سه‌شنبه ۲۸ آبان ۱۳۹۸ - ۱۱:۰۵
کد خبر: 284770

یکی از مهمترین تعهدات اخلاقی و حتی شرعی پزشکان پیش از شروع یک دوره درمانی و حتی پس از آن، تعهد به افشای اطلاعات و آگاهی از خطراتی است که بیمار در تصمیم‌گیری پیرامون عملیات پزشکی، به آن‌ها نیاز دارد. لازمه رضایت آگاهانه، برخورداری از آگاهی کافی نسبت به پرونده پزشکی، نوع بیماری و روند، عوارض و شیوه‌های درمان است.

رضایت بیمار باید چه ویژگی های حقوقی داشته باشد؟

سلامت نیوز:یکی از مهمترین تعهدات اخلاقی و حتی شرعی پزشکان پیش از شروع یک دوره درمانی و حتی پس از آن، تعهد به افشای اطلاعات و آگاهی از خطراتی است که بیمار در تصمیم‌گیری پیرامون عملیات پزشکی، به آن‌ها نیاز دارد. لازمه رضایت آگاهانه، برخورداری از آگاهی کافی نسبت به پرونده پزشکی، نوع بیماری و روند، عوارض و شیوه‌های درمان است.


به گزارش سلامت نیوز به نقل از تابناک  می‌توان رضایت را به دو نوع صریح و ضمنی تقسیم کرد. رضایت از هر نوعی باشد باید آگاهانه باشد. رضایت صریح، یعنی رضایتی که بیمار صریحاً به پیشنهاد پزشک یا کادر درمانی برای معالجه می‌دهد.

اعلام رضایت صریح، خود به دو دسته رضایت شفاهی یا کتبی تقسیم می‌شود. رسمی به صورت کتبی است و غیر رسمی به اشکال دیگر است.

بهتر است بیمار رضایت خود را به صورت کتبی بدهد تا اگر اختلافی پیش آمد، به برگه‌ای که امضا کرده است، استناد کند. رضایت ضمنی یا تلویحی هم رضایتی است که بیمار آن را با عمل خود نشان می‌دهد. به عنوان نمونه بیماری که به صورت تلفنی درخواست آمبولانس می‌کند، رضایت ضمنی خود را به انجام عملیات پزشکی اعلام کرده است. درخواست دریافت مراقبت‌های پرستاری، مراجعه به دندانپزشک و درخواست کشیدن دندان، مصادیقی از این نوع رضایت هستند. نوع سوم که رضایت آگاهانه است، رضایتی است که بیمار یا اولیای او با آگاهی کامل از نوع بیماری، روند معالجه، آثار درمان و …. اعلام می‌کنند. این نوع رضایت، فراتر از رضایت صریح و ضمنی است.

رضایت آزادانه و آگاهانه بیمار از نظر حقوقی

توجیهی که درباره رضایت آگاهانه وجود دارد، به اطلاع‌رسانی مربوط می‌شود. این موضوع که شخص بتواند با اطلاعاتی که در دست دارد تصمیم‌گیری کند، مهم است و اگر اطلاعات کافی نداشته باشد، نمی‌تواند از روی آگاهی تصیم‌گیری کند. اگر تصمیم‌گیری در مورد جان و سلامتی باشد حساسیت قضیه مضاعف می‌شود.

همچنین اینکه بیمار اطلاع کافی از بیماری و روش درمان خود داشته باشد و کاملا توجیه شده باشد، نیت خیر پزشک را نشان می‌دهد و اعتماد بیمار به پزشک بیشتر می‌شود.

حواسمان باشد که رابطه پزشک و بیمار بر اساس قرارداد است و عدم آگاهی بیمار از نحوه درمان و روش معالجه باعث لطمه به قرارداد شود.

از طرف دیگر پزشک باید اطلاعاتی که دارد را به زبان ساده به بیمار منتقل کند، چون بیمار است که می‌خواهد راجع به سرنوشت خود تصمیم بگیرد؛ بنابراین هدف از اطلاع‌رسانی پزشک به بیمار، تصدیق و تضمین استقلال، آزادی اراده و انتخاب بیمار به عنوان حق اساسی اوست و تشویق بیمار به تصمیم‌گیری منطقی بر اساس ارزشیابی منافع، مزایا، ضرر‌ها و خطرات ناشی از عملیات پزشکی پیشنهادی است.

