سلامت نیوز : رئیس سازمان بسیج جامعه پزشكی كشور می‌گوید: پیشرفت‌های حوزه سلامت پس از انقلاب اسلامی، نمونه و مثال‌زدنی است اما برای حل مشكلات لاینحل حوزه سلامت كشور عزم جدی وجود ندارد.

سلامت از موضوعاتی است كه ذهن هر انسان و جامعه‌ای را به خود مشغول می‌كند و هر گونه اختلال و چالش در این حوزه به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر روح، روان و جسم انسان‌ها اثر می‌گذارد اما در حال حاضر حوزه سلامت كشور با چالش‌های بزرگی روبه‌روست كه برای بررسی این چالش‌ها و راه‌حل آنها این بار به سراغ محمد رئیس زاده، رئیس بسیج جامعه پزشكی كشور رفتیم.

رئیس‌زاده در گفت‌گو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس اظهار داشت: حوزه سلامت كشور بدون شك یكی از حوزه‌های مثال زدنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی است اما با برخی چالش‌ها از جمله عدم شفافیت در نظام درمانی به خصوص در بحث تعرفه‌ها و رابطه مالی بین پزشك و بیمار در بحث بیمه‌ها و زیرمیزی‌ها روبه‌روست كه این مشكلات لاینحل از قبل بوده و باقیمانده است.

* افتخارات كسب‌شده حوزه سلامت پس از انقلاب مثال‌زدنی است

رئیس‌زاده تصریح می‌كند: حوزه سلامت كشور نمونه بارزی از موفقیت بعد از پیروزی نظام جمهوری اسلامی در عرصه‌های مختلف است. وضعی كه ما امروز در حوزه‌های مختلف چه در امر بهداشت، چه در بحث پیشگیری، چه در بحث گسترش شبكه‌های بهداشتی و چه در بحث درمان و دستاوردهای نوین در حوزه علوم روز پزشكی و تكنولوژی‌ها داریم مطمئناً به هیچ عنوان قابل قیاس با قبل از انقلاب نیست و شتابی كه در این مسیر داریم سرعتی مثال‌زدنی و نمونه است.

وی اضافه می‌كند: این حوزه یكی از حوزه‌هایی است كه نظام جمهوری اسلامی می‌تواند به آن افتخار كند. شاخص‌ها و مولفه‌هایی هم كه این ادعا را اثبات می‌كند بسیار فراوان است و باید گفت این موضوع میسر نشده جز با حمایت‌های بی‌دریغ نظام و فعالیت‌های شبانه‌روزی كاركنان سلامت كه كماكان ادامه دارد.

*كمتر كسی برای تحصیل علوم پزشكی و درمان به خارج كشور اعزام می‌شود

رئیس‌زاده ادامه می‌دهد: در بحث درمان پیشرفت‌های بسیار خوبی داشتیم. در حال حاضر برای كمتر مشكلی در بخش درمانی نیاز به اعزام بیمار به خارج داریم و به ندرت ممكن است این اتفاق بیفتد و اگر هم باشد شاید علت آن كمبودهای تكنولوژی و وسایل و تجهیزات باشد و گرنه علم درمان در ایران هیچ چیزی كمتر از دنیا ندارد.

وی اضافه می‌كند: در بحث گسترش شبكه‌های بهداشتی مانند خانه‌های بهداشت و مراكز بهداشتی و واكسیناسیون‌های سطح كلان كشوری مطمئناً در منطقه و كشورهای همسایه جزء كشورهای ممتاز به حساب می‌آییم. هیچ كدام از كشورهای همسایه شبكه‌های بهداشتی و درمانی به استحكام شبكه بهداشت و درمان ایران نیست.

وی می‌گوید: بسیاری از كشورهای منطقه و كشورهایی كه در حاشیه ایران هستند از نظر وضعیت بهداشتی درمانی، 30 تا 40 سال از ایران عقب هستند كه نمونه‌های آنها وجود دارد و همین الان فارغ‌التحصیلان كشورهای همسایه كه در ایران تحصیل كردند وقتی به كشورشان برمی‌گردند به عنوان افراد زبده و نخبه در رشته خودشان شناخته می‌شوند و افتخار می‌كنند.

رئیس سازمان بسیج جامعه پزشكی كشور می‌گوید: در حوزه آموزش علوم پزشكی و رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی در كمتر رشته‌ای است كه نیاز به اعزام دانشجو به خارج داشته باشیم اما در بحث تكنولوژی و تجهیزات پزشكی مقداری عقب هستیم و حركت‌های خوبی در این زمینه انجام شده است و در كل پیشرفت‌های موجود قابل تقدیر است.

