سلامت نیوز:آنچه در پی آمده است نگاهی دارد به موضوع پسماندها و ضرورت تفکیک آن در مبدأ و مقصد و همچنین اهمیت بازیافت آن که بخش اول آن را دیروز ملاحظه کردید و اینک بخش دوم و پایانی را می خوانید
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اطلاعات ،دبیر اتحادیه صنایع بازیافت درباره تفکیک از مبدا اظهار می دارد: دلال های پسماند در دو سطح خرید می کنند، در سطح خرد که از شهروندان می خرند و در سطح عمده که وابسته به خرید صنایع است. ولی ما معتقدیم اگر شهروندان وارد این چرخه خرید و فروش شوند هم تفکیک از مبدا صورت می گیرد و هم مبلغی را برای فروش پسماند دریافت می کنند و این به نفع شهروندان خواهد بود.
سید امین صدرنژاد درباره ارزش اقتصادی بازیافت بیان می کند: اگر زباله ها به صورت تفکیک شده از خانه های مردم بیرون بیاید نه تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد حجم زباله های ما کاهش می‌یابد، بازیافت پلاستیک، کاغذ، شیشه و فلزات ارزش اقتصادی خوبی از نظر ارزش افزوده و اشتغال برای ما خواهد داشت.
وی درباره خبر واردات زباله ادامه می دهد: ریشه این ماجرا در قیمتی است که دلال های پسماند بعد از عید با افزایش قیمت ارز، قیمت پسماندها و زباله‌ها را بالا بردند، پسماندی که قیمت آن کیلویی بین ۲هزار تا ۳ هزار و ۵۰۰ تومان بود، به کیلویی ۷ هزار و ۵۰۰ تا ۹ هزار تومان رسیده است.
دبیر اتحادیه صنایع بازیافت درباره تفکیک از مبدا اضافه می کند: مواد خام کارخانه های بازیافت، پسماند است و کارخانه ها برای تهیه این مواد از روی استیصال به واردات روی آورده اند، از طرف دیگر دلال ها پسماندها را با این قیمت بالا صادر می کنند، این روند افزایش قیمت غیر منطقی است چون هزینه جمع آوری پسماند برای دلال ها همچنان کیلویی ۷۰۰ تومان است و ما به التفاوت قیمت را سود می برند، در حالی که پسماند و زباله را با قیمت ناچیزی از مهاجران افغان، کودکان کار و کارگران می خرند.
وی درباره اقدامات کنترلی صادرات پسماند می‌گوید: در راهکاری کوتاه مدت برای جلوگیری از صادرات پسماند و الزام فروش پسماند به کارخانه‌های دارای پروانه فعالیت، اتحادیه به همراه وزارت صنایع کدهای صادراتی پسماند را بسته است.
نامبرده ادامه می دهد:در راهکار بلند مدت هم بعد از چهار سال پیگیری، سامانه جامع مبادله پسماند در مجلس مطرح شد تا مبادلات پسماند از حالت انحصاری بیرون آید و شفاف شود.
وی اضافه می کند: در سطح کلان تخمین زدیم که ارزش افزوده بازیافت پسماند ۱۰ میلیارد دلار است ولی ما تنها امکان بهره برداری از نیم میلیارد دلار آن را داریم، همچنین ایران با وجود هفت همسایه این ظرفیت را دارد که نقش منطقه ای در بازیافت پسماند داشته باشد و از این طرق اشتغال زایی صورت خواهد گرفت.
به گفته صدرنژاد، واردات زباله به ایران در صورتی رخ می دهد که این مواد خام به دست کارخانه های بازیافت نمی رسد و حلقه های واسطه‌ای همچون دلال ها در اختلال این بازار طلای کثیف نقش دارند.
سرپرست دفتر هماهنگی خدمات شهری سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور مهر امسال در نشست کمیته تخصصی پسماند کلانشهر های کشور در مشهد با بیان اینکه اکنون تنها پنج درصد از حجم کل زباله ها در کشور به صورت بهداشتی دفن می شود، می گوید: خسارت پسماندها از سه منظر تولید گازهای گلخانه ای، فرسایش و آلودگی خاک و هزینه کرد منابع مالی بر اساس آمار سال پایه مطالعاتی (۱۳۹۵) سالانه ۴۵ میلیارد تومان برآورد شده است.
