می‌گویند بقای جنگل‌های شمال به درختانش وابسته است؛ درختانی که یا نسل آن‌ها بر اثر آفات و بی‌توجهی در حال انقراض است یا براثر سوء‌مدیریت روبه نابودی می‌روند.

تیغ معیشت بر جان شمشادهای شمال

سلامت نیوز:می‌گویند بقای جنگل‌های شمال به درختانش وابسته است؛ درختانی که یا نسل آن‌ها بر اثر آفات و بی‌توجهی در حال انقراض است یا براثر سوء‌مدیریت روبه نابودی می‌روند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،شمشاد یکی از گونه‌های نادر درختی در منطقه است که از قرن‌ها پیش در جنگل‌های شمال ایران می‌روییده و حالا خطرهای گوناگونی این گونه منحصر به‌فرد گیاهی را تهدید می‌کند. از سوی دیگر حساسیت در مورد این گونه گیاهی باعث شده تا هراز چندگاهی دست‌آویز شایعات و مطالبات برخی افراد شود.

خبر کوتاه و تکان‌دهنده بود: قطع هزار درخت شمشاد در شمال کشور طی هفته گذشته و علتی که رسانه‌ها برای آن بیان کردند عجیب و قابل تأمل: «اعتبارات حفاظتی سازمان جنگل‌ها پرداخت نشده است.»

در کنار هم قرار گرفتن این دو گزاره سوال‌های متعددی را در ذهن ما ایجاد کرد؛ اینکه شمشادها در کدام منطقه قطع شده‌اند؟ چه کسانی آن‌ها را قطع کرده‌اند؟ هدف آن‌ها چه بوده است؟ در زمان قطع درختان نیروهای حفاظتی جنگل و مردم بومی کجا بوده‌اند و این درختان چگونه حمل شده است؟ پیش از پاسخ به این سؤالات باید دید وضعیت درختان شمشاد در کشور چگونه است و چرا انتشار چنین خبری حساسیت فعالان محیط‌زیست را بر‌می‌انگیزد؟
آسیب‌پذیرانشمشاد یکی از درختان همیشه سبز است که چوب سخت آن در صنعت استفاده می‌شود. این گونه گیاهی یکی از درختان ممنوع‌القطع و از گونه‌های گیاهی در حال انقراض است.

شمشاد معمولاً در مناطق مرطوب کاشته نمی‌شود ولی فقط توسط باران تغذیه می‌شود. جنگل‌ها انبوهی از شمشاد در