*4 چالش بزرگ سلامت باید هرچه سریع‌تر حل شود

وی می‌افزاید: با وجود انجام این كارهای بزرگ كه در زمینه بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و علوم روز انجام شده است مشكلات حل‌نشده‌ زیادی را در حوزه سلامت كشور داریم كه به طور عمده اگر بخواهیم به آنها اشاره كنیم عدم شفافیت در اقتصاد نظام درمانی به خصوص در بحث تعرفه‌ها و رابطه مالی بین پزشك و بیمار و در بحث بیمه‌ها و زیرمیزی‌ها را می‌توان نام برد. این مشكلات جامعه ما را آزار می‌دهد و با وجود خدمات بسیار خوبی كه در عمده مراكز درمانی ما ارائه می‌شود این مشكلات وجود دارد و هنوز سر و سامان خوبی پیدا نكرده است.

رئیس‌زاده یادآور می‌شود: مشكل دیگر كه آن طور كه باید و شاید حل نشده است دسترسی نقاط محروم و مرزی كشور به خدمات تخصصی است كه با سرعت باید به آن بپردازیم چرا كه دسترسی برخی از مناطق روستایی و شهری محروم و دور افتاده به خدمات تخصصی سطح 2 و 3، دسترسی راحتی نیست و مشكلاتی در این زمینه داریم كه به نابسامانی تعرفه‌ها و وجود روابط مالی بین پزشك و بیمار برمی‌گردد و این موارد موجب شده نتوانیم نیروهای متخصص و فوق‌تخصص را به مناطق دوردست بفرستیم.

رئیس سازمان بسیج جامعه پزشكی كشور ادامه می‌دهد: یك متخصص و فوق‌تخصص متناسب با میزان سال‌هایی كه آموزش دیده است باید بتواند حداقل‌های زندگی خود را تامین كند. این موضوع در مناطق دورافتاده و محروم به خوبی محقق نمی‌شود و این تمایل در همگی پزشكان وجود دارد كه در مراكز استان‌ها فعالیت كنند. مشكل توزیع نیروی انسانی متخصص در بحث پزشك عمومی، خانه‌های بهداشت، پزشك خانواده مناطق دورافتاده و محروم تا حدی كمتر است اما در توزیع نیروی متخصص و ماندگار در مناطق محروم مشكلات جدی وجود دارد.

وی اضافه می‌كند: البته شاید بتوان به اجبار نیروی طرحی را به مناطق محروم فرستاد اما در طولانی‌مدت مشكلات زیادی داریم. به عنوان مثال در یكی از مراكز استان‌های كشور در استان‌های مرزی كه شهر بسیار بزرگ و با جمعیت 600 تا 700 هزار نفری است در یك برهه‌ای از زمان فقط یك متخصص جراحی مغز و اعصاب وجود داشت كه دلیل آن این است كه شرایط حضور پزشك متخصص مغز و اعصاب را در آنجا مهیا نكرده‌ایم.

وی می گوید: این مسائل چالش‌های جدی برای كشور ایجاد كرده است چرا كه اگر حادثه‌ای در آن شهر رخ دهد كه مرتباً رخ می‌دهد با مشكلات جدی مواجه خواهیم شد. لذا وجود نیروی متخصص در مناطق محروم و توزیع آنها در مناطق كمتر برخوردار یكی از چالش‌های جدی حوزه سلامت است.

رئیس‌زاده تصریح می‌كند: این دو مشكل از مشكلات جدی حوزه سلامت ماست كه هنوز عزم جدی برای حل این مشكلات در نظام كلان حوزه سلامت و سیاستگذاران این عرصه نمی‌بینم.

وی می‌افزاید: سومین مشكلی كه با آن مواجه هستیم و در آینده خطرات بیشتری ایجاد می‌كند و دامن ما را خواهد گرفت بحث پیشگیری است. همچنین بحث تغییر شیوه زندگی و بیمارهای غیرواگیر ناشی از تغییر شرایط زندگی و تغییر آداب تغذیه است كه بی‌تحركی، پرخوری، تغییر رژیم غذایی از رژیم‌های سنتی به رژیم‌های صناعی و زندگی ماشینی و آپارتمان‌نشینی به وجودآورنده این مشكلات جدی در آینده خواهند بود.

رئیس‌زاده اضافه می‌كند: بحث سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی و عروقی قطعاً سلامت جامعه ما را تهدید خواهد كرد و كشور ما از یك زندگی طبیعی سنتی پرتحرك كم‌مصرف در حال تغییر به سمت زندگی كم تحرك ماشینی با مصرف صناعی می‌شود. لذا باید یك عزم جدی برای حل این مسئله در نظر گرفته شود.

وی اظهار می‌دارد: مشكل بعدی این است كه در حال فاصله گرفتن از آداب اسلامی-بهداشتی هستیم. قطعاً عمل‌كردن به دستورات بهداشتی اسلام می‌تواند بسیاری از مشكلات فعلی را در زمینه‌های مختلف برطرف كند و لازم است جامعه ما به این سمت حركت كند.