به گفته وی، از مجموع پسماند جمع آوری شده در کشور ۲۵ درصد بازیافت و ۷۵ درصد دفن می شود، برای۲۷ درصد آن جمع آوری مکانیزه و هفت درصد تفکیک زباله تر از خشک در مبداء انجام می شود.
حبیب راضی اضافه می کند: بر اساس برنامه‌ریزی، در افق پنج سال آینده باید در بازیافت زباله از ۲۵ به ۸۰ درصد، در بخش دفن از ۷۵ درصد به ۲۰ تا ۳۰ درصد، جمع آوری مکانیزه از ۲۷ به ۶۰ درصد و تفکیک زباله از هفت به ۳۰ درصد دست یافت.
به گفته وی، بر پایه این چشم انداز در کشور ۲۸۳ منطقه مدیریت پسماند شهری و روستایی با ۱۲۳ پروژه پردازش و کمپوست، ۲۶۴ محل دفن و ۱۸ نیروگاه زباله سوز پیش بینی شده است .
شهردار تهران هم در ماه دی امسال درنشستی با اعضای کمیته اجتماعی مجمع نمایندگان استان تهران در مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفت: سرمایه های اجتماعی یکی از راه حل های کاهش پسماند است و اگر بتوانیم از آن استفاده کنیم، می توانیم آن را به یک فرصت و ثروت تبدیل کنیم.
به گفته وی، با ایجاد حساسیت در شهروندان و کمک سمن ها (سازمان های مردم نهاد) می توانیم این سرمایه اجتماعی را به دست آوریم.پیروز حناچی با بیان اینکه در بسیاری از کشورها اگر زباله بخوبی تفکیک نشود، شهروندان متحمل جریمه های سنگین می شوند، اظهارداشت: استفاده از سازمان های مردم نهاد، افزایش حساسیت شهروندان نسبت به کاهش پسماند و افزایش هزینه تولید زباله سه راهکاری هستند که می توانیم برای کاهش تولید پسماند از آنها استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه پسماندهای تهران معضلاتی مثل کودکان کار و آسیب های محیط زیستی را هم به همراه دارد، گفت: دولت باید شهرداری ها را در انجام ماموریت های حاکمیتی مانند توسعه حمل و نقل عمومی، دفع پسماند، رفع آلودگی هوا و منابع پایدار حمایت کند که البته شرایط شهرداری تهران در مقایسه با بسیاری از شهرهای دیگر بهتر است.
شهردار تهران جانمایی مخازن زباله سر کوچه ها را در کاهش سهم شهروندان در تفکیک زباله از مبدا موثر دانست و افزود: باید در این شیوه جمع‌آوری تجدیدنظر کنیم.
وی با بیان اینکه دستگاه های حکومتی در این بخش خودشان را کنار کشیده اند و شهرداری ها در این موضوع که با سلامت شهروندان در ارتباط است، تنها مانده اند، اظهار داشت: اگر دربودجه سال ۱۳۹۸ برای مشکل پسماند کلانشهرها بودجه ای در نظر گرفته شود کمک بزرگی به این بخش خواهد بود.در همین زمینه همچنین دبیر علمی انجمن صنایع بازیافت فلز استان اصفهان می گوید:
با توجه به رشد جمعیت انسانی میزان تولید زباله هم افزایش یافته و سرانه تولید پسماند در کلانشهر اصفهان ۵۷۰ گرم به ازای هر فرد برآورد شده که نسبت به میانگین جهانی آن کمتر است.
مهشید گرجی با بیان اینکه روزانه یکهزار تن پسماند در کلانشهر اصفهان تولید می شود که از این میزان ۳۰ درصد آن قابلیت بازیافت دارد اما با توجه به ضعف در طرح تفکیک از مبدا پسماند تنها ۱۲ درصد آن بازیافت می شود، خاطرنشان می کند: اگر سرانه پسماند در اصفهان مدیریت نشود با چالش هایی برای مدیریت شهر روبه رو خواهیم بود. اگر بخواهیم روزانه یکهزار تن پسماند تولیدی اصفهان را دفن کنیم در شعاع ۷۰ کیلومتری این شهر باید یکهزار متر مکعب زمین را از بین ببریم.
