«محسن ساغری» استاد و رئیس موسسه تحقیقات پزشكی هستهای دانشگاه علوم پزشكی تهران و رئیس انجمن علمی پزشكی هستهای ایران همزمان با روز ملی فناوری هستهای در گفتوگو با فارس، به تشریح كاربردهای فناوری هستهای در عرصه پزشكی پرداخت كه مشروح این گفتوگو در پی میآید.
ساغری با بیان اینكه پزشكی هستهای یكی از رشتههای تخصصی پزشكی است كه در آن از چشمههای باز مواد رادیواكتیو برای تشخیص و درمان بیماریها استفاده میشود، تصریح كرد كه پزشكی هستهای مصداق بارز استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای است.
رئیس انجمن پزشكی هستهای با این توضیح كه پزشكی هستهای از سه بخش نامتجانس تشكیل شده است، افزود: تصویربرداری از اعضاء یا اسكن با استفاده از مواد رادیواكتیو، سنجش مواد در آزمایشگاه با استفاده از كیتهای رادیواكتیو (آزمایشات اینویترو) و استفاده از مواد رادیواكتیو در درمان بیماریهای خوشخیم و بدخیم این سه بخش را شامل میشوند.
ساغری خاطرنشان كرد: رادیوایزوتوپها یا مواد رادیواكتیو مصنوعی اساس كار پزشكی هستهای را تشكیل میدهد و بخش دیگر كه اساس این رشته است تجهیزات پزشكی مثل دوربین گاماست كه برای تصویربرداری مورد استفاده قرار میگیرد.
* 130 مركز پزشكی هستهای در كشور فعالیت دارند
وی در خصوص تعداد مراكز پزشكی هستهای در كشور نیز گفت: تعداد مراكز پزشكی هستهای در كشور نزدیك به 130 مركز میباشد كه نیمی از آنها در تهران و بقیه در شهرستانهای مختلف مشغول كار هستند. همچنین تعداد متخصصین این رشته نیز حدود 130 متخصص است كه در این مراكز فعالیت دارند.
* بعد از انقلاب بیش از 100 متخصص پزشكی هستهای تربیت شدند
رئیس موسسه تحقیقات پزشكی هستهای دانشگاه علوم پزشكی یادآور شد: بعد از انقلاب تعداد متخصصین پزشكی هستهای كشورمان از انگشتان یك دست تجاوز نمیكرد ولی پس از انقلاب با تدوین رشته تخصصی پزشكی هستهای از سال 1362 در مركز تحقیقات پزشكی هستهای كه وابسته به دانشگاه علوم پزشكی تهران است اقدام به پذیرش دستیار تخصصی شد و بیش از 100 متخصص تربیت شدند.
وی یادآور شد: در حال حاضر سه مركز عهدهدار تربیت پزشكان متخصص هستند كه بزرگترین مركز، مركز تحقیقات پزشكی هستهای وابسته به دانشگاه علوم پزشكی تهران است و مركز دیگر در بیمارستان طالقانی وابسته به دانشگاه شهید بهشتی و دیگری بخش پزشكی هستهای بیمارستان امام رضا (ع) مشهد است كه وابسته به دانشگاه علوم پزشكی مشهد میباشد.
*مراجعه یك میلیون بیمار برای اقدامات تشخیصی و درمانی به مراكز پزشكی هستهای
وی در خصوص جایگاه كشورمان در عرصه پزشكی هستهای گفت: ما از نظر تعداد متخصص و مراكز پزشكی هستهای در منطقه آسیای غربی حائز رتبه اول هستیم، البته از لحاظ تجهیزات به پایه كشورهای مترقی نمیرسیم ولی در سال جاری در كنگره جهانی پزشكی هستهای كه در شهر كیپتاون آفریقای جنوبی برگزار شد، در میان 85 كشور شركت كننده از نظر تعداد مقالات رتبه اول را كسب كردیم.
ساغری در خصوص فعالیتهای تحقیقاتی در زمینه پزشكی هستهای نیز افزود: نماد فعالیتهای ما مجله علمی پژوهشی پزشكی هستهای است كه از سال 1371 به صورت فصلنامه به زبان انگلیسی منتشر میشود.
رئیس انجمن پزشكی هستهای یادآور شد: حدود یك میلیون بیمار در سال جهت اقدامات تشخیصی و درمانی به مراكز پزشكی هستهای كشور مراجعه میكنند.
وی در بخش دیگر این مصاحبه خاطرنشان كرد كه نبود تصویربرداری مولكولی یا پت اسكن نقص عمدهای است كه در پزشكی هستهای كشور وجود دارد و این مسئله مخصوصاً در زمینه اونكولوژی (بخش سرطان شناسی بالینی) بسیار حائز اهمیت است.
* هزینههای گزافی كه بیماران به علت نبود پت اسكن میپردازند
رئیس انجمن علمی پزشكی هستهای ایران اظهار داشت: اولین سیستم در این زمینه در مركز تحقیقات پزشكی هستهای نصب شده ولی به علت نواقصی كه در ساختمان و مشكلاتی كه برای نصب سایكلوترون وجود دارد در حال حاضر قابل بهرهبرداری نیست و امیدواریم كه گشایشی پیدا شود و به زودی بتوانیم از این سیستم استفاده كنیم كه بیماران مجبور به خروج از كشور برای انجام پت اسكن نباشند، چرا كه هزینه رفت و برگشت هر فرد برای این منظور حدود 5 میلیون تومان است و این موضوعی است كه باید مورد توجه مسئولین قرار گیرد.
ساغری افزود: در حال حاضر وزارت بهداشت برای ورود این سیستم به برخی دانشگاهها موافقت اصولی داده ولی این موكول به سرمایهگذاری بخش خصوصی در دانشگاهها شد كه بخش خصوصی هم از این استقبالی نكرد و در واقع میتوان گفت كه كاری عملی در این زمینه صورت نگرفته است.
* سوخت رآكتور تهران تمام شود، مجبور به واردات مواد رادیواكتیو از خارج میشویم
رئیس موسسه تحقیقات پزشكی هستهای دانشگاه علوم پزشكی تهران با اشاره همكاری تنگاتنگ این مركز با سازمان انرژی اتمی گفت: سازمان انرژی اتمی از 20 سال قبل تامین كننده پرتوداروها است ولی متاسفانه سوخت رآكتور تهران رو به اتمام است.
وی در عین حال توضیح داد: تكنسیم 99m كه از مولیبدن گرفته میشود ماده رادیواكتیوی است كه در حال حاضر مورد استفاده زیادی در مراكز پزشكی هستهای كشور قرار میگیرد و این وابسته به سوخت رآكتور تهران است و اگر بخواهیم از خارج وارد كنیم مستلزم هزینهای بالاتر میشود و به همین دلیل وزارت بهداشت به آن یارانه اختصاص داده چون اگر این كار انجام نشود با توجه به تعرفههای پزشكی هستهای غیر قابل انجام است، به طور مثال قیمت یك ژنراتور 500 بیش از یك میلیون تومان است كه قسمت اعظم آن را یارانه تشكیل میدهد.
* تركیه و سوریه تامین كننده بخشی از ژنراتورهای كشور هستند
رئیس انجمن علمی پزشكی هستهای ایران با بیان اینكه بخشی از ژنراتورهای ما از تركیه وارد میشود، گفت: در صورتی كه بخواهیم همه ژنراتورها را از یك كشور وارد كنیم دچار مشكل میشویم چون هر هفته نیاز به 180 ژنراتور تكنسیم داریم بنابراین چون این ژنراتورها وزن زیادی به علت پوشش سربی دارند باید از چند كشور وارد كنیم.
ساغری در ادامه با اشاره به تولید برخی رادیوداروها در كشورمان و با بیان اینكه رادیوداروهای جدید بسیار مغتنم است، افزود: بخشی از پرتوداروهایی كه برای كارهای تشخیصی و درمانی استفاده میشود و توسط سازمان انرژی اتمی تولید شده بسیار مغتنم است چون اگر بخواهیم از خارج وارد كنیم بسیار گران است.
