ژنیکوماستی، بزرگ شدن سینه در مردان

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایو کلینیک ،ژنیکوماستی افزایش مقدار بافت غده سینه در پسران یا مردان است که به دلیل عدم تعادل هورمون های استروژن و تستوسترون ایجاد می شود. ژنیکوماستی می تواند یک یا هر دو سینه را تحت تاثیر قرار دهد، گاهی اوقات به طور ناهموار.

ژنیکوماستی به افزایش بافت چربی، اما نه بافت غده ای در سینه های مردانه اشاره دارد.

نوزادان، پسرانی که در سن بلوغ هستند و مردان مسن ممکن است در نتیجه تغییرات طبیعی در سطح هورمون دچار ژنیکوماستی شوند، اگرچه دلایل دیگری نیز وجود دارد.

به طور کلی، ژنیکوماستی یک مشکل جدی نیست، اما کنار آمدن با این وضعیت می تواند دشوار باشد. مردان و پسران مبتلا به ژنیکوماستی گاهی اوقات در سینه خود درد دارند و ممکن است احساس خجالت کنند.

ژنیکوماستی ممکن است خود به خود از بین برود. اگر ادامه پیدا کرد، دارو یا جراحی ممکن است کمک کند.

علائم ژنیکوماستی

اکثر مردان بالغ مبتلا به ژنیکوماستی هیچ علامتی را گزارش نمی کنند. علائم و نشانه های این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد، به ویژه در نوجوانان
• بافت سینه متورم
• حساسیت سینه
• حساسیت نوک پستان با مالش به لباس

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر علائم زیر را دارید به پزشک مراجعه کنید:

• تورم
• درد یا حساسیت
• ترشحات نوک سینه در یک یا هر دو سینه

علل بروز ژنیکوماستی

ژنیکوماستی با کاهش میزان هورمون تستوسترون در مقایسه با استروژن ایجاد می شود. این کاهش می تواند ناشی از شرایطی باشد که اثرات تستوسترون را مسدود می کند، تستوسترون را کاهش می دهد یا سطح استروژن شما را افزایش می دهد.

چندین چیز می تواند تعادل هورمونی را بر هم بزند، از جمله موارد زیر:

تغییرات هورمونی طبیعی

هورمون های تستوسترون و استروژن ویژگی های جنسی را در مردان و زنان کنترل می کنند. تستوسترون ویژگی های مردانه مانند توده عضلانی و موهای بدن را کنترل می کند. استروژن ویژگی های زنانه از جمله رشد سینه ها را کنترل می کند.

اکثر مردم استروژن را به عنوان یک هورمون منحصراً زنانه تصور می کنند، اما مردان نیز آن را تولید می کنند - البته معمولاً در مقادیر کم. سطوح استروژن مردانه که خیلی بالا هستند یا با سطح تستوسترون در تعادل نیستند، می توانند باعث ژنیکوماستی شوند.

• در نوزادان: بیش از نیمی از نوزادان پسر به دلیل اثرات استروژن مادرشان با سینه های بزرگ به دنیا می آیند. به طور کلی، بافت سینه متورم در عرض دو تا سه هفته پس از تولد از بین می رود.
• ژنیکوماستی در دوران بلوغ: ژنیکوماستی ناشی از تغییرات هورمونی در دوران بلوغ نسبتا شایع است. در بیشتر موارد، بافت متورم سینه بدون درمان طی شش ماه تا دو سال از بین می‌رود.
• ژنیکوماستی در بزرگسالان: محققان تخمین زده اند که شیوع این بیماری در مردان 50 تا 80 ساله بین 24 تا 65 درصد است. با این حال، اکثر مردان مبتلا به این بیماری هیچ علامتی را تجربه نمی کنند.

داروها

تعدادی از داروها می توانند باعث ژنیکوماستی شوند. این شامل:

• آنتی آندروژن ها برای درمان بزرگی پروستات، سرطان پروستات و سایر شرایط استفاده می شود. به عنوان مثال می توان به فلوتامید، فیناستراید (Proscar، Propecia) و اسپیرونولاکتون (Aldactone، Carospir) اشاره کرد.
• استروئیدهای آنابولیک و آندروژن ها برای درمان کمبود هورمون، تاخیر در بلوغ، یا از دست دادن عضلات ناشی از بیماری دیگر.
• داروهای ایدز خواص استروژن مانند برخی از داروهای HIV می تواند باعث ژنیکوماستی، به ویژه Efavirenz (Sustiva) شود.
• داروهای ADHD که حاوی آمفتامین هستند، مانند Adderall.
• داروهای ضد اضطراب، مانند دیازپام (والیوم)
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
• آنتی بیوتیک ها.
• داروهای زخم، مانند داروی بدون نسخه سایمتیدین (Tagamet HB).
• شیمی درمانی برای درمان سرطان.
• داروهای قلبی، مانند دیگوکسین (لانوکسین) و مسدود کننده های کانال کلسیم.
• داروهای تخلیه کننده معده، مانند متوکلوپرامید (Reglan).

مصرف مواد مخدر و الکل

موادی که می توانند باعث ژنیکوماستی شوند عبارتند از:

• الکل
• استروئیدهای آنابولیک برای عضله سازی و افزایش عملکرد ورزشی استفاده می شود
• آمفتامین ها
• ماری جوانا
• هروئین
• متادون (متادوز)

شرایط سلامتی

چندین بیماری می توانند با تأثیر بر تعادل هورمون ها باعث ژنیکوماستی شوند. این شامل:

هیپوگنادیسم

شرایطی که تولید تستوسترون را کاهش می دهد، مانند سندرم کلاین فلتر یا نارسایی هیپوفیز، می تواند با ژنیکوماستی مرتبط باشد.

سالخوردگی

• تغییرات هورمونی: که با افزایش سن رخ می دهد می تواند باعث ژنیکوماستی شود، به خصوص در مردانی که اضافه وزن دارند.
• برخی از تومورها: مانند تومورهایی که بیضه ها، غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز را درگیر می کنند، می توانند هورمون هایی تولید کنند که تعادل هورمونی مردانه و زنانه را تغییر می دهند.
• پرکاری تیروئید: در این شرایط، غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروکسین تولید می کند.

نارسایی کلیه

حدود نیمی از افرادی که تحت درمان دیالیز قرار می گیرند، به دلیل تغییرات هورمونی، ژنیکوماستی را تجربه می کنند.

نارسایی کبد و سیروز

تغییرات در سطح هورمون مربوط به مشکلات کبدی و داروهای سیروز با ژنیکوماستی مرتبط است.

سوء تغذیه و گرسنگی. هنگامی که بدن شما از تغذیه کافی محروم می شود، سطح تستوسترون کاهش می یابد در حالی که سطح استروژن ثابت می ماند و باعث عدم تعادل هورمونی می شود. ژنیکوماستی همچنین ممکن است زمانی رخ دهد که تغذیه طبیعی از سر گرفته شود.

محصولات گیاهی

روغن های گیاهی مانند درخت چای یا اسطوخودوس که در شامپوها، صابون ها یا لوسیون ها استفاده می شوند با ژنیکوماستی مرتبط هستند. این احتمالاً به دلیل فعالیت ضعیف استروژنی آنها است.

عوامل خطر

عوامل خطر ژنیکوماستی عبارتند از:

• بلوغ
• سن بالاتر
• استفاده از استروئیدهای آنابولیک برای افزایش عملکرد ورزشی
• برخی از شرایط سلامتی، از جمله بیماری کبد و کلیه، بیماری تیروئید، تومورهای فعال هورمونی، و سندرم کلاین فلتر

عوارض

ژنیکوماستی عوارض جسمی کمی دارد، اما می تواند باعث مشکلات روانی یا عاطفی ناشی از ظاهر شود.

جلوگیری

چند عامل وجود دارد که می توانید آنها را کنترل کنید که ممکن است خطر ابتلا به ژنیکوماستی را کاهش دهد:

• از مواد مخدر استفاده نکنید
• از الکل اجتناب کنید.

ژنیکوماستی در چه سنی شایع است؟

ژنیکوماستی بین پسران نوجوان (13 تا 19 سال) شایع است، طوری که 65 درصد از پسران 14 ساله، ژنیکوماستی دارند. بزرگی غدد پستان در پسران نوجوان بسیار رایج است. حدود یک سوم از پسران در سن بلوغ دچار این وضعیت می شوند، ولی احتمال بروز این عارضه در بزرگسالی کمتر از یک درصد است.

بزرگی غدد پستان اغلب خفیف و بدون درد است، اما یک ‌سوم از مردان در مورد حساس شدن آن اعتراض دارند.

معمولاً علت بزرگ شدن غدد پستان قابل تشخیص است و در اکثر موارد به دلیل مصرف بعضی داروها و یا بیماری کبدی بروز می‌کند. اگر بیمار نوجوان باشد، احتمالاً به ‌انجام آزمایش نیازی نیست و بزرگی سینه، طی دو تا سه سال، خود به خود برطرف خواهد شد، اما پسران بزرگ تر و مردان جوان ممکن است به آزمایش نیاز داشته باشند. در چنین مواردی ممکن است نوعی بیماری، عامل ایجادکننده این مشکل باشد.

در بسیاری از موارد، درمان خاصی مورد نیاز نیست. پزشک شما ممکن است هر ماه‌ اندازه سینه را پیگیری کند و تحت نظر داشته باشد. در 90 درصد پسران نوجوان، ژنیکوماستی در مدت کمتر از سه سال خود به خود برطرف می‌شود. برخی اوقات با قطع مصرف دارویی که به ژنیکوماستی منجر شده ‌است مانند مواد دوپینگ، مشکل برطرف می‌شود. در موارد نادری، درمان‌های دارویی برای ژنیکوماستی استفاده می‌شوند، مخصوصا اگر درد و حساسیت وجود داشته باشد.

درمان دارویی ممکن است بتواند بافت اضافی سینه را برطرف کند. گاهی برای از بین بردن بافت اضافی، جراحی انجام می‌شود. اگر علت بزرگ شدن سینه‌ها، بیماری یا تومور باشد، علت اصلی باید درمان شود.

در اغلب مردان، ژنیکوماستی در هر دو سینه مشاهده می‌شود ولی اگر تنها یکی از سینه‌ها برآمده بود باید جهت معاینه دقیق‌تر به پزشک مراجعه شود. افزایش بافت چربی، ژنیکوماستی نیست برخی از پسران و مردان، در قفسه‌ سینه ی خود بافت چربی زیادی دارند و ممکن است این بافت چربی طوری به نظر برسد که ‌انگار سینه‌ها بزرگ شده‌اند. به ‌این حالت "ژنیکوماستی کاذب" گفته می‌شود. بعضی از مردان هم تنها به دلیل چاقی، دارای سینه های برآمده هستند، اما در بزرگی سینه به دلیل بزرگ شدن غدد سینه یعنی ژنیکوماستی، چاقی موثر نیست.

غده دقیقاً زیر نوک سینه متمرکز است، ولی چربی در کلیه مناطق سینه پخش می‌شود.

ژنیکوماستی بین پسران نوجوان (13 تا 19 سال) شایع است، طوری که 65 درصد از پسران 14 ساله، ژنیکوماستی دارند. بزرگی غدد پستان در پسران نوجوان بسیار رایج است. حدود یک سوم از پسران در سن بلوغ دچار این وضعیت می شوند، ولی احتمال بروز این عارضه در بزرگسالی کمتر از یک درصد است.

چگونه ژنیکوماستی تشخیص داده می‌شود؟

• پزشک سوالاتی در خصوص وضعیت شما و داروهای مصرفی‌تان خواهد پرسید. در معاینه فیزیکی، پزشک بافت سینه را معاینه می‌کند تا شرایط آن را ارزیابی کند. سایر علل بزرگ شدن سینه‌ها عبارت‌اند از: تجمع چربی، تومورهای خوش خیم و تجمع مایع (کیست). پزشک سینه‌ها را برای ارزیابی سرطان سینه نیز چک می‌کند، این بیماری بسیار نادر است. همچنین ممکن است پزشک اندازه بیضه‌ها را برای وجود تومور بررسی کند. ممکن است آزمایش‌های دیگر نیز تجویز شود:
• آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها
• آزمایشات لازم برای بررسی کبد، کلیه و تیروئید
• آزمون‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن برای بررسی تومورها
• ماموگرام برای رد کردن سرطان سینه

داروهایی که باعث ژنیکوماستی می شوند

بعضی از مهم‌ترین داروهایی که باعث بروز این حالت می‌شوند عبارت‌اند از: دیگوکسین (لانوکسین) برای بیماری قلبی، اسپرونولاکتین (آلداکتون)، سایمتیدین بلوک کننده اسید معده، کتوکونازول (نیزورال) برای عفونت قارچی، فیناستراید (پروسکار) و داناستراید (اودارت) برای بزرگی پروستات.

لازم به ذکر است که داروهای مخدری نظیر آمفتامین، ماری جوانا و هروئین و بیماری کبدی ناشی از افراط در مصرف الکل نیز باعث بزرگ شدن پستان می‌گردند.

برخی از بیماری‌ها که باعث بزرگ شدن سینه در مردان می شود:

• شرایطی که باعث شود سطوح تستوسترون پایین آید (هیپوگنادیسم)، مانند سندرم کلاین فلتر و مشکلات غده هیپوفیز
• پرکاری غده تیروئید (هایپرتیروئیدی)
• بیماری‌های کبدی
• بیماری‌های کلیوی و نارسایی کلیه
• تومورهای بیضه، غدد آدرنال و یا غده هیپوفیز

آیا سینه مردان هم ممکن است سرطانی شود؟

احتمالاً نه. سرطان پستان در مردان بسیار نادر است. توده‌ای که در اثر سرطان ایجاد شده باشد، معمولاً درست زیر نوک سینه ایجاد نمی‌شود. خصوصیات و ماهیت بافت سرطانی با بافت حاصل از بزرگ شدن سینه در اثر ژنیکوماستی متفاوت است. سرطان پستان ممکن است موجب فرورفتگی پوست یا ایجاد ترشح خونی از سینه شود. پزشک شما می‌تواند نوع توده را تشخیص دهد و بفهمد که توده، سرطانی است یا نه. اگر در مورد توده‌ سینه هر گونه سئوالی داشتید می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.