سلامت نیوز:اول تابستان برای تهرانی‌ها با دو تغییر ترافیکی همراه شد؛ از یک سو پایان طرح زوج و فرد و اجرای طرحی جایگزین با نام «محدوده کنترل آلودگی هوا» و از سوی دیگر، اجرای پایلوت طرح هوشمندسازی پارک حاشیه‌ای در منطقه 2 پایتخت.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ابتکار ،هر دوی این طرح‌ها قرار است آبی بر آتش دو مشکل سالیان دراز تهران باشند: ترافیک و آلودگی هوا! اما میزان تاثیر آن‌ها چقدر است؟
بسیاری در اولین روز از اجرای طرح ترافیکی جدید در پایتخت، به دنبال سنجش چشمی میزان اثرگذاری آن بودند. با این حال، این سنجش چشمی را نمی‌توان چندان دقیق دانست.
بسیاری از شهروندان هنوز خودروی خود را در سامانه «تهران من» ثبت نکرده‌اند و این سامانه گاه با بروز اختلال فعالیت می‌کند. ساکنان محدوده‌های طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا نیز در شرایطی باید محل زندگی خود را در این سامانه ثبت کنند که تایید آن به مراجعه حضوری نیاز دارد و همین موضوع دفاتر خدمات الکترونیک شهر را در برخی مناطق با شلوغی مضاعف روبه‌رو کرده است.
با این حال برای ثبت خودرو و شرایط خودرو در سامانه، فرصتی یک ماهه از زمان تردد در نظر گرفته شده است و در‌نتیجه نمی‌توان تردد خودروها بر اساس ثبت‌نام کردن یا نکردن را چندان دقیق دانست.
البته محسن پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در‌این‌باره با تاکید بر اینکه ثبت نام در سامانه «تهران من» محدودیت زمانی ندارد، گفته است: «تاکنون نزدیک به یک میلیون خودرو در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند که بیش از ۷۰ هزار ثبت نامی در این سامانه صورت گرفته است.
تنها مشخصات شخصی افراد ثبت شده و مشخصات خودرو را وارد نکرده‌اند این در حالی است که ثبت مشخصات خودرو در این سامانه الزامی است و این شهروندان باید با مراجعه دوباره به سامانه نسبت به ویرایش و تکمیل اطلاعات خود اقدام کنند».
علی‌رغم اطلاع‌رسانی‌های مکرر هفته‌های اخیر، ممکن است بسیاری از شهروندان نیز هنوز از چند و چون طرح ترافیکی جدید با خبر نباشند و این موضوع نیز بر فرض دقیق نبودن ارزیابی چشمی از این طرح می‌افزاید.
به این ماجرا باید به تفاوت پیک ترافیکی در تابستان با فصول دیگر را هم اضافه کرد که تفاوت دمای هوا و نیز باز بودن مدارس و دانشگاه‌ها در آن موثر است.
با این حال در شبکه‌های اجتماعی برخی معتقدند که روز اول تیر را در محدوده کنترل آلودگی هوا با خیابان‌های خلوت‌تر گذرانده‌اند و برعکس برخی از شلوغ‌تر بودن خیابان می‌گویند. کاربری به نام حامد پورحسینی در توئیتر خود نوشته است: «امروز از داخل محدوده طرح کنترل آلودگی هوا (مرحوم زوج و فرد) اومدم به سمت شرکت و به طرز عجیبی (و البته کاملا قابل پیش‌بینی!) مسیر خلوت بود».
در سوی دیگر، فردی با نام کاربری هنوز، توئیت کرده است که «به عنوان کسی که امروز از صبح تا ساعت 4 توی طرح زوج و فرد سابق رفت و آمد داشتم، باید بگم این دو منطقه بسیار شلوغ‌تر و آلوده‌تر بود».
واکنش‌های دیگر بعضا نشان می‌دهد که آگاهی کافی نسبت به طرح جدید وجود ندارد و حتی برخی فکر کرده‌اند که طرح ترافیک به محدوده زوج و فرد سابق گسترش یافته است. عده دیگری نیز از کاهش روزهای تردد رایگان خودروها در طرح جدید نسبت به زوج و فرد گلایه‌مند هستند و آن را به عنوان ابزاری برای درآمد بیشتر شهرداری می‌دانند.
با این حال علی پیرحسینلو، مشاور فرهنگی معاون حمل ونقل ترافیک شهرداری تهران می‌گوید که طرح جدید شبیه یک جراحی ترافیکی است و سعی شده است زمینه‌ساز تغییر رفتاری خودروسواران شود.