رئیس‌زاده ادامه می‌دهد: هیچ دینی مانند اسلام در خصوص رعایت بهداشت فردی و اجتماعی دستورات مشخص و روشنی ندارد و خیلی از آنها فلسفه دستوراتش مشخص شده و قطعاً در آینده فلسفه بسیاری دیگر از این دستورات مشخص خواهد شد و معتقدم اگر همین دستورات را ادیان دیگر و جوامع دیگر داشتند به مراتب بیشتر از آن هم در بحث به كاربردن این دستورات پیشگیری و هم در بحث پژوهش‌های علمی این دستورات استفاده می‌كردند.

*پروفسور امریكایی‌ حكمت آلوده‌نبودن گوشت‌های با ذبح اسلامی را پیدا كرد

رئیس سازمان بسیج جامعه پزشكی كشور خاطرنشان می‌كند: اخیراً مقاله‌ای را دیدم كه در آمریكا تحقیقی انجام شده بود كه چرا گوشت‌هایی كه به شكل اسلامی ذبح می‌شوند كمتر دچار عفونت‌های باكتریال می‌شوند كه پرفسوری با تخصص میكروبیولوژی این پروژه را در دست گرفته بود و به نتایج بسیار جالبی رسیده بود.

وی می‌افزاید: خود این محقق هم می‌گفت سال‌ها در خانه خود گوشت اسلامی مصرف می‌كرده است. خلاصه نتیجه تحقیق آن این است كه چون ذبح اسلامی از جلوی گردن شروع می‌شود و در حالی حیوان ذبح می‌شود كه سیستم نخاعی آخرین بخشی است كه قطع می‌شود لذا قلب حیوان تا آخرین لحظه كه سیستم نخاعی قطع نشده است می‌زند و به خاطر پمپاژ قلب، تمام خون حیوان از بدن او خارج می‌شود و وقتی این خون از بدن خارج می‌شود، ترانسفرین كه عاملی مهم برای حیات باكتری‌هاست و در بدن حیوان وجود دارد تماماً خارج می‌شود لذا این ترانسفرین در گوشتی كه به صورت اسلامی ذبح می‌شود در بدن حیوان باقی نمی‌ماند و خارج می‌شود لذا باكتری‌ها جذب گوشت نمی‌شوند.

رئیس‌زاده می‌گوید: اما در گوشتی كه به صورت غیراسلامی ذبح می‌شود چون به شكل عمل قلب یكباره قطع می‌شود و خون به طور كامل خارج نمی‌شود ترانسفرین به مقداری در خون وجود دارد و میزان جذب‌ میكروب‌های این گوشت‌ها بالا می‌رود.

وی اضافه می‌كند: در آمریكا چنین تحقیقی انجام می‌شود اما ما متاسفانه تحقیقات سیستماتیك و دقیقی انجام نداده‌ایم و نه تنها تحقیقاتی انجام نداده‌ایم بلكه به كار هم نمی‌بریم. لذا دستورات بهداشتی اسلام به خودی خود می‌تواند بسیاری از مشكلات ما را در زمینه بهداشتی حل كند و ما را از پرداختن به راه‌حل‌های پیشگیری بی‌نیاز كند.

وی اضافه می‌كند: اگر می‌خواهیم در منجلابی كه در حال حاضر جامعه جهانی با آن درگیرند دچار نشویم باید این 4 مشكل را حل كنیم كه قابل حل است مشروط بر آنكه انسان‌های دغدغه‌مند و دردمند و با اراده و اعتماد به نفس و با ایمان به اینكه این مشكلات قابل حل است دنبال حل این مشكلات بیفتند.

* 3 شهر كشور الگوی اجرای دستورات بهداشتی اسلام می‌شوند

رئیس سازمان بسیج جامعه پزشكی كشور ادامه می‌دهد: بر همین اساس در حال حاضر 3 شهر را پس از انجام مطالعات علمی به عنوان پایلوت انتخاب می‌كنیم البته این انتخاب باید با درنظرگرفتن مجموعه عوامل مدیریتی چه در حوزه فرمانداری‌ها و چه در حوزه روحانیت و ائمه جمعه دیده شود كه براساس دستورات بهداشتی اسلام 5 سال در این 3 شهر به شكل علمی و با فاكتورهای مشخص كار شد.

وی می‌گوید: پس از 5 سال ارزیابی دیدیم كه با رعایت دستورات اسلام به چه میزان از امراضی كه قابل پیشگیری هستند پیشگیری شده، چه میزان از مراجعات مردم به پزشك كمتر شده و چه میزان بیماری‌هایی كه رخ می‌دهد كمتر شده است. لذا میزان نقش دستورات اسلام در پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقای سلامت جامعه مشخص خواهد شد.امسال برنامه‌ مطالعاتی برای این 3 شهر انجام می‌شود و در نهایت آن را به صورت الگو معرفی كنیم.

