این روزها سیگار بیش از هر دوره دیگری فضای فیلم‌ها را آلوده كرده است و براساس آمار منتشره دانشگاه سانفرانسیسكو در 75 درصد فیلم‌های هالیوود شاهد استعمال دخانیات از سوی قهرمانان فیلم هستیم كه متأسفانه 38 درصد آنها مربوط به فیلم‌های PG یا G (مناسب برای كودكان) است.

طبیعی است كه با چنین آماری، مخاطبان و بویژه كودكان تحت تأثیر قرار بگیرند. بر طبق همین تحقیقات مشخص شده كه كودكان 10 ساله و یا بالاتر كه تماشاگر فیلم‌هایی از این دست هستند، 7/2 برابر كودكانی كه این فیلم‌ها را نمی‌بینند، در خطر سیگاری شدن قرار دارند.

چنین شرایطی فاجعه برای منازلی است كه والدین سیگاری نیستند. فرزندان آنها به دور از دود سیگار و جاسیگاری‌های آلوده، علاقه بیشتری به سیگار كشیدن می‌یابند. با آغاز مبارزه جدی علیه دخانیات از سوی دانشكده بهداشت عمومی‌ هاروارد (HSPH)، بخشی از طرح‌های متولیان این نهاد متوجه سینما و محصولات هالیوودی است.

بری بلوم از مجریان طرح می‌گوید: قهرمانان برخی از فیلم‌ها تا 14 بار در عرض یك ساعت سیگار می‌كشند و ما برای مبارزه با سیگار باید كار را از سینما آغاز كنیم.

البته متخصصان بهداشت می‌دانند كه نصیحت و راهنمایی مستقیم به مردم چندان كارساز نخواهد بود بلكه باید با شیوه‌های تصویری به مقابله با عادات ناپسند آنها بپردازند.

هاروارد تجربه مشابهی از مبارزه با مصرف مشروبات الكلی پیش از رانندگی در دهه 80 دارد و موفق شد تا شبكه‌های تلویزیونی را راضی به انتقال این پیام از طریق سریال‌های پربیننده كند و در این سالها در عمده سریالی شاهد به نمایش در آمدن تصاویر تصادفات و یا عواقب ناشی از رانندگی در حال مستی بودیم.

جی وینستن از دیگر مدیران HSPH در این زمینه می‌گوید: این قضیه در حدود 160 اپیزود سریال‌های مختلف ظرف 4 سال اجرا شد و نتیجه آن كاهش 25درصدی تصادفات ناشی از مصرف مشروبات الكلی توسط رانندگان بود.

هاروارد سال‌هاست كه به تأثیر قطعی حذف سیگار از فیلم‌های هالیوودی اعتقاد دارد ولی ابزار اعمال محدودیت‌ها تا به حال فراهم نیامده بود. از طرفی شركت‌های تولید سیگار سابقه طولانی در معامله با استودیوهای هالیوودی داشتند و وقتی در سال 1998 این راه تعامل آنها با استودیوها هم به شكل رسمی بسته شد، عكس كارگردانان مشهور در پشت صحنه فیلم‌ها در اكثر تبلیغات مطبوعاتی شركت‌هایی چون وینستون، كمل و مارلبورو دیده شد.

هاروارد از سال 1999 شروع به نشست‌های ویژه با مدیران اجرایی استودیوها كرد تا اینكه سرانجام در سال گذشتهMPAA  راضی شد تا امكان اجرای تدابیر هاروارد در فیلم‌های استودیویی را فراهم كند. البته توجیه‌ هاروارد به تهیه‌كنندگان بسیار ساده بود؛ سیگار را از فیلم‌ها حذف كنید و یا لااقل جاذبه آن را از بین ببرید.

البته این طرح هنوز در آغاز راه است و نتوانسته برای تعداد زیادی از كارگردانان التزام عملی را بوجود آورد. اما لیندسی دوران- تهیه‌كننده- از استثناها به شمار می‌رود.

او كه در دهه80 موفق شد فریس بولر را راضی به سیگار نكشیدن كند، تمایل داشت كه در فیلم عجیب‌تر از واقعیت نیز كار مشابهی را انجام دهد. ولی هنگامی كه فیلمنامه‌نویس او را راضی كرد كه شخصیت اصلی فیلم باید سیگار بكشد،  فیلمنامه را به نحوی تغییر داد كه اما تامپسون- هنرپیشه اصلی فیلم- سیگار خود را با نفرت خاموش كند تا جذابیت این كار را از بین برده باشد.

در تلاشی دیگر تهیه‌كنندگان فیلم شیطان پرادا می‌پوشد، با بازنویسی فیلمنامه سیگار را از كل فیلم حذف  كردند و این در حالی بود كه داستان فیلم در دو شهر محبوب سیگاری‌ها- پاریس و نیویورك- می‌گذشت.

البته تلاش‌ها در این زمینه محدود به هاروارد نمی‌شود و سازمان‌هایی چون انجمن پزشكی آمریكا (AMA) نیز وارد عمل شده‌اند. این انجمن اخیراً‌ نامه رسمی را به امضای 41 فرماندار ایالتی رسانده است كه به موجب آن بایستی در ابتدای امر در هر فیلمی كه یكی از هنرپیشگان سیگار می‌كشد، تبلیغ ضد استعمال دخانیات گنجانده شود. اقداماتی از این دست شاید باعث شود تا استودیوها هم مثل سیگاری‌ها متوجه شوند كه ترك عادت نه تنها سالم‌تر بلكه عاقلانه‌تر است.