سلامت نیوز:در قلمرو روانشناسی زندگی با اعتماد آغاز می‌شود که بستر مهرورزی و موجبات رشد و انسجام را پدید می‌آورد. در نبود اعتماد ارتباط و پیوند انسانی شكل نمی‌گیرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ،در حقیقت اعتماد زمینه‌ساز ارتباط میان انسان‌هاست. ما انسان‌ها اولین تجربه اعتماد را در رابطه مادر و فرزندی به‌دست می‌آوریم و سپس این اعتماد را در روابط شخصی خود با دنیای پیرامونی گسترش داده و آن‌گاه آن را به جامعه خود تعمیم می‌بخشیم. از دیدگاه نظریه تكاملی نیز اعتماد باعث سازگاری و انطباق بیشتر انسان شده است و در حفظ و بقای او موثر واقع می‌شود. در گونه‌های جانوری هم نوعی اعتماد نقش مشابه كاركرد انسانی داشته و به بقای آنها كمك می‌كند و در ایجاد هم‌زیستی گروه‌های متعلق به یك گونه نقش بازی می‌كند.
شاید ارائه یك تعریف واحد و یكپارچه از مفهوم اعتماد اجتماعی دشوار باشد، اما واژه‌های هم معنای زیادی همچون اطمینان، ایمان، اتكا داشتن و تكیه كردن به درك این واژه به ما كمك می‌كند، در نظریات جامعه‌شناسی از مفهوم اعتماد اجتماعی به عنوان یكی از مهم‌ترین مولفه‌های سرمایه اجتماعی یاد می‌شود، به زبان ساده‌تر اعتماد اجتماعی از ملزومات كلیدی و راهبردی برای موجودیت یك جامعه محسوب می‌شود. به‌طوری كه باعث پیدایش آرامش و امنیت روانی می‌شود و برای حركت موفقیت‌آمیز اقتصاد و توسعه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی مشروعیت نظام‌های حاكم نقش كلیدی دارد.
اعتماد اجتماعی چگونه به‌وجود می‌آید؟
اعتماد اجتماعی در وهله نخست حاصل اعتماد در روابط شخصی اعضای جامعه با یكدیگر است. به عنوان مثال ازدواج، دوستی، روابط فامیلی و در مجموع هرگونه رابطه با تعریف روابط میان فردی از نمونه‌های قابل لمس در اعتمادشخصی است. این نوع ارتباط زمینه‌ساز ارتباطات و عملكرد اجتماعی خواهد بود. نكته قابل توجه در این است كه با تقویت و كاهش اعتماد شخصی و بین فردی شاهد كاهش اعتماد اجتماعی به لایه بالاتر خواهیم بود. نمونه‌ای كه در جامعه حال حاضر خودمان تا حد زیادی قابل مشاهده و لمس است. به‌طوری كه هدف طیف وسیعی از مشاوره‌ها و درمان‌های روان شناختی در بستر جامعه فعلی ما بازسازی و بازیابی اعتمادهای از دست‌رفته در حیطه روابط فردی است.
جامعه‌ای را در نظر بگیرید كه بی‌اعتمادی به صورت همه‌گیر چه در حیطه روابط بین فردی و چه در حیطه روابط اجتماعی آن شكل گرفته است. در چنین جامعه‌ای بی‌اعتمادی علاوه‌بر تاثیرات مشهود و مستقیم دچار رفتارهای مبدل دیگر همچون دروغگویی و ریاكاری نیز خواهد شد. نكته قابل توجه در این زمینه این خواهد بود كه در همه‌گیری بی‌اعتمادی دیگر حتی نهادهای سنتی جامعه كه بر اساس موازین اخلاقی، سنتی، مذهبی و عرفی شكل گرفته‌اند. در برخی حوزه‌ها می‌توانند زمینه‌ساز رشد و ترمیم اعتماد اجتماعی باشند، كاركرد خود را از دست داده و بی‌تاثیر خواهد شد.