*رنج بیمارداری در برخی موارد كمترین رنج مردم می‌شود

وی در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: در بسیج جامعه پزشكی الگویی كه برای حركتمان در نظر گرفتیم رسیدن به یك جمله طلایی است كه مقام معظم رهبری فرمودند كه اگر تمام سیاستگذاران كلان عرصه سلامت كشور این جمله حكیمانه ایشان را نصب‌العین خود قرار دهند جهت‌گیری‌ها بسیار بهتر می‌شود. ایشان فرمودند "ما می‌خواهیم اگر در خانواده كسی بیمار شد آن خانواده بیشتر از رنج بیمارداری رنج دیگری نداشته باشند ". لذا باید به این سمت حركت كنیم و اگر در خانواده‌ای بیماری وجود دارد باید بدانیم كه رنج بیمارداری خود رنج بزرگی است و نباید آن خانواده رنج‌های دیگری داشته باشد كه متاسفانه الان اینگونه است.

رئیس‌زاده خاطرنشان می كند: در برخی موارد دیده می‌شود چنان مشكلات حاشیه‌ای برای خانواده بیمار ایجاد می‌شود كه رنج بیمارداری كمترین رنج آن است و بیمار خود را فراموش می‌كنند. برخی از این مشكلات اینگونه‌اند كه بیمار خود را كجا ببرم، كجا پذیرش كنم اگر پذیرش شد چه كسی باید مشكل بیمارم را برطرف كند، هزینه درمان بیمار را از كجا بیاورم، چه كسی باید بیمارم را نسبت به بیماریش توجیه كند كه اصلاً چه مشكلی دارد.

وی اضافه می‌كند: این مشكلات متاسفانه گاهی آن قدر بر وضعیت خانواده سایه می‌افكند كه اصل بیماری فراموش می‌شود لذا این جمله باید نصب‌العین ما باشد.

*اختلاف سیاستگذاران سلامت مانع تحقق عدد 30 درصد پرداخت از جیب مردم شده است

رئیس سازمان بسیج جامعه پزشكی كشور یادآور می‌شود: در بحث پرداخت از جیب بیمار متاسفانه نه تنها به عدد 30 درصد نرسیدیم بلكه فاصله هم گرفتیم. دلایل آن متعدد است و یكی و دو تا نیست. مجموعه سیاستگذاران در حوزه‌های مختلف چه در حوزه تعرفه‌گذاری كه اخیراً با وزارت بهداشت است، چه در حوزه درمان و متصدی درمان كه باز هم با وزارت بهداشت است و چه در زمینه كارفرماهایی كه نظام بیمه‌ای كشور هستند و چه در زمینه تامین بودجه كه دولت است این 4 ركن كه یكی تعرفه‌گذار، یكی ارائه كننده خدمت، یكی كارفرما و دیگری تامین كننده منابع است باید به یك جمع‌بندی كلی برسند كه متاسفانه هنوز نرسیده‌اند و اختلافات در این حوزه بسیار زیاد است.

وی می‌افزاید: راه حل اصلی آن این است كه نظام بیمه‌ای ما اصلاح اساسی پیدا كند، دولت، سرانه‌ای كه كمیسیون بهداشت مجلس برای حل این مشكلات دیده است رعایت كند كه این هم محقق نشده است. این سرانه در بودجه سالانه دولت رعایت نشده است كه با این صورت نظارت دقیق از سوی سازمان‌های بیمه‌گر انجام نمی‌شود و اگر پرداخت‌های سازمان‌های بیمه‌ای سر وقت انجام نشود قطعاً به این عدد نمی‌رسیم.

رئیس‌زاده یادآور می‌شود: در حال حاضر دولت به بیمه‌ها بدهكاری‌های زیادی دارد لذا بیمه‌ها نمی‌توانند آن طور كه باید و شاید حق مراكز درمانی را به موقع بدهند. مراكز درمانی آن طور كه باید حق و حقوق كادر درمانی را نمی‌دهد و كادر درمانی زندگیش تامین نمی‌شود و نسبت به خدماتی كه ارائه می‌دهد دریافتی ندارد.

وی می‌گوید: از طرفی كادر و سیستم درمانی مجبور است از جیب مریض بگیرد. نه حتی خود فرد به عنوان بحث زیرمیزی یا بحث‌های دیگر بلكه آن مركز درمانی برای اینكه بتواند امور خود را بچرخاند گهگاه مجبور است هزینه بیشتری از جیب مریض بگیرد و این زنجیره‌ای است كه باید اصلاح شود و اصلاح این زنجیره‌ هم نمی‌توان گفت از كجا باید شروع شود چرا كه همه به هم وابسته‌اند.