دكتر ستار جعفری، فوق تخصص بیماریهای گوارش و كبد در گفتوگو با «جامجم» خاطر نشان میكند: «سندرم روده تحریكپذیر یكی از شایعترین بیماریهای گوارشی است. این بیماری خطرناك نبوده و زندگی فرد را تهدید نمیكند، اما ناراحتیها و مشكلاتی برای او ایجاد خواهد كرد كه آزاردهنده است. این بیماری همراه با درد و ناراحتی شكمی بوده و با تغییرات اجابت مزاج به صورت اسهال یا یبوست و گاهی هر دو حالت همراه است. البته در شرایطی نیز بیماری با حالت نفخ نمایان میشود.»
وی با اشاره به اینكه حدود 15 درصد افراد در ایران دچار این مشكل هستند، میافزاید: «این بیماری میان خانمها شایعتر بوده و اغلب در سنین كمتر از 45 سال بروز میكند. علت بیماری هنوز به طور قطعی مشخص نشده است، ولی تصور میشود كه در این بیماری توازن اعصابی كه احساس روده را به مغز منتقل میكنند، به هم میخورد.»
به گفته دكتر جعفری استرسهای روحی، مصرف برخی غذاها و تحریكات مكانیكی در رودهها نیز باعث میشوند كه بیماری بیشتر نمایان شود.
این پزشك متخصص یادآور میشود: «افرادی كه به این بیماری مبتلا میشوند، انسانهایی حساس هستند. ولی نمیتوان گفت همه كسانی كه حساس هستند به این بیماری مبتلا خواهند شد. این افراد معمولاً درگیر بیماریهای دیگری مانند سردردهای میگرنی، سوزش سردل، سندرم خستگی مزمن، مشكلات اضطرابی، وسواس و اختلالات خواب نیز بوده و از این شرایط رنج میبرند.»
علائم و نشانهها
دكتر جعفری درباره نشانهها و علائم بیماری توضیح میدهد: «گروهی از بیماران پس از دفع مدفوع احساس میكنند رودهشان كامل تخلیه نمیشود. عدهای نیز احساس نفخ دائمی داشته و از برآمدگی شكم شكایت دارند. سر و صدای زیاد شكم و اسهال یا یبوست نیز از دیگر علائم این بیماری است . در كنار تمام این نشانهها، تقریباً همه مبتلایان، درد و ناراحتی شكمی را نیز خواهند داشت. البته آنگونه كه بیماران میگویند، درد شكمی پس از دفع مدفوع آرام میشود.»
به گفته وی این بیماری كیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار میدهد ولی منجر به بروز سرطان، زخم و التهاب در روده فرد نخواهد شد.
تشخیص بیماری
این بیماری در واقع اختلال كاركردی رودههاست. به همین دلیل نیز مورد خاصی در معاینات و بررسیها یافت نشده و پزشك تنها میتواند با رد سایر بیماریها آن را تشخیص دهد. دكتر جعفری با تاكید بر اینكه هر درد شكمی را نمیتوان كولیت عصبی دانست، خاطر نشان میكند: «این بیماری معمولاً بهندرت در سنین بالای 50 سال بروز میكند و به همین دلیل در آن سنین كمتر به این بیماری شك میكنند. همچنین زمانی كه وزن فرد به دلیل بیماری كاهش پیدا كند یا درد شكم او را از خواب شبانه بیدار كند، احتمال وجود این بیماری تقریباً از بین میرود و باید به سایر بیماریها فكر كرد. علاوه بر این موارد كم خونی بیمار، دفع خون همراه مدفوع، تب و وجود سابقه خانوادگی سرطانهای روده بزرگ یا بیماریهای التهابی روده نیز از دیگر مواردی هستند كه وجود این بیماری را برای پزشك رد میكنند.»
درمان
این بیماری مزمن بوده و با یك بار مراجعه و مصرف دارو، درمان نشده و مدتها همراه بیمار خواهد بود. اما پزشك باید به بیمار اطمینان دهد كه كولیت عصبی خطرناك نبوده و تنها میتواند وی را ناراحت سازد.دكتر جعفری در رابطه با درمان بیماری توضیح میدهد: «بیمار باید روش زندگی خود را از نظر عادات غذایی و كاهش محركهای استرس تغییر دهد. توصیه میشود این بیماران مصرف مواد غذایی حاوی كافئین مانند قهوه، حاوی نیترات و نیتریت مانند ترشیها و ماهیهای دودی، حبوبات مانند عدس، نخود و لوبیا، بادام زمینی، انبه و آناناس و همچنین ادویههای تند را تا حد امكان كاهش دهند.»
وی میافزاید: «این بیماران باید توجه داشته باشند پرخوری نكرده و از غذاهای چرب پرهیز كنند. همچنین نباید در شرایط استرسزا و با سرعت غذا بخورند. پس بهتر است مدت زمان كافی برای غذا خوردن اختصاص داده و با آرامش غذای خود را به پایان برسانند. همچنین وعدههای غذایی باید مرتب و به موقع مصرف شوند. مصرف آب به صورت مداوم و كاهش مصرف چای و قهوه نیز موثر است.»
برخی از این بیماران با نوشیدن شیر دچار علائم بیماری میشوند، دكتر جعفری در اینباره میگوید: «آنزیم لاكتاز كه در جذب و هضم شیر موثر است، در برخی از مبتلایان وجود نداشته و در نتیجه پس از نوشیدن شیر با مشكلاتی روبهرو میشوند. به همین دلیل به این افراد توصیه میشود كمتر از شیر استفاده كنند.»
به گفته وی چنانچه بیماری به صورت اسهال بروز كند، باید از مصرف غذاهای ملین، میوه هایی نظیر گلابی، آلو و روغن زیتون نیز خودداری شود. همچنین اگر فرد دچار نفخ است باید از مواد غذایی حاوی فیبر مانند نانهای فیبردار و همچنین غلات و سیبزمینی كمتر استفاده كند.
این پزشك متخصص با تاكید بر كاهش فشارهای عصبی یادآور میشود: «فرد باید بتواند بر استرسها و نگرانیهایش غلبه كند. البته چنانچه موفق به این كار نشد، با كمك روانپزشك میتوان شرایط را بهبود بخشید.»
وی ادامه میدهد: «پزشك میتواند برای بهبود شرایط بیمار داروهای خاصی را نیز تجویز كند، اما در كل چون این بیماری مزمن است، اگر بیمار مصرف دارو را شروع كند، مصرف آن مدتها و حتی تا آخر عمر ادامه خواهد یافت، بنابراین بهتر است تا حد امكان به كمك روشهای غیردارویی، پرهیز غذایی و ایجاد شرایط مناسب روحی، بیماری كنترل شود.»
نظر شما