سلامت نیوز : رییس انجمن تغذیه ایران عنوان كرد: هر یك درصد چربی اضافه به معنای وجود 6 گرم چربی در هر لیوان شیر است كه با 50 كیلوكالری می‌تواند موجب اضافه وزن شود.

به گزارش ایسنا، دكتر محمدرضا وفا در نشست خبری كه به مناسبت روز جهانی شیر برگزار شده بود، اظهار كرد: چربی شیر، اشباع است و از نظر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی خطرناك است. هر چه چربی شیر در لبنیات كمتر باشد دسترسی بدن به مواد مغذی دیگر در شیر بالاتر است. استفاده از شیر پرچرب تنها در كودكانی توصیه می‌شود كه سنشان به دوسال نرسیده و كم وزن هستند و مادر می‌تواند در شرایط خاص و مدت معین شیر كاملا پرچرب به كودك بدهد، در غیر این صورت استفاده از شیر كم چرب برای سایرین توصیه می‌شود.

وی اضافه كرد: شیر بخش مهمی از همه غذایی است. اولویت مصرف شیر به درصد بالای پروتئینی كه دارد برمی‌گردد. این پروتئین حیوانی هم كیفیت بالایی دارد و هم نسبت به پروتئین‌های دیگر ارزان‌تر است و اگر روزی مصرف لبنیات قطع شود مردم به ویژه نوجوانان ما دچار سوء تغذیه جدی می‌شود. بر اساس تحقیقات ما بالغ بر 75 درصد مردم كمتر از مقدار نیازشان كلسیم دریافت می‌كنند.

دكتر وفا درباره میزان مصرف مورد نیاز شیر در سنین مختلف اظهار كرد: از دو تا چهار سالگی، 5/1 لیوان شیر، از چهار تا 10 سالگی دو لیوان، از 10 تا 19 سالگی سه لیوان و از 19 به بالا دو لیوان شیر كم چربی توصیه می‌شود.

رییس انجمن تغذیه ایران اظهار كرد: اقشار اصلی جامعه بخصوص مادران باید توجه داشته باشند كه از آغاز زندگی تا 6 ماهگی باید با شیر خودشان تغذیه كنند و پس از آن شیر را از برنامه غذایی كودك حذف نكنند و از مكمل‌های حاوی شیر نظیر فرنی استفاده كنند تا ذائقه كودك از بدو تولد به شیر عادت كند.

جوشاندن شیر، ویتامین‌های موجود در شیر را از بین می‌برد

دكتر كمال‌زاده عضو هیات علمی دانشگاه كشاورزی در مورد تفاوت شیر سنتی (فله‌ای) با شیر صنعتی توضیح داد: زمانی كه شیر دوشیده می‌شود، سلامت است اما به محض اینكه در معرف هوای آزاد قرار می‌گیرد دچار انواع آلودگی‌ها می‌شود اگر شیر تحت شرایط خاص پاستوریزه نشود، مستعد وجود انواع باكتری‌ها چون لیستریا و سالمونلا می‌شود.

وی ادامه داد: اگر شیر به مدت 10 تا 15 دقیقه جوشانده شود، از نظر ابتلا به تب مالت ایمن می‌شود. اما بعضی سموم وجود دارند كه از بعضی از باكتری‌ها تولید می‌شوند و در حرارت بالای 117 درجه سانتیگراد از بین می‌روند و با جوشاندن روی حرارت معمولی اجاق گاز، تغییری در وضعیت آن ایجاد نمی‌شود. ضمن اینكه باید به این نكته توجه كرد كه بسیاری از ویتامین‌های موجود در شیر با جوشانده شدن از بین می‌روند.

وی ادامه داد: بین 14 تا 30 درصد از كلسیم و 14 تا 30 درصد پروتئین شیر در اثر حرارت كاهش می‌یابد. در صنعتی كردن و فرآیند پاستوریزه شدن هم با این كاهش مواجه هستیم اما این كاهش معنی‌دار نیست و در مورد مصرف آن اطمینان كامل وجود دارد.