وی اضافه کمی کند: براساس شناخت منابع تولید کننده پسماند های شهری و تجزیه و تحلیل فیزیکی و شیمیایی آن در کلانشهر اصفهان مشخص شد که بیشترین سهم تولید پسماند را اماکن مسکونی به خود اختصاص دادند.
دبیر علمی انجمن صنایع بازیافت فلز استان اصفهان با بیان اینکه مدیریت پسماند جامد شهری با توجه به سطح فرهنگی و اقتصادی هر منطقه با منطقه ای دیگر متفاوت است و نیاز به راهبرد خاص خود دارد، ادامه می دهد: به علت نبود آموزش و فرهنگ‌سازی مناسب و کافی در ایران، اغلب خانواده ها زباله‌هایشان را تفکیک نمی کنند.
وی به راهکارها و سیاست های تشویقی برای مشارکت شهروندان در طرح تفکیک از مبدا اشاره و بیان می کند: به منظور درک بهتر از کمیت تولید پسماند در مناطق شهر اصفهان لازم است که سرانه تولید آن برای هر نفر و سرانه تولید برای هر خانوار در یک روز محاسبه شود.
به گفته گرجی، برای دفن یک تن پسماند به یک متر مربع فضای زمین نیاز داریم، به ازای یک تن پسماند ۱۰۰ تا ۱۳۰ لیتر شیرابه تولید می شود و یک لیتر شیرابه قادر به آلوده کردن یک هزار مترمکعب آب است.
وی مدیریت زباله های شهری را از دغدغه های اصلی دولت ها دانسته و اظهار می دارد: کاهش زباله در مبدا، تفکیک از مبدا، استفاده مجدد و بازیافت از جمله سیاست دولت ها برای کاهش زباله است. همچنین مدیریت صحیح و اصولی پسماندها براساس الگوی هرم پسماند و جلوگیری از تولید، کاهش دورریز و استفاده مجدد، براساس وظایف ذاتی و قانونی شهرداری ها باید به نحوی جدی و موثر در دستور کار قرار گیردکه واقع بینانه باید راهکارهای مدیریتی عملی و طرح های اجرایی مناسبی انجام داد.
به گفته دبیر علمی انجمن صنایع بازیافت فلز استان اصفهان، اصولی ترین اقدام در راستای مدیریت پسماند اجتناب از تولید یا کاهش حجم پسماند به حداقل ممکن است ولی در این راستا نباید از استفاده مجدد و بازیافت پسماند تولیدی غافل شد.
مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری اصفهان هم با بیان اینکه در اصفهان روزانه حدود یکهزار تا یکهزار و ۲۰۰ تن پسماند تولید می شود، می گوید: حدود ۶ تا هفت درصد پسماندها در مبدا و توسط شهروندان تفکیک می شود و حدود پنج تا ۶ درصد توسط پیمانکاران جمع آوری، پردازش و بازیافت می شود که البته چندان تحت کنترل و مدیریت نیست.
علی دهنوی با اشاره به اینکه در ایران هرچند به موضوع پسماند توجه شده اما بدلیل استفاده نکردن از فناوری روز، ناکافی بودن قوانین مرتبط و نبود سند راهبردی و نقشه راه موثر در این صنعت توسعه ای نداشته ایم، بازیافت پسماندهای مختلف شهری و صنعتی از جنبه های مختلف را از جمله کاهش منابع محیط زیست، جلوگیری از آلودگی و درآمدزایی از اهمیت ویژه ای برخوردار دانست که در کشورهای توسعه یافته جزء جدانشدنی مدیریت پسماند است و اظهار می دارد :
اکنون در تعدادی از کشورهای توسعه یافته و با بالاترین شاخص های کیفی زیست محیطی، بخش قابل توجهی از پسماند شهری بازیافت شده و به چرخه طبیعت یا چرخه تولید صنعتی باز می‌گردد که این موضوع در دستور کار سازمان مدیریت پسماند اصفهان هم قراردارد.