تعهد پزشک به دادن اطلاعات در چندین مرحله ضروری است: قبل از شروع به انجام عملیات پزشکی؛ پس از شروع عملیات پزشکی در مدت زمان درمان (دوره درمان) و پس از اتمام اقدامات پزشکی. در مورد وظیفه اطلاع‌رسانی پزشک، این مساله وجود دارد که برای دستیابی به رضایت آگاهانه، پزشک تا چه حد ملزم به افشا و اطلاع‌رسانی است و چه اطلاعاتی را باید برای بیمار افشا کند. آنچه ضروری به نظر می‌رسد، آن است که اطلاعات داده شده صادقانه، صحیح، روشن، دقیق و مناسب باشد.

پزشک باید متناسب با سواد و اطلاعات بیمار، پاسخگوی سوالات او باشد و نیز باید نحوه درمان، طول درمان و حتی هزینه معالجه را با حوصله برای بیمار بیان کند؛ بنابراین قاعده کلی این است که پزشک باید در کلیه فرایند‌های پزشکی تشخیصی و درمانی اطلاعات اساسی مؤثر بر تصمیم‌گیری بیمار را ارایه دهد.

ماهیت و گستره اطلاع‌رسانی به بیمار در قانون تعیین نشده است، بنابراین رویه قضایی و دادگاه‌ها باید مشخص کنند که آیا به بیمار در هر مورد خاص اطلاع‌رسانی کافی صورت گرفته است یا خیر.

محدوده افشای اطلاعات توسط پزشک نیز نیازمند تصریح است؛ ماهیت و نوع بیماری، منافع، خطرات، توابع و عوارض جانبی، نوع اقدامات پزشکی و تجهیزات مورد نیاز، محدوده و قلمروی عملیات پزشکی و اهمیت آن، خطرات و عواقب عملیات پزشکی، مزایا و معایب، اقدامات و راهکار‌های جایگزین، هزینه‌ها، هدف مورد انتظار در عملیات پزشکی و مواردی از این دست نیازمند تصریح است.

مورد دیگری که ابهام‌برانگیز بوده، عبارت از آن است که اگر بیمار بدون کسب اطلاع از شیوه درمان و نوع بیماری، رضایت به انجام معالجه دهد، قرارداد درمان چه سرانجامی پیدا می‌کند؟

رضایت آگاهانه از منظر اخلاقی

اخلاق در زمینه رضایت آگاهانه نسبت به حقوق جلوتر است. منشور حقوق بیمار در بند ۲ نسبت به این حق، تاکید کرده است.

نظام پزشکی در دهه‌های اخیر به این نتیجه رسیده است که اگر مشارکت بیمار را که مبتنی بر آگاهی است حاصل کنند، درمان روند مطلوب‌تری به همراه خواهد داشت و منافع بیشتری متوجه بیمار می‌شود.

به عبارت دیگر، درمان بیماری‌ها وابستگی زیادی به تعامل میان پزشک و بیمار داشته و نتیجه همکاری بیمار با پزشک، درمانی سریع و موفق را به همراه دارد.

این امر هنگامی محقق می‌شود که پزشک از توانایی برقراری ارتباط با بیمار برخوردار باشد.

اگر کلیه مراحل درمان برای بیمار تبیین شده و مرحله به مرحله رضایت بیمار حاصل شود، اعتماد او به پزشک و کادر درمانی افزایش می‌یابد و از لحاظ روانی، بیشتر احساس امنیت می‌کند و این موضوع در روند بهبودی نیز مسلما تاثیرگذار است.

تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که ناتوانی کادر درمانی به ویژه پزشکان و پرستاران در ایجاد رابطه مناسب با بیماران در راستای کسب رضایت آگاهانه، نه تنها هزینه زیادی ایجاد می‌کند، بلکه باعث می‌شود بیمار از روند درمان نیز ناراضی باشد.

 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha