید: ضوابط ملاک عمل در شهرداری، در فرآیند صدور پروانه برای همه اراضی از  باغ ، غیر باغ و مزروعی یکسان بوده است. ما در این لایحه پیش‌بینی کردیم که در فرآیند صدور پروانه، کمیته‌ای به‌عنوان کمیته فنی باغ ایجاد شود .به گفته سالاری ، محوریت این کمیته معاونت شهرسازی معماری و یکی از مدیران کل معاونت شهرسازی خواهد بود و دراین کمیته معاونت شهرسازی منطقه ،دو نفر کارشناس خبره باتخصص معماری و محیط‌زیست حضور خواهند داشت.

دو نفر ناظر از کمیسیون‌های تخصصی شورا اعم از شهرسازی معماری و سلامت محیط‌زیست نیز خواهند بود؛ همچنین نماینده سازمان بوستان‌های شهرداری تهران هم در این کمیته عضویت خواهد داشت. هر پروانه‌ای در حوزه باغات پراکنده یا به هم پیوسته صادر می‌شود باید در این کمیته فنی مطرح شود که آن‌ها از ابعاد مختلف موضوع را مورد بررسی قرار دهند .سالاری در ادامه به آخرین آمار باغات پراکنده شهر تهران اشاره می کند ومی گوید: ما سال 35 براساس تصاویر هوایی که داریم، پنج هزار هکتار باغ داشتیم. باغات به هم پیوسته شامل کن، کوهسار، فرحزاد، درکه و ازگل 800 هکتار هستند و باغات پراکنده در سه رنج باغاتی که 500 تا دوهزار متر 74 درصد هستند، به لحاظ تعدادی ولی به لحاظ وسعتی 26 درصد باغات پراکنده را تشکیل می‌دهند.  دوهزار تا پنج هزار متر به لحاظ تعداد 16 درصد و به لحاظ وسعت 18 درصد وباغات  بالای پنج‌هزار‌متر به لحاظ تعداد 10 درصد ولی به لحاظ وسعت 57 درصد باغات شهر تهران را تشکیل می‌دهند.سالاری ادامه می‌دهد : یکی از محورهای بسیار مهمی که در این لایحه گنجانده شده و در اصل با پیشنهاد کمیسیون تخصصی شورا هم بوده، تعریف  مجموعه‌ای از فعالیت‌های مجاز به‌عنوان بسته‌های تشویقی در باغات است .

متاسفانه رویکرد مدیریت شهری و بقیه‌  دستگاه‌ها و نهادها درخصوص صیانت و حفاظت باغات رویکرد تنبیهی و سلبی بوده است . اگر تهران را امروز به عنوان یک باغ شهر می شناسند و طی سال ها مجموعه از باغات در این شهر ایجاد شده با این رویکرد تنبیهی نبوده است . اما این رویکرد اشتباه و استراتژی غلط که همچنان در حال تداوم است باعث ترس شهروندان از کاشت درخت و ایجاد باغ می شود .  سالاری معتقد است که باید بسته‌های تشویقی جدی‌تر و گسترده‌‌تری برای حفاظت و صیانت باغات تعریف کرد، به همین دلیل در این لایحه سعی کردیم مجموعه‌ای از کاربری‌هابرای مالکان باغات تعریف شود .این کاربری‌ها در حوزه‌های فرهنگی، تفرجگاهی، ‌ورزشی، خیریه، دانش‌بنیان، بحث‌های علمی، تحقیقاتی و حتی رستوران‌ها، سالن‌های سر باز و ... است .این کار با این هدف بوده که مالکان باغات و اراضی انگیزه ای برای حفظ درخت و باغ خود داشته باشند.

نمی‌شود که ما انتظار داشته باشیم چالش‌های زیست‌محیطی شهر تهران را که به یک ابرچالش تبدیل شده،تنها عده ای محدود حل کنند . مالکان باغ‌هایی که باقی مانده‌اند و آن‌ها از جیب خودشان مشکلات زیست‌محیطی شهر و مشکلات مربوط به پالایش هوا را با حفظ و نگهداری درختان حل کنند .او تاکید می کند : رویکرد تنبیهی یک رویکرد غلطی است که اگر تداوم پیدا کند، در آینده کسی دیگر باغ جدید ایجاد نخواهد کرد .حتی باغچه های خانگی که به نظر من اهمیتش حتی از این باغات انبوه هم بیشتر است که پراکندگی متناسب در همه‌ شهر دارند.سالاری به جرایم سنگین قطع درختان اشاره می کند و می گوید:  زمانی مالکی، یک متولی ساخت‌و‌سازی تنها مبتنی‌بر منافع شخصی می‌آید عمدا، نسبت به قطع درخت برای رسیدن به منافع اقدام می‌کند، اینجا هم باید حداکثر رویکردهای تنبیهی را اعمال کنیم و حداکثر جرایم اخذ شود. ولی زمانی هست که درخت مثل هر موجود زنده‌ای، ‌مثل انسان و ... دچار مشکلاتی شود، آفت بخورد یا انگلی و به صورت طبیعی از بین برود. ما متاسفانه خیلی تفکیک بین اینکه حالا یک کسی از روی عمد این کار را کرده یا به لحاظ سهل‌انگاری یا به هر حال به لحاظ دلایل طبیعی از بین رفته است، قایل نشدیم.