این متخصص تغذیه درباره تفاوت شیرهای فله‌ای و شیرهای صنعتی توضیح داد و گفت: تفاوت فاحشی میان شیری كه اغلب در روستاها و به صورت تازه استفاده می‌شود با شیری كه فرآیند پاستوریزاسیون را طراحی می‌كنند وجود ندارد مگر در درصد چربی شیر. چربی شیر پاستوریزه 5/2 درصد و شیر سنتی 5/4 درصد است.

وی اضافه كرد: چربی شیر هم اشباع بوده و خطرناك است و هم تركیب اسیدهای چرب آن می‌تواند مفید باشد. لازم است برای كودكان از شیر با درصد چربی 5/2 و 5/3 استفاده شود كه آن هم شرایط ویژه‌ای دارد. مصرف شیر با این میزان چربی تا 17 سالگی كه رشد قدی وجود دارد مناسب است. با آغاز رشد عرضی و كم شدن فعالیت‌های بدنی استفاده از شیركم چربی مورد توصیه است.

دكتر كمال‌زاده درادامه عنوان كرد: بهتر است زنان از شیر كم چرب در رژیم غذایی‌شان استفاده كنند چرا كه مواد مغذی آن به انرژی تبدیل شده و چربی آن در بدن ذخیره نمی‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه كشاورزی درباره شیرهای فرادما یا استرلیزه اظهار كرد: امروزه در دنیا بیش از اینكه بحث كیفیت مطرح باشد، ایمنی شیر مهم است و بیش از 60 درصد مصرف سرانه شیر در كشورهای اروپایی، شیر مدت‌دار یا فرادماست. شیرها به لحاظ بار میكروبی در هر میلی‌متر به انواع ممتاز، درجه یك و درجه دو تقسیم می‌شوند. شیر خام اولیه برای تولید شیر فرادما باید از درجه كیفیت بالایی برخوردار باشد. شیرهای فرادما و مدت‌دار ایمنی بالایی دارند.

وی اضافه كرد: كیفیت بالای شیر مدت‌دار، ایمنی بالای شیر خام، انرژی كمی كه برای نگهداری این شیر لازم است (احتیاج به نگهداری در یخچال ندارد)، طعم و مزه مناسبی كه دارد و چربی یكنواخت شده در این شیر، دلیل مصرف بالای شیر در كشورهای اروپایی است. سرانه مصرف شیر در كشورهای اروپایی 250 تا 300 لیتر و در كشور ما 100 تا 110 لیتر است.

 باید برای مصرف شیر از  بدو تولد ذائقه‌سازی كرد

دكتر ربابه شیخ‌الاسلام مدیر موسسه تغذیه سلامت و توسعه درباره لزوم فرهنگسازی استفاده از شیر در میان خانواده‌ها عنوان كرد: ذائقه‌سازی از مهمترین اصول تغذیه در میان مردم است. طعم و مزه از كودكی به ویژه تا 18 ماهگی در مغز ساخته می‌شود. به عنوان مثال قبل از اجرای طرح شیر مدرسه در نظرسنجی‌ای كه صورت گرفته بود، 75 درصد دانش‌آموزان عنوان كرده بودند تنها وقتی مریض هستند، شیر به آن‌ها خورانیده می‌شود و شیر برایشان تداعی‌ كننده بیماری است.

وی ادامه داد: لازم است بسیاری از ارگان‌ها و نهادها برای فرهنگ‌سازی در این زمینه با یكدیگر هماهنگ باشند. هزینه‌های سنگینی برای درمان شكستگی‌های استخوان، پوكی استخوان و بیماری‌های مرتبط كه ناشی از كمبود مواد مغذی لازم برای بدن در شیر است در كشور صرف می‌شود. هر فردی باید تا 30 سالگی یك بانك ذخیره كلسیم در استخوانهایش داشته باشد تا بتواند در سنین بالا از این ذخیره استفاده كند.

