سلامت نیوز:«خیابان ولیعصر(عج) در دنیا بی‌همتاست و به‌دنبال ثبت جهانی آن هستیم». این جمله را پیروز حناچی؛ شهردار تهران در روز ارائه برنامه خویش در شورای شهر به‌زبان آورد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون ،او در آن روز هنوز شهردار تهران نشده بود و اما با اعلام این نكته، نشان داد كه خیابان ولیعصر(عج) در میان هزاران مشكل ریز و درشت پایتخت؛ برای او در اولویت است. چند هفته‌ای از انتخاب شهردار تهران و حاشیه‌های جنجالی امضای حكم او می‌گذرد و هم‌اكنون ثبات و آرامش به شهرداری بازگشته است و پایتخت‌نشینان منتظر برداشتن نخستین گام‌ها برای تحقق وعده‌های شهردار تهران هستند. حفظ و احیای خیابان ولیعصر(عج) یكی از مطالبات شهروندان تهرانی است.
خیابانی كه این روزها حال و روز خوشی ندارد. نام خیابان ولیعصر(عج) با چنارهای كهنسالش پیوند خورده است؛ پیوندی ناگسستنی كه برای رهگذران این خیابان یك نوستالژی است. چنارهای ولیعصر(عج) نیز مانند صدها نوستالژی دیگر درحال فراموشی و البته نابودی است. آن زمان كه ۶۰ هزار چنار در خیابان ولیعصر(عج) كاشته می‌شد، هیچ‌گاه تصور آن نمی‌رفت ۷8 سال بعد كمتر از ۷ هزار چنار در این خیابان باقی بماند.
ولیعصر(عج)، تنها یك خیابان نیست بلكه میراث ملی محسوب می‌شود. سال 91 آسفالت و چنارهای این خیابان ثبت ملی شد اما ثبت ملی ولیعصر(عج)، ناجی چنارهای آن نشد. در این‌سال‌ها چنارهای ولیعصر(عج) به درد خشكی مبتلا شده‌اند. پس از خشك شدن نیز بلافاصله شهرداری آن‌ها را به‌بهانه پرخطر بودن قطع می‌كند و تغییر شهردار تهران نیز تاكنون موجب توقف پروسه چناركشی نشده است. خشكی چنارهای این خیابان به‌دلیل نمك‌پاشی و آبیاری با فاضلاب، سنگ‌كاری‌های پای درختان و ساخت و سازهایی که نزدیک پیاده‌راه‌ها درحال انجام است و از پایین ریشه درخت‌ها را قطع می‌کند و از بالا مانع رسیدن نور و هوا به درختان می‌شود، رخ می‌دهد. شب نیز زمان رقص اره شهرداری بر تن چنارهای ولیعصر(عج) است. صبح كه می‌شود، دیگر اثری از آن چنارهای كهنسال و قدیمی نیست؛ گویا هیچ‌گاه در آن سمت خیابان، چناری وجود نداشته است. هرازچندگاهی صدای فعالان محیط‌زیست و رسانه‌ها در اعتراض به قطع چنارهای ولیعصر(عج) بلند می‌شود و هربار شهرداری، توجیه جدیدی برای قطع آن‌ها مطرح می‌كند.
طرحی كه بلای جان خیابان شد
در گذشته ولیعصر(عج) خیابانی شاداب و مفرح بود كه در دو طرف آن جوی آب روان و درختان سربه فلك كشیده رخ نمایی می‌كردند. اما داستان چناركشی از یك طرح آغاز شد؛طرح ساماندهی خیابان ولیعصر(عج). به‌جرات می‌توان گفت اجرای طرحی به‌نام ساماندهی خیابان ولیعصر(عج) و نهرهای آن، یكی از متهمان اصلی نابودی چنارهای بلندترین خیابان خاورمیانه است. جدول‌گذاری و كف‌سازی غیراصولی كه باعث شد درختان از آب روان محروم و چنارها خشك شوند. براساس تحقیقات انجام شده ، تنها راه نجات چنارهای ولیعصر(عج)، جمع‌آوری جداول و باز گرداندن نهرها به‌صورت اولیه است. با انجام این كار، دوباره آب در داخل جوی روان می‌شود. همچنین برای آبیاری درختان باید از تراسبندی استفاده شود.
شاید جالب باشد بدانید كه یكی از مهم‌ترین برنامه‌های حفاظت از خیابان ولیعصر(عج) در دوره سوم شوراهای شهر انجام شده است. سندی در این دوره برای حفاظت از سرمایه‌های میراثی و محیطزیستی این خیابان تهیه شد. در این سند، خیابان ولیعصر(عج) به‌عنوان یك راسته و گذر میراثی، شناساسی و مقرر شد تمامی چنارها و جدارهایش مطابق قانون حفظ میراث ملی، حفظ شوند. به‌گفته برخی از اعضای شورای شهر تهران، این سند تاكنون به اجرا درنیامده و پیگیری نیز نشده است. در این سند، طرح‌های كارشناسی كامل و جامعی برای حفظ جلوه‌های میراثی و محیط زیستی ولیعصر(عج) ارائه شده است.
چنارهای بی‌شناسنامه ولیعصر(عج)!
روز گذشته رییس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران در تذکری به سازمان بوستان‌ها و فضای سبز، بر لزوم تکمیل و شفاف سازی درختان محور ولیعصر (عج) توسط سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران تاکید کرد. آرش میلانی از نبود آمار و گزارش دقیق در این‌باره ابراز تاسف كرده و گفته است:« سازمان بوستان‌ها و فضای سبز ظرف دو ماه باید شناسنامه درختان محور ولیعصر (عج) را تکمیل و به شورای اسلامی شهر تهران ارسال کند». براساس قانون حفظ و توسعه فضاهای سبز شهری، متولی حفظ فضای سبز شهری، باغ‌ها و درختان شهرداری‌ها هستند و مكلفند درختان را حفظ و توسعه بدهند.
علاوهبر این، شهرداری‌ها باید برای درختان شناسنامه‌ای با این اطلاعات كه چه تعداد درخت، چند ساله و اینكه چه نیازهای دارند، تهیه شود. با این كار یك تصویر روشن از داشته‌های زیست محیطی شهر وجود خواهد داشت. براساس همان قانون، شهرداری‌ها موظفند كه این آمار و اطلاعات را در اختیار دستگاه‌های حاكمیتی و نظارتی قرار دهند. براساس شواهد، شهرداری تهران تاكنون اطلاعاتی را دراین‌خصوص در اختیار سازمان محیط زیست قرار نداده است. یكی از مشكلات این سازمان، همین مساله است؛چرا كه آن‌ها هیچ‌گونه اطلاعاتی در این‌باره ندارند. حتی آن‌ها اطلاع ندارند كه آیا شهرداری اقدام به شناسنامه‌دار كردن درختان خیابان ولیعصر(عج) كرده‌است یا خیر؟خیابان ولیعصر(عج) علاوه بر ارزش‌های اكولوژیكی و محیطزیستی، بخشی از هویت تاریخی شهر تهران و كشور محسوب می‌شود كه اهمیت این خیابان را صدچندان می‌كند. با اتفاقاتی كه در چند سال اخیر رخ داده و نابودی بسیاری از این درختان، آلودگی هوا در این منطقه به‌شدت افزایش یافته‌است؛ همچنین آب‌ها نیز آلوده شده‌اند.
محصور در بتن
مساله دیگری كه باعث نابودی درختان شده، این است كه علاوهبر آسیب به تنه و شاخه‌های درختان به ریشه‌های آن‌ها نیز آسیب وارد شده است. چراكه آن‌ها را در سیمان و بتن سنگ‌فرش خیابان‌ها اسیر كرده و با صدور مجوز برای گودبرداری و ساخت 30متر پاركینگ ، به ریشه این درختان صدمه وارد می‌كنند یا درختان با آب فاضلاب آبیاری می‌شوند كه با انجام این‌گونه اقدامات، هر روز حلقه زندگی را برای درختان از روی زمین و زیر زمین تنگ‌تر می‌كنیم.
طرح پیاده‌راه شدن ولیعصر(عج)
پیاده‌راه شدن ولیعصر(عج) طرحی است كه در چند سال اخیر مطرح شده كه برخی آن را طرحی نشدنی و عجیب می‌دانند و برخی دیگر آن را تنها راه نجات خیابان می‌دانند. طرحی كه سازمان محیط زیست از آن حمایت كرده اما بسیاری از مدیران شهری از وجود چنین طرحی ابراز بی‌اطلاعی كرده و برخی دیگر نیز می‌گویند هنوز مدیریت شهری از اثرات پیاده راه 17 شهریور رها نشده و تبدیل خیابان ولیعصر به پیاده‌راه به یك بحران در تهران تبدیل می‌شود. چنارهای خیابان ولیعصر(عج) نیز در میان كشمكش این طرح‌ها هر روز قلع و قمع می‌شوند و مسئولان همچنان درحال ارائه و یا رد طرح هستند. برخی از كارشناسان مدیریت شهری نیز بر این باورند كه طرح پیاده‌راه شدن خیابان ولیعصر(عج) به این سادگی كه مطرح می‌شود نیست، بلكه یك طرح پیچیده و كارشناسی است كه باید روی آن بررسی و مطالعات بسیار دقیق و كارشناسی انجام شود.
ادعاهای واهی
چنارهای بلند بلندترین خیابان خاورمیانه هر روز كمتر از دیروز می‌شود اما هرزگاهی مدیران شهرداری ادعاهای عجیبی در این‌باره دارند. مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران كه این روزها نام او با قانون منع به‌كارگیری بازنشسته‌گان بر سر زبان‌ها افتاده است؛ در مصاحبه‌ای مدعی شده كه چنارهای كاشته شده در خیابان ولیعصر(عج) را بیشتر از آنچه كه قطع شده است، می‌داند.علی‌محمد مختاری در مصاحبه‌ای با تسنیم گفته است: «برای حفاظت و بهره‌برداری مناسب از درختان چنار در فضاهای سبز شهری، شهرداری تهران، با بهره‌مندی از همکاری و‌نظرات استادان و متخصصان دانشگاهی و موسسات تحقیقاتی، فعالیت‌ها و تحقیقاتی بنیادین را به منظور بررسی دقیق‌تر ناهنجاری‌های درختان چنار آغاز کرده است.»
منتقد دیروز و شهردار امروز
اما پیروز حناچی شهردار امروز تهران و معاون دیروز وزیر راه و شهرسازی، بارها نسبت به قطع چنارهای ولیعصر(عج) توسط شهرداری تهران، انتقاد كرده است. او در مصاحبه‌ای با خبرگزاری‌ها درباره وضعیت چنارهای خیابان ولیعصر(عج) گفته است:« فاضلاب خانه‌های شمال‌شهر وارد شریان‌های اصلی شده و از دو طرف خیابان ولیعصر پایین می‌رود و هیچ اقدامی هم برای کنترل آن‌ها صورت نمی‌گیرد. در بخش‌های جنوبی از پایین امیریه به سمت انتهای خیابان ولیعصر (عج) تقریبا چنارها از بین رفته‌‌اند و دیگر درخت بلند در این منطقه دیده نمی‌شود.خیابان ولیعصر (عج) آن‌قدر مهم است که باید بزرگ‌ترین مراکز تحقیقاتی ایران برای حفظ آن تلاش کنند. درختان چنار تهران مریض می‌شوند، آفت می‌گیرند، در توفان‌ها ممکن است بشکنند.
لذا وقتی یک درخت از بین رفت باید سه درخت به جای آن بکارند تا محور ولیعصر حفظ شود.این درختان ۶۰ سال پیش کاشته شدند و ما الان داریم بهره آن را می‌بریم. ما نیز هم اکنون باید درخت بکاریم تا ه دیگران ۶۰ سال آینده بهره آن را ببرند. در بحث قطع درختان خیابان ولیعصر (عج)، برخی می‌گویند که درختان پوسیده بوده و در معرض سقوط قرار داشته است ولی من فکر می‌کنم در این خصوص کج سلیقگی صورت گرفت. اقناع افکار عمومی موضوع بسیار مهمی است و مدیریت شهری باید توجه بیشتری به این موضوع نشان دهد. فرض کنیم مجبور بودند درختان را قطع کنند، باید اطلاع‌رسانی می‌کردند و فضای بحث و گفت‌وگو نسبت به این موضوع ایجاد می‌کردند؛ زیرا این‌ها مسائلی است که مردم به لحاظ اجتماعی نسبت به آن حساسند. در بسیاری از کشورهای جهان درختان را با سیم بوکسل مهار می‌کنند و نهایت تلاش را برای حفظ آن صورت می‌دهند. درختی که بعد از ۶۰-۷۰ سال به قطر مناسبی رسیده نباید به این سادگی بریده شود. درست است که پوسیدگی درخت خطرناک است اما اگر هیچ راهی وجود نداشت و افکار عمومی اقناع شدند بریدن باید آخرین مرحله باشد. اگر تهران ۱۰ ارزش ویژه واجد حفاظت داشته باشد یکی از آن‌ها خیابان ولیعصر (عج) است که باید نهایت تلاش را برای حفظ آن انجام دهیم».
حال كه پیروز حناچی بر كرسی شهرداری تهران تكیه زده است، زمان یادآوری انتقادهای او به مدیران پیشین شهرداری تهران درباره خیابان ولیعصر(عج) است. هم‌اكنون چشم شهروندان تهرانی برای نجات یك میراث ملی رنجور از زخم سال‌ها چناركشی مدیران شهرداری تهران به او است.
نظر شما