سلامت نیوز: تهران شهری تک جنسیتی با ساختاری مردانه است، با نیم نگاهی به طراحی خیابان‌ها، معابر، وسائل حمل و نقل عمومی و سایر فضاها و زیرساخت‌های شهری و قیاس آن با بسیاری از کشورهای دیگر به این نتیجه می‌رسیم که گویی شهر تهران زنان را دوست ندارد و ساختارهای شهری با زنان نامهربانند، چرا که در طراحی اغلب فضاهای شهری به ندرت نیازهای آنان را در نظر گرفته و خواسته یا ناخواسته موجب حذف آنان از فضای عمومی شهر شده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همدلی ،گویا از بدو تشکیل تهران، این گونه فرض شده که قرار است شهری ساخته شود که محل زیست جمعیتی مردانه باشد.سال‌ها از بنا نهادن تهران گذشته و اکنون این شهر با همان ماهیت جنسی مردانه‌اش به سمت زنانه شدن پیش می‌رود تا برای یک بار هم شده است زنان از جامعه اقلیت فاصله گرفته و به اکثریت نزدیک شود. ماهیت جنسی به این معناست که مردها به نسبت زنان احساس امنیت بیشتری در فضاها و اماکن شهری، احساس و تجربه می‌کنند.
فقط مشاهدات و گزارش‌های میدانی نیست که بر زنانه شدن پایتخت صحه می‌گذارد، این موضوع در اظهارات مقام‌های شهر نیز دیده می‌شود.
چند روز پیش معاون شهردارتهران با بیان این که شهر به سمت زنانه شدن پیش می‌رود، به مهر گفت: مطالعات نشان می‌دهد که تهران به سمت زنانه‌شدن حرکت می‌کند و بر این مبنا برنامه‌ریزی شهری باید بر اساس این داده، و در جهت استفاده از این فرصت و ظرفیت طراحی شود.
سکینه اشرفی، برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهردار تهران دلایل زیادی برای اثبات زنانه شدن پایتخت برشمرد. وضعیت زنان در آموزش عالی کشور که به گفته وی نشان می‌دهد که در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ حضور زنان در مقاطع تخصصی و حرفه‌ای نسبت به سال‌های گذشته در مقایسه با مردان رشد مثبتی داشته است.
وی همچنین رشد فعالیت زنان در حوزه اقتصادی را نیز معیاری برای زنانه شدن پایتخت دانست و گفت: در سال‌های اخیر نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بازار کار رسمی و به تبع آن نرخ رشد تعداد زنان بیمه‌شده افزایش یافته است.
البته وی برای اثبات زنانه شدن تهران فقط به معیار فرصت‌های شغلی زنان اکتفا نکرد و توسعه فضاهای شهر تهران را به حضور بیشتر زنان در فضاهای شهری گره زد و اظهار کرد: برای مثال نفس حضور زنان در پیاده‌روها، میدان‌ها و خیابان‌های شهری عامل مهمی در تولید فضاهای شهری امروز است.
موضوعی که زنانه‌تر شدن پایتخت را اثبات می‌کند و از نگاه سکینه اشرفی نیز دور نماند، آمار مهاجرت درون مرزی زنان است که بیشتر آنان شهر تهران را مقصد مهاجرت خود برگزیدند.
طبق آمار سرشماری در ایران در سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ بیشترین درصد مهاجرت‌های درون‌مرزی زنان در ایران به شهر تهران اختصاص داشته است.
همین آمار نشان می‌دهد زنانی که آموزش بیشتری دیده‌اند تمایل بیشتری به این مهاجرت داشته‌اند.
در شرایطی که پایتخت به سمت زنانه شدن پیش می‌رود، که سال‌هاست زنان در بدنه تصمیم گیری شهری یا حضور نداشتند یا آن چنان در اقلیت بودند که صدایشان در هیاهوی صدای بم مردانه گم شده است، به همین دلیل و صدها دلیل عرفی و قانونی دیگر این بخش از جامعه در هیچ دوره‌ای محور برنامه‌ریزی مدیران شهری نبوده است، بنابراین هم روح قالب بر شهر و هم زیرساخت‌های آن متناسب با فعالیت و زندگی زنان طراحی و مناسب‌سازی نشده است.
بسیاری بر این باورند که برای لحاظ کردن زنان در برنامه‌های شهری، لازم است ساختار نهادهای شهری اعم از شورای شهر و شهرداری تغییر کند و در پست مدیریت این سازمان‌ها از مدیران زنی که دغدغه زنان را داشته باشند، استفاده شود.
«فاطمه قاسمی» کارشناس ارشد عمران و مشاور شورای پیشین شهر تهران معتقد است زنانه شدن شهر تهران را می‌توان فرصت تلقی کرد.
چرا که اکنون این شهر با نوعی تمرکز سرمایه انسانی زنانه روبه‌روست که در صورت برنامه‌ریزی صحیح و استفاده از پتانسیل زنان، این بخش از جامعه ضمن این که می‌تواند نقش مهمی در تمامی کلان روندهای شهر تهران داشته باشد، می‌تواند در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های شهری دخالت داشته باشد و قوانین شهری را برای استفاده از زنان تلطیف کند.
وی به همدلی گفت: در کشور ما به صورت پیش‌فرض امتیازهایی به بخشی از جامعه یعنی مردان تعلق گرفته در صورتی که نیم دیگر جامعه که منظور زنان است از آن بی‌بهره هستند. امنیت نسبی مردان در فضاهای عمومی و شهری و ناامنی پیوسته محیط برای زنان، یکی از این امتیازهاست.
قاسمی با اشاره به موضوع « امنیت» افزود: با نیم نگاهی به ساختار اغلب شهرهای کشور، نه فقط پایتخت، با این واقعیت تلخ روبرو می‌شویم که متاسفانه در طراحی شهری موضوع امنیت زنان مغفول مانده است، در صورتی که امنیت پیش نیاز یک جامعه سالم است و احساس امنیت زمینه‌ساز توسعه جوامع انسانی است.
این در حالی است که ترس و احساس ناامنی در فضاهای عمومی شهر می‌تواند زندگی یک اجتماع را مختل کند. موضوع امنیت از چنان اهمیتی برخوردار است که در طبقه‌بندی نیازها که توسط «مازلو» به انجام رسیده است، امنیت پس از نیازهای فیزیولوژیک (آب و غذا و...) به عنوان دومین طبقه از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین نیازها معرفی شده است.
قاسمی به عدم احساس امنیت زنان اشاره کرد و گفت: ساختارهای شهری به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حس امنیت را به زنان جامعه نمی‌دهند به نحوی که امروزه زنان براساس شلوغی و خلوتی، مسیر حرکت خود را انتخاب می‌کنند، نه براساس فاصله و دوری یا نزدیکی! گزینه آنها نیز معمولامسیرهای نسبتا شلوغ است؛ چراکه در شلوغی اجتماعی احساس راحتی بیشتری دارند.
وی یادآور شد: طراحی شهرها باید به گونه‌ای باشد که زیرساخت‌های لازم برای استفاده زنان لحاظ شده باشد. در طراحی شهر باید دقت شود که شهر فقط محل رفت و آمد و استفاده مردها و مختص به آنان نیست، بلکه فضاهای شهری باید به گونه‌ای طراحی شود، که برای استفاده تمام اقشار جامعه اعم از زن، مرد، بچه‌ها، سالمند و معلول مناسب باشد. در مورد زنان این قضیه اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.
شبکه حمل و نقل شهری باید به قدری ایمن و کارآمد باشد که زنان بدون هیچ گونه دلهره بتوانند در آن در هر ساعتی از شبانه روز راحت تردد داشته باشند.
قاسمی تصریح کرد: شهر امنی که می‌توان برای زنان یک جامعه تصور کرد، نه تنها مکانی است زنان با امنیت کامل مشغول کار و تحصیل هستند بلکه حتی می‌توانند بدون هیچ ترس و دلهره‌ای در فضاهای عمومی و پارک‌ها کتاب بخوانند و حریم خصوصی‌شان ایمنی کامل داشته باشد.
نظر شما