دكتر شیخ‌الاسلام درباره تاثیر هدفمند كردن یارانه‌ شیر بر سلامت مردم گفت: باید متوجه میزان ضرر و زیان ناشی از پوكی استخوان و كمبود كلسیم در كودكان خود باشیم. كمبودی در زمینه شیر نداریم ولی سرانه مصرفمان پایین است.

وی درباره شیرهای طعم‌دار و شیرهای تركیبی توضیح داد: به عنوان مثال شیر سویای خالص چون طعم خوبی ندارد، برای بهتر شدن طعم و مزه آن برخی تركیبات میوه‌ای و یا شكر اضافه می‌كنند. شكر به تنهایی ایجاد مشكل می‌كند، شیركاكائو هم میزان شكر بالایی دارد. خوب است مادران شیركاكائو را با شیر ساده مخلوط كنند و به تدریج از میزان كاكائو بكاهند تا ذائقه كودك به شیر عادت كند. بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت از مشكلات جدی كشور ماست.

 شیرهای طعم‌دار سرانه مصرف شیر را بالا برده‌اند

دكتر رامین خاكسار مدیر گروه صنایع غذایی انستیتو تغذیه ایران درباره شیرهای طعم ‌دهنده توضیح داد: در كنار فرهنگ‌سازی برای مصرف، صنایع غذایی كشور توانسته است با استفاده از طعم‌ دهنده‌ها و رنگ ‌دهنده‌های مجاز و طبیعی تنوع و طعم بهتری را برای محصولات به وجود بیاوریم كه این مساله موجب افزایش سرانه مصرف شیر در كشور شده است.

دكتر خاكسار درباره آنتی بیوتیك در شیر نیز اظهار كرد: بحث مقاومت آنتی بیوتیكی در سالهای اخیر به طور جدی مطرح شده است. متخصصین تغذیه دام یك دوره منع مصرف آنتی بیوتیك در دام اعمال می‌كنند كه دیگر آنتی‌بیوتیكی در شیر وجود نداشته باشد. چرا كه شیر آنتی‌بیوتیكی در فرآیند تجهیزی و تولید شیرهای فرادما قابل استفاده نیست. در مورد شیر پاستوریزه و استرلیزه در زمینه وجود آنتی بیوتیك نگرانی نداریم.

 آیا تغذیه دام‌ با نان خشك باعث ورود سموم به شیر می‌شود

دكتر هدایت حسینی، عضو هیات علمی انستیتو تغذیه ایران دلیل نامگذاری یازدهم خرداد را به عنوان روز جهانی شیر، اهمیت شیر در سلامت جامعه عنوان كرد و گفت: آمار بیماری‌هایی نظیر سل، حصبه و تب مالت با توجه به رشد بهداشت بسیار كاهش یافته است. این بیماری‌ها پیش از این از طریق شیر هم به بدن افراد منتقل می‌شد.

وی ادامه داد: هنوز هم اطلاعات ما به طور كامل برای شناخت این ماده غذایی، برای مردم بازگو نشده است. اطلاع‌رسانی به مردم، كمك جهت ارتقای فرهنگ تغذیه‌ای كشور است. اثر شیر بر سلامت جامعه، ایمنی شیر و بهداشت شیر از مهمترین مباحث مربوط به این حوزه هستند.

این متخصص تغذیه در پاسخ به این پرسش كه آیا تغذیه دام با نان‌های خشك و كپك‌ زده منشأ وجود توكسین‌ها و سموم در شیر نمی‌شود، پاسخ داد: متخصصین در دامداری‌ها، تغذیه دام را كنترل می‌كنند و مستندات انتقال آلودگی از این طریق را تایید نمی‌كنند. اما به طور كلی، نان خشك در دامداری‌هایی استفاده می‌شود كه در زمینه تولید گوشت فعالیت می‌كنند. از نان خشك برای تغذیه گاوهای شیرده استفاده نمی‌كنند. این اطمینان وجود دارد كه شیرهای پاستوریزه در كارخانه‌ها كنترل كیفی می‌شوند.