وی خاطرنشان می کند: مهم ترین راهبرد این سازمان، شهر بدون پسماند در افق سال ۱۴۰۰ است؛ به همین منظور احداث یک کارخانه «پیرولیز» برای «ریجکت» در دستور کار است که فراخوان آن به زودی در روزنامه های رسمی اعلام می شود.
به گفته مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری اصفهان از مهم ترین بخش هایی که این سازمان آمادگی جذب سرمایه گذار را دارد، احداث کارخانه «پیرولیز» پسماند سوز بیمارستانی و بازیافت پسماندهای ساختمانی است.
مدیر عامل شرکت بازیافت و تفکیک زباله از مبداء غرب استان اصفهان هم با بیان اینکه روزانه بیش از ۲ تن زباله خشک در چهار شهرستان فریدن، فریدونشهر، چادگان و بوئین میاندشت جمع آوری می شود که شامل چوب و محصولات وابسته به آن، فلزات، انواع پلاستیک، شیشه، کاغذ و مقوا و نان خشک است، به فعالیت دوره گردها و چند انبار خرید زباله خشک در شهرک قطب صنعتی فریدن اشاره کرده و می گوید: چنانچه از فعالیت غیرقانونی دوره گردها و انبارداران جلوگیری شود، مقدار زباله‌های خشک جمع آوری شده به بیش از چهار تن خواهد رسید.
بهمن جاوید بیان می کند : فعالیت دوره گردها در شهرهایی که در آن طرح مدیریت پسماند اجرا می‌شود، ممنوع است؛ دوره گردها بخش مرغوب زباله خشک خانوارها را تنها در فصول گرم سال و روزهای آفتابی با قیمت ناچیز خریداری می کند اما شرکت تفکیک زباله از مبدا موظف به خریداری کل زباله خشک تولیدی در تمام روزهای سال به ازای اعطای هدایایی از قبیل کیسه زباله، نمک و دستمال کاغذی است.وی ادامه می دهد: دوره گردها زباله های خریداری شده از منازل را به خانه های خود می‌برند که این کار موجب انتقال بیماری و میکروب به حیوانات خانگی و سپس به اعضای خانواده و همسایه ها می شود.
مدیر عامل شرکت بازیافت و تفکیک زباله از مبدا غرب استان اصفهان با بیان اینکه موافق حذف دوره گرد نیستیم، می افزاید:آنها باید در چارچوب قانون فعالیت کنند، پیشنهاد این است که این افراد تحت نظر شرکت بازیافت و تفکیک زباله از مبدا کار خود را ادامه دهند؛ در این صورت علاوه بر ساماندهی و برخورداری از مزایای شرکت، به طور ثابت و پایدار به کار گرفته خواهند شد.
وی اضافه می کند: با فعالیت دوره گردها تحت نظر شرکت ، آنها از کد شناسایی و لوگوی مشخص برای برقراری امنیت در شهر برخوردار خواهند شد، رفت و آمد و هزینه های استهلاک وسیله نقلیه آنها کاهش خواهد یافت، همچنین به جای اینکه بار زباله و سود حاصل از آن را از منطقه خارج کنند و در مراکز استان ها مانند اصفهان و اراک به فروش برسانند برای شهروندان بومی مستقر در شرکت ارزآوری می کنند.جاوید می افزاید :
با نصب دستگاه ردیاب بر روی ماشین آلات جمع آوری زباله و کنترل آن ،چنانچه ماشینی بلوک مشخص شده را پوشش ندهد یا دچار خرابی شود، رصد خواهد شد؛ این در حالی است که دوره گردها در بسیاری از بلوک ها و کوچه ها تردد نمی کند و این امر موجب بی نظمی و پوششش ناقص جمع آوری زباله خانوارها خواهد شد…
در همین خصوص یک کارشناس و محقق آب و خاک می گوید: مسئولان استانی باید ساماندهی پسماند شهری و روستایی را به عنوان یک راهبرد در قالب عزم ، اراده و یک برنامه ملی در رئوس برنامه‌های خود قرار دهند.
حمید غلامی می افزاید: بخش زیادی از این زباله ها، توسط بخش های خصوصی غیررسمی ، غیرمجاز و دوره گردهای زباله جمع کن از سطح شهر جمع آوری و در انبارها و گاراژهایی به ظاهر متروکه، ساماندهی و تفکیک می شوند.
وی ساماندهی بهینه این گونه فعالیت ها در سطح شهرها را خواستار شده تا شاهد موفقیت های چشمگیر مدیریت پسماند در مناطق شهری و روستایی باشیم و اظهارمی دارد: زباله ها از دو بخش ضایعات خشک و زباله های تر تشکیل می شوند و هر کدام از آنها، بنحوی قابل استفاده هستند و زباله های خشک مثل شیشه، چوب، پلاستیک، لاستیک و بطری ها از این نوع هستند که از طریق بازیافت دوباره به چرخه تولید بر می گردند و می توانند تامین کننده مواد اولیه برای تولید مجدد باشند.
این کارشناس ادامه می دهد: زباله های تر که همان ضایعات مواد خوراکی، غذایی و میوه و غیره است، براحتی در کارخانه های کمپوست طی عملیات فشرده شدن و هوادهی و تجزیه هوازی قابل تبدیل شدن به خاک سیاه و کود آلی برای استفاده در بخش کشاورزی و خوراک دام است.
وی اضافه می کند : در بحث مدیریت زباله‌ها و پسماندها باید به موضوع های مهمی همچون تفکیک از مبدا و بازیافت آن توجه شود و این مهم باید از مبدا تولید یعنی در منازل مسکونی شهری یا روستایی، بیمارستان ها و مراکز درمانی یا حتی مراکز عمده فروشی بازارهای میوه و تره بار توسط خود مردم و با مشارکت آحاد جامعه بخوبی تفکیک و جداسازی شوند.
غلامی خاطرنشان می کند: باید مواد قابل بازیافت برای انجام عملیات بازیافتی و استفاده مجدد به کارگاه های مجاز بازیافت جمع آوری و انتقال داده شده و مواد تر زباله ها برای کارخانجات کمپوست، برای تهیه کودهای آلی و ارگانیک مدیریت و برنامه ریزی شود.
وی اظهار می دارد: این طلای دور ریز یا طلای کثیف یکی از بهترین منابع تولید انرژی محسوب می شود و می تواند در تولید انرژی گرمایی، برق و گاز متان نقش داشته باشند و فناوری های آن در جهان موجود است.
یک کارشناس برنامه ریزی فرهنگی هم تشکیل تیم های مشارکتی در محله ها برای ایجاد و توسعه فرهنگ بازیافت ، برگزاری کارگاه های آموزشی تفکیک زباله از مبدأ، برپایی دوره های آموزشی گروهی و فردی خانم های خانه دار، برپایی نمایشگاه های ثابت و سیار عکس و محصولات تولید شده از بازیافت ، برگزاری نمایشگاه های آموزشی برای کودکان و استفاده از خلاقیت کودکان در گسترش فرهنگ بازیافت در خانواده ها، برگزاری همایش ها، طراحی و نصب سیلک و تراکت های تبلیغاتی در معابر عمومی را از جمله راه های گسترش فرهنگ مدیریت پسماند در بین مردم
برمی شمارد.به گفته وی، آموزش چهره به چهره، آموزش از طریق رسانه های جمعی، تهیه و توزیع محصولات فرهنگی و آموزش از طریق فعالیت‌های نمادین در جهت آگاه سازی و فرهنگ سازی صحیح زیست محیطی زیربنای فراگیر شدن این فرهنگ است.
الهام نصرتی به نقش محوری رسانه ها در فرهنگ سازی تفکیک زباله از مبدا اشاره کرده و اضافه می کند: توزیع انواع بروشور و کیسه های زباله در رنگ های مختلف به صورت رایگان، پخش تیزرهای تبلیغاتی و انیمیشن های آموزشی بخصوص به صورت طنز در سیما، آموزش دانش آموزان به منظور آشنایی با مواد بازیافتی و توزیع جعبه های مخصوص کاغذ های باطله در مدارس، بازدید اقشار مردم به خصوص کشاورزان و باغداران و صاحبان غذاخوری ها از نحوه و هدف از تولید کمپوست و آموزش مردم برای تبدیل زباله‌های تر خانگی به کمپوست از راهکارهای آسان و زودبازده در خصوص این مساله است.
نظر شما