سلامت نیوز:رییس سازمان غذا و دارو اعلام كرده كه ایرانیها، هر ساله 4.5 درصد از درآمد خود را برای خرید لوازم آرایشی و بهداشتی صرف میكنند در حالی كه در كل دنیا، این رقم حدود 2.6 درصد برآورد شده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،به گفته محمدرضا شانهساز، ایرانیها با این میزان هزینه كرد برای خرید سالانه لوازم آرایشی و بهداشتی، 2.5 برابر میانگین جهانی لوازم آرایشی مصرف میكنند آن هم در حالی كه از مجموع تقاضای لوازم آرایشی، سالانه فقط 35 درصد آن توسط تولید داخلی پاسخ میگیرد و باقی تقاضا، نیازمند واردات است.
برآورد میزان مصرف لوازم آرایش در ایران در حالی اعلام شده كه از خرداد 97 و با بخشنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت، واردات لوازم آرایشی به دلیل قرار گرفتن در فهرست كالاهای لوكس، ممنوع شد و دیروز هم عبدالعظیم بهفر؛ مدیركل فرآوردههای آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو خبر داد كه واردات لوازم آرایشی در كشور 75 درصد كاهش یافته است .
این ممنوعیت طی 18 ماه گذشته، بدون توجه به نیاز بازار و حجم تقاضا اتفاق افتاد چون قطعا در طول این مدت، میزان مصرف لوازم آرایشی در ایران كاهش نداشته بلكه به دلایل مختلف و از جمله تبلیغات شبكههای ماهوارهای درباره فرآوردههای آرایشی بهداشتی جدید و بازاریابی برندهای معروف دنیا، تقاضای بازار هم رو به افزایش گذاشته است.
حالا، ممنوعیتی كه بدون محاسبه تقاضای مصرفكننده ایرانی و ظرفیت خط داخلی تولید لوازم آرایشی، به اجبار اعمال شده، قطعا در كوتاهمدت به افزایش واردات قاچاق و تولیدات تقلبی زیرزمینی دامن خواهد زد چون مصرفكنندگان لوازم آرایشی، نمیتوانند و نمیخواهند به تبعیت از نظرهای سلیقهای دولت، روال تقاضای خود را تغییر دهند.
بازار داخلی هم به گواه میزان تولید، نه تنها توان پاسخگویی به حجم تقاضای كشور را ندارد، تنوع محصولات داخلی هم به هیچوجه نه باعث اقناع مصرفكنندگان میشود، نه قادر به رقابت با برندهای معروف اروپایی و امریكایی است و نه برخلاف تصور مدیران سازمان غذا و دارو، حرف جذاب و جدیدی برای مصرفكننده برندهای اروپایی دارد .
علاوه بر آنكه به دلیل كمبود نقدینگی كه مشكل اصلی كل صنایع كشور است، صنایع آرایشی بهداشتی هم نمیتوانند از بابت نوآوری و عرضه محصولات قابل رقابت با بازار جهانی، چندان مانور بدهند و همین اتفاق، باعث میشود كه مخاطب ایرانی، صرفا از بابت كنجكاوی، محصولات آرایشی تولید داخلی را هم امتحان كند اما این محصولات، جز معدودشان، در فهرست تقاضای دایمی قرار نخواهند گرفت.
نكته دیگر اینكه به دلیل سابقه طولانیمدت ممنوعیت تولید لوازم ارایشی در ایران در دهههای 60 و 70، خطوط قدیمی تولید این محصولات، یا تبدیل و منهدم یا مستهلك شد و بعد از رفع ممنوعیت، صرفا ماشینآلاتی بود كه باید در كورههای ذوب، بازیافت میشد. به دنبال این ممنوعیت طولانی مدت، تولیدكنندگان لوازم آرایشی هم یا تغییر شغل دادند، یا جلای وطن كردند یا اگر در این صنعت ماندگار شدند، رغبتی به فراگیری علم روز دنیا در یكی از پرطرفدارترین صنایع مرتبط با سبك زندگی نداشتند و به همان الفبای كهنه و منسوخ بسنده كردند.
حالا، برخلاف تمام كشورهای دنیا، آنچه ما در ایران به عنوان صنایع آرایشی بهداشتی میشناسیم، بهطور عمده مشغول تولید محصولات شوینده و بهداشتی است و سهم كمی از خط تولید این صنعت به تولید محصولات آرایشی؛ آن هم سادهترین اقلام بینیاز به تنوع و نوآوری، اختصاص دارد چنانكه محصولات آرایشی تولید شده در ایران، اغلب شامل كرمهای دست و صورت، رنگ مو، پاككنندههای صورت، اسپریها و خوشبوكنندههای بدن هستند و «لوازم آرایش» با آن تعریف جهانی كه مجموعه بسیار متنوعی شامل لاك ناخن و رژلب و رژگونه و مداد چشم و انواع حجمدهندهها و فومها را دربرمیگیرد،
یا در صنعت آرایشی بهداشتی ایران اصلا جایی ندارد یا فاقد تنوع و جذابیت، در چند قلم محدود، سهم بسیار اندكی از خط تولید داخلی را به خود اختصاص داده است كه علت اصلی این اتفاق هم، ممنوعیتهای دورهای تابع اعمال سلیقهها و كمبود نقدینگی بوده كه قدرت روزآمد بودن و نوآوری را از این صنعت سلب كرده كه اگر چنین نبود، رونق صادرات محصولات آرایشی میتوانست این ادعا را زیر سوال ببرد در حالی كه به گفته شانهساز،
كل صادرات لوازم آرایشی ایران در سال 97، حدود 180 میلیون دلار بوده و كل اقلام آرایشی بهداشتی تولید داخلی از 47 هزار قلم بیشتر نیست چنانكه بختیار علمبیگی؛ رییس انجمن تولید صنایع شوینده و آرایشی اعلام كرده كه ارزش كل بازار داخلی لوازم آرایشی و بهداشتی ۴۱ هزار میلیارد تومان است كه ۱۸ هزار میلیارد تومان آن سهم لوازم شوینده و ۲۳ هزار میلیارد تومان آن سهم لوازم آرایشی است و اكنون ۳۵ درصد این بازار در اختیار تولیدات داخلی است.
اما دلیل مهم این اتفاق چیست؟ چرا محصولات آرایشی ایرانی، نه امروز، حتی طی دو دهه اخیر هم نتوانسته همپای یك برند اروپایی در چشم مصرفكنندگان بنشیند و آنها را به استفاده از تولید «وطنی» تشویق كند؟ مهمترین عامل برای حفظ و ارتقای كیفیت این محصولات كه اغلب مورد استفاده بانوان است، استفاده از مواد اولیه درجه یك با قابلیت ماندگاری بالاست در حالی كه تحریمها و گرانی قیمت ارز و ممنوعیت واردات یا بیانگیزگی صاحبان صنایع، به نادیده گرفتن لزوم واردات مواد اولیه با كیفیت منجر شده و بنابراین، تنزل كیفیت همان محصولاتی هم كه تا به حال تولید میشده، باعث شده كه بازار لوازم آرایشی تولید داخل، در حدی فعال باشد كه فقط نفس بكشد.
به نظر میرسد اعمال ممنوعیت واردات در بسیاری از حوزهها، صرفا از فرمانبری بیچون و چرای مدیران ریشه میگیرد بدون آنكه برای مصرفكننده و تقاضای بازار، حق انتخابی قائل باشند. اعمال جبر، سادهترین راه است اما قطعا تقاضای بازار لوازم آرایشی، از این جبر پیروی نخواهد كرد چنانكه تا امروز هم بازار محصولات قاچاق، مخاطب و خواهان بسیار بیشتری نسبت به تقاضای كاذب یا واقعی برای بازار محصولات داخلی داشته است.
شانه ساز خبر داده كه سهم قاچاق در حوزه محصولات آرایشی و بهداشتی بسیار بالاست و رقم سالانه واردات قاچاق این محصولات را حدود 1.6 میلیارد دلار برآورده كرده در حالی كه سال 96 از كل بازار لوازم آرایشی ایران، فقط 12 هزار و 680 قلم به صورت قانونی وارد كشور شده و البته به دنبال اعمال ممنوعیت واردات، میزان واردات قانونی لوازم آرایشی در سال 97، به 3 هزار و 350 قلم كاهش یافته است. همین اعداد؛ برآورد از میزان تقاضا و نیاز بازار و مقایسه واردات قانونی با واردات قاچاق و برآورد از توان صنعت داخلی برای پاسخ به بازار ایران و بازار جهان، شاهد روشنی برای اشتباه بودن صددرصدی اعمال ممنوعیت واردات لوازم آرایشی به كشور است.
نكته مهم این است كه مسوولان سازمان غذا و دارو به عنوان متولیان سلامت به خوبی واقفند كه محصولات آرایشی، از اقلامی است كه میتواند در به خطر افتادن سلامت مصرفكننده نقش اساسی داشته باشد.
شانهساز در ادامه صحبت هایش تاكید كرده كه «قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی به كشور دو آسیب جدی به همراه دارد؛ یكی آسیبی است كه به سلامت مردم وارد میشود زیرا بسیاری از این كرمها و محصولات روی پوست استفاده میشود و آلایندههای میكروبی و ویروسی و نیز فلزات سنگین آن سریع جذب خون میشوند و میتوانند خطرآفرین باشند و دوم اینكه از نظر اقتصادی ضربه بزرگی به كشور وارد میكند.
برای وزارت بهداشت مهم این است كه محصولات سالمی به دست مردم برسد اما باید به این سمت برویم كه مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی منطقی شود یعنی مصرف لوازم مضر كاهش یابد و مصرف مواد مفید و سلامت محور مثل كرم ضد آفتاب بیشتر شود.»
قطعا نه رییس سازمان غذا و دارو و نه دیگر مسوولان كشور نمیتوانند تقاضای زنان و مردان ایرانی برای مصرف لوازم آرایشی را، آنطور كه خودشان مایل هستند هدایت كنند. اتفاق بسیار خطرناكی كه با جبر ممنوعیت واردات قانونی لوازم آرایشی رخ خواهد داد، بروز بیماریهای پوستی و سرباری هزینههای درمان بر دوش نظام سلامت است.
نكته دیگر اینكه ایجاد تقاضا برای یك محصول آرایشی، به هیچوجه یك شبه اتفاق نمیافتد. محصولات آرایشی، برای جلب مخاطب به زمان طولانی نیاز دارند تا به دنبال رضایت مصرفكننده از بابت كیفیت و قیمت، به سبد خرید زنان و مردان ایرانی اضافه شوند . رییس سازمان غذا و دارو میگوید: «ظرفیت تولید لوازم آرایشی و بهداشتی در كشور ۲.۵ برابر ظرفیت بازار كشور است اما قاچاق این محصولات، اجازه توسعه مناسب تولید لوازم آرایشی و بهداشتی را نمیدهد.
باید مردم را به مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی داخلی تشویق كنیم حتی با مصوبه وزارت صنعت، معدن و تجارت محدودیتهای جدی برای واردات محصولاتی كه تولید داخل دارند ایجاد شده تا سهم تولیدات داخلی افزایش یابد و سهم واردات این محصولات در كشور كاهش یابد.» اشتباه بزرگ متولیان سلامت در مورد فرآوردههایی كه اقلام حیاتی در زندگی خانواده ایرانی نیست اما با سلیقه و مقتضیات سبك زندگی زنان و مردان ایرانی ارتباط تنگاتنگ دارد، این است كه تصور میكنند لوازم آرایشی، كالایی مثل خشكبار است كه مثلا در صورت گران شدن قیمت، از فهرست خریدهای روزمره خانواده خط بخورد.
كافی است این مسوولان سری به بازارهای عمدهفروشی لوازم آرایشی بزنند و ببینند كه بخشنامههای سلیقهای و یكشبه كه صرفا برای اقناع مسوولان بالادستی صادر میشود، هیچ نقشی در تغییر الگوی مصرف نداشته و فقط شرایط وخیمتر به دلیل رشد واردات قاچاق و افزایش تولیدهای زیر پلهای و بروز عواقب غیرقابل اجتنابتر همچون بروز بیماریهای بدخیم پوستی را رقم خواهد زد.
نظر شما