جامعه و الگوهای رفتاری
در هر جامعه‌ای برای تسهیل فرآیند اجتماعی شدن افراد الگوهایی تعریف و به عنوان معیار و مرجع رفتاری در روابط شخصی و اجتماعی مشخص می‌شود كه از آن به عنوان هنجار یاد می‌شود، قالب پدرخوب، مادرنمونه، دانش آموز موفق، ورزشكار قهرمان یا هنرمند مبدع و مواردی از این دست از نمونه‌های این الگوها به حساب می‌آیند. تا چندی پیش و به‌طور سنتی هر كدام از این الگوها كاركرد مخصوص به خود را داشته‌اند، اما در عصر ارتباطات با مفهوم جدید از این الگوها به نام سلبریتی‌ها مواجه هستیم. سلبریتی واژه‌ای است كه به‌طور معمول برای افراد معروف و مشهور به كار برده می‌شود، افرادی كه طرفداران زیادی دارند، این افراد می‌توانند خواننده، بازیگر، ورزشكار و... باشند، در گذشته سلبریتی‌ها و سوپراستارهای سینما برای مخاطبان و طرفداران خود یادآور توانایی‌ها و استعدادهای خارق‌العاده در دنیای هنر بودند؛ اما امروزه رسانههای جمعی و شبكه‌های مجازی عوامل دیگری را برای به شهرت رسیدن افراد به‌وجود آورده‌اند. در جامعه حال حاضر ما، مفهوم سلبریتی بودن الزاما به معنی این نیست كه یك فرد در مقایسه با میانگین افراد آن جامعه از استعداد و مهارت بیشتری برخوردار باشد، بلكه بیشتر به این معنی است كه یك فرد با اتكا به توانمندی‌ها و استعداد خاص خود و بر اساس یك حادثه اجتماعی مورد توجه خاص رسانه‌ای قرار گرفته و از همه لحاظ مورد توجه مردم است. افراد می‌توانند بر حسب علایق خود سلبریتی‌های متفاوتی داشته باشد.
كاهش اعتماد اجتماعی كاركرد امروزه سلبریتی‌ها
كاهش اعتماد اجتماعی به برخی نهادها و رسانه ها یكی از بارزترین كاركردهای سلبریتی است. به‌عنوان مثال كاهش سطح اعتماد عمومی به صداوسیما و رسانه‌هایی كه اخبار و موضوعات را در برخی از موارد به صورت یك‌جانبه پوشش می‌دهند. اقبال عمومی به رسانههای مجازی كه خاستگاه اصلی فعالیت سلبریتی‌ها است، افزایش یافته و این موضوع باعث شده كه در برخی مواقع نقش رسانه تغییر یابد. كاركرد ناقص و همراه با بوروكراسی اداری پیچیده برخی از سازمان‌های اجتماعی در نبود با نقص بسیاری از سازمان‌های اجتماعی و ضعف‌های حاكم در این سازمان‌ها گاهی سلبریتی‌ها نقش حمایتی اصناف را بازی می‌كنند و با عملكرد انتقادی خود باعث دیده شدن موضوعات صنفی و اجتماعی در طیف وسیعی از طرفداران خود در اجتماع می‌شوند كه این موضوع در بسیاری از مواقع همگام با بحث‌های كارشناسی ارائه نمی‌شود، بلكه تنها منجر به واكنش‌های احساسی و یك‌طرفه در جامعه می‌شود.
سلبریتی‌ها اكثر مواقع به عنوان منتقدان اجتماعی عمل می‌كنند، فارغ از حق مسلم سلبریتی‌ها در اعتراض به عنوان حق شهروندی و فارغ از تعمیم یافتن به همه سلبریتی‌ها از آنجا كه عنصر ذاتی سلبریتی بودن دیده شدن تعریف شده است، در بسیاری از مواقع انتقادهای مطرح شده توسط دیگران تنها برای دیده شدن و فارغ از ارائه راهكار مطرح می‌شود. قابل ذكر است، این وظیفه در بسیاری از جوامع بر عهده جامعه‌شناسان و دانش‌آموختگان حوزه‌های علوم انسانی گذاشته شده است. سلبریتی‌ها در برخی از موارد مانند حزب در جامعه عمل می‌كنند، در غیاب كاركرد صحیح احزاب در جامعه فعلی ما سلبریتی‌ها فارغ از كاركرد احزاب كه به‌طور معمول یك روند طولانی مدت همراه با مطالعه و برنامه‌ریزی است، در زمان‌های كوتاه مدت گروهی برای دیده شدن بیشتر گروهی با منافع مشخص در خدمت حزبی خاص و گروهی فارغ از آگاهی‌های علمی و واقعی در تهییج و موج‌سواری احساسات پس از انتخابات‌های اخیر به‌طور كامل می‌توان مشاهده کرد.
به‌طور كلی امروزه یكی از نكات مهم در مطالعات علوم انسانی مبحث اعتماد اجتماعی است. تحقیقات در این بحث نشان می‌دهد كه امروزه كشورهایی كه دارای بالاترین برابری اقتصادی در جهان هستند، از بالاترین سطوح اعتماد اجتماعی نیز برخوردار هستند. اعتماد شخصی و میان فردی لازمه تشكیل اعتماد اجتماعی محسوب می‌شود كه در این زمینه توجه به نقش آموزش و همچنین نهادهای اجتماعی برای ایجاد بستر اعتماد فردی ضروری به نظر می‌رسد.
نظر شما