وی در مصاحبه با ایسنا ضمن برشمردن تاریخچه و کج‌کارکردهای طرح زوج و فرد، درباره طرح جدید با اشاره به اینکه در سال ۹۷ در پی اجرای موفقیت‌آمیز طرح ترافیک جدید همگان متقاعد شدند که می‌توان الگوی طرح ترافیک را به محدوده زوج و فرد تعمیم داد، می‌گوید: «مهم‌ترین مزیت طرح ترافیک فعلی متغیر بودن زمان و شرایط سفر است که به‌صورت هوشمند نیز کنترل می‌شود».
پیرحسینلو با بیان اینکه کاربر می‌تواند رفتار خود را از طریق سیستم هوشمند مدیریت و با الگوی انتخاب عقلانی زمان سفر خود را انتخاب کند، اظهار کرد: «ما در طرح ترافیکی جدید ممنوعیت را به «محدودیت» تبدیل کردیم و به شهروندان اختیار عمل داده شده است و حق انتخاب دارند تا بر اساس الگوهای سفر، رفتار خود را انتخاب کنند».
مشاور فرهنگی معاون حمل و نقل شهرداری تهران با بیان اینکه شهروندان می‌توانند با استفاده از الگوهای سفری که اعلام شده است زمان و مدت سفر خود را پیش‌بینی کنند، گفت: «این شکل سفر می‌تواند اوج ترافیک در صبح و عصر در محدوده زوج و فرد را بشکند چرا که معتقد هستیم که شناورسازی قیمت زمینه‌ساز تغییر رفتار خودروسواران می‌شود».
وی با اشاره به اینکه پیش از این میزان آلایندگی خودرو در هزینه سفر تاثیری نداشت اما از سال قبل با اعمال معاینه فنی برتر تخفیف ۲۵ درصدی را برای ساکنان محدوده زوج و فرد در نظر گرفتیم، گفت: «تلاش ما بر این است که تا الگوی خاص رفتاری ترافیکی مردم را بهبود ببخشیم».
همین استدلال برای هوشمندسازی پارک حاشیه‌ای که فعلا از اول تابستان به صورت پایلوت در معابر منطقه 2 تهران اجرایی شده است هم مطرح می‌شود. مدتی است که ساکنان و عابران این منطقه، تابلوهایی مبنی بر کنترل هوشمند پارک حاشیه‌ای را مشاهده می‌کنند، اما از فرآیند آن چیزی نمی‌دانند.
شیوه جدید البته از نظر پرداخت هزینه فرق چندانی با زمان استفاده از پارکبان‌ها یا پارکومترها ندارد و تنها فرقش این است که مکانیزم پرداخت از طریق سایت یا سامانه «تهران من» انجام و کنترل مدت توقف و پرداخت شدن یا نشدن هزینه پارک خودرو نیز توسط خودروهای دوربین‌دار کشف تخلف پارک خودرو اجرایی می‌شود.
وحید سرلک، سرپرست معاونت فنی و مهندسی سازمان حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران، این طرح را در راستای عدالت اجتماعی و حل مشکل ترافیک اجرایی می‌داند و به گفته است:
«با اجرای این طرح سعی داریم مردم را به انجام سفرهای کوتاه مدت با وسایل شخصی‌شان تشویق کنیم و نباید اینگونه باشد که هر فردی هرجایی که دلش خواست خودروی خود را پارک کرده و یا یک فرد صبح تا شب خودروی شخصی‌اش را در خیابان و یا جلوی مغازه‌اش پارک کند و این مسئله سبب شود که شهروندان دیگر برای انجام سفرهای کوتاه مدت خود خیابان‌ها را برای پیدا کردن جای پارک بگردند و در آخر مجبور به پارک دوبل که مشکلات ترافیکی زیادی ایجاد می‌کند، شوند».
گفتنی است توقف در این شیوه تا نیم ساعت رایگان است، اما این توقف رایگان یا پرداخت هزینه باقی ساعات نیز نیازمند ثبت‌نام در سامانه «تهران من» خواهد بود.
مخالفان و منتقدان شرایط جدید چند دسته هستند. برخی به طور کلی با تکیه بر محدودیت‌های خرید خودرو مناسب و تولید سوخت مطلوب و پرداخت هزینه‌هایی مثل مالیات و عوارض به اشکال مختلف، استفاده از تمام نقاط شهر را حق شهروند می‌دانند و دولت و شهرداری را به دلیل قصور در گسترش مطلوب شبکه حمل و نقل عمومی شهری مقصر نیاز مردم به استفاده از خودرو شخصی مطرح می‌کنند.
این دسته در واقع معتقدند که مردم در این شرایط هزینه تصمیم‌های گذشته تا به حال مدیران شهری را می‌دهند و نباید چنین باشد. علاوه بر این، مخالفان طرح‌های ترافیکی اینچنین، آن را به عنوان سلاحی برای کسب درآمد بیشتر از سوی مدیران شهری معرفی می‌کنند.
اصلی‌ترین سلاح موافقان کلی چنین طرح‌هایی نیز ذکر نمونه‌های مشابه خارجی در کشورهای پیشرفته دنیا است و البته اشاره می‌کنند وقتی مسئله وجود دارد، ایجاد کننده آن مهم نیست و موضوع اصلی، حل مسئله است. دسته دیگر، به شیوه اجرای آن معترضند.
مثلا فردی در توئیتر خود معتقد است که این طرح برای وی حتی با وجود تخفیف به دلیل وجود خانه‌اش در عمق تنها 50 متری طرح زوج و فرد ظالمانه است و بهتر است محاسبه تعرفه حضور در طرح، به جای روزانه، ساعتی انجام شود.
وی همچنین این گلایه را مطرح می‌کند که دوربین‌ها و امکانات نظارتی، نمی‌توانند عمق ورود در طرح را ضبط کنند و این باعث ظلم به افراد است. فردی دیگر نیز معتقد است که محاسبه روزانه به جای ساعتی باعث توقف و تردد بیشتر خودروها در محدوده به دلیل استفاده از سهمیه یا پرداخت عوارض یک روز می‌شود که خلاف اهداف تعیین شده برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا در این محدوده‌ها خواهد بود. سوی دیگر ماجرا هم زیرساخت‌های موجود است.
اختلال در سایت و سامانه «تهران من» در مراجعه گسترده مردم در روزهای اخیر یکی از دلایل این نگاه است. برخی از کسانی که از سهمیه‌های طرح ترافیک استفاده می‌کنند نیز از غیریکنواختی روال‌ها و برخورد با مدارک یکسان درباره کیس‌های گوناگون دریافت سهمیه می‌گویند.
همچنین با بررسی سامانه «تهران من» به نظر می‌رسد به روز رسانی شرایط این دسته نیز با تاخیر انجام می‌شود؛ چنانکه برای برخی گیرندگان سهمیه طرح ترافیک، علی‌رغم ارسال پیامک تایید طرح و درخواست واریز 120 هزار تومان هزینه آن و انجام از سوی شهروندان، باز هم وضعیت مدارک آن‌ها «در حال بررسی» است و خودروی‌شان نیز «فاقد سهمیه» درج شده است.
یا در مثالی دیگر، اگر تردد و پرداخت عوارض حضور در طرح که مهلت یک ماهه دارد را کنار بگذاریم، درباره پارک حاشیه‌ای نیاز به گوشی هوشمند و اینترنت فعال در خیابان همیشه وجود دارد و این شهروندان فاقد این امکانات یا نابلد در استفاده از آن‌ها را دچار مشکل می‌کند.
بگذریم که اگر سامانه‌های مخابراتی و اینترنتی یا خود سایت و نرم‌افزار موبایلی آن دچار مشکل شوند، چه مسائلی در این راستا می‌تواند به وجود بیاید. در‌نهایت ایجاد اعتماد نزد شهروندان نسبت به صحت شیوه‌های نظارتی نیز بسیار مهم است و نباید مثل پیامک‌های بدحجابی در خودرو که صدور آن بر اساس گفته مراجعان، بدون ارائه مستند و صرفا بر اساس گزارش مامور انجام می‌شود و برای شکایت، مستندی برای ارائه وجود ندارد، عمل کرد. بلکه باید ساز و کاری اندیشید که محاسبه عوارض و زمان آن دقیقا ثبت شود و از سوی صاحبان خودرو قابل پیگیری باشد.
به هر ترتیب، سنجش میزان موفقیت طرح‌های ترافیکی جدید، به دو عنصر آمارهای دقیق مسئولان و نیز میزان رضایت محسوس شهروندان مرتبط است و در عین حال تصمیم‌گیران با توجه به این نتایج، نباید خود را در تصمیم انجام شده محدود بدانند و اگر راهکار بهتری هم وجود دارد، باید با اصلاح تصمیم‌های خود به سوی آن حرکت کنند.
نظر شما