وی در خصوص اینكه واردات رادیودارو چقدر میتواند كمك كننده باشد، گفت: ما الان بخشی از ژنراتورها را از تركیه وارد میكنیم و با چند شركت دیگر در این خصوص گفتوگوهایی داشتیم. در این زمینه با سوریه قراردادی منعقد شد و اولین سری ژنراتورها در اسفندماه از سوریه وارد شد.
* مذاكره ایران با یك شركت هلندی برای واردات مولیبدن و ژنراتور تكنسیم
ساغری اظهار داشت: علاوه بر این با یك شركت هلندی نیز گفتوگوهایی صورت گرفته كه بتوانیم هم مولیبدن و هم ژنراتور تكنسیم وارد كنیم، در این زمینه مجوز اروپا گرفته شده و با دریافت مولیبدن، تولید ژنراتور تكنسیم در كشور انجام خواهد شد.
وی در خصوص نیازهای عرصه پزشكی هستهای اظهار داشت كه ژنراتور تكنسیم مهمترین نیاز در عرصه پزشكی هستهای است چون بیشترین مصرف را در مراكز پزشكی هستهای كشور دارد، اما باید خاطرنشان كرد آنچه را كه سازمان انرژی اتمی برای درمان و تشخیص تولید كرده نیز بسیار مغتنم است.
رئیس موسسه تحقیقات پزشكی هستهای دانشگاه علوم پزشكی تهران در عین حال گفت كه مسئله عمده مراكز پزشكی هستهای كشور پت اسكن است چون 80 درصد كاربرد آن در تشخیص زودرس سرطان، مرحلهبندی سرطان جهت درمان و پیگیری بیماران بعد از درمان است البته كاربردهای دیگر پتاسكن برای تشخیص بافت زنده قلب و تشخیص عفونتها و درمان بیماریهای عصبی و روانی است.
* دولت توجه بیشتری به تامین مواد رادیواكتیو مصرفی در مراكز پزشكی هستهای داشته باشد
وی اضافه كرد: وزارت بهداشت باید موانع را در این خصوص رفع كند چرا كه الان بیماران ما از این محرومند و مجبورند برای انجام پت اسكن به خارج از كشور رفته و هزینههای گزافی را متحمل شوند. این لازمهاش این است كه دولت توجه بیشتری به تامین مواد رادیواكتیو مصرفی در مراكز پزشكی هستهای داشته باشد و مراكز را از نظر به روز شدن تجهیزات و دسترسی به مواد رادیواكتیو مختلف حمایت كند.
ساغری گفت: با توجه به قیمت گران مواد رادیواكتیو، دولت باید یارانههایی را اختصاص دهد به جهت اینكه تعرفههای پزشكی هستهای پایین است و اگر بخواهد این تعرفهها افزایش یابد مردم قدرت پرداخت آن را ندارند.
رئیس موسسه تحقیقات پزشكی هستهای دانشگاه علوم پزشكی تهران گفت: اگر ما رآكتور فعال در كشور داشته باشیم حداقلش این است كه نسبت به بعضی از مواد رادیواكتیو بینیاز خواهیم بود و حتی میتوانیم صادركننده این مواد به كشورها باشیم. كشورمان باید رآكتورهای خود را فعال كند چون استفادههای گوناگون در پزشكی، كشاورزی و صنعت دارد.
وی گفت كه اگر ماده رادیو اكتیو به دست مراكز پزشكی هستهای كشور نرسد عملا ما نمیتوانیم كاری انجام دهیم و این مراكز تعطیل می شوند.
*ایران میزبان كنفرانس بینالمللی آسیا - اقیانوسیه است
رئیس انجمن علمی پزشكی هستهای همچنین از میزبانی ایران در برگزاری كنفرانس بینالمللی آسیا اقیانوسیه در زمینه پزشكی هستهای خبر داد و گفت: این كنفرانس هر 4 سال یكبار در یكی از كشورهای آسیا و اقیانوسیه تشكیل میشود و در اردیبهشت ماه 91 ایران میزبانی آن را عهدهدار خواهد بود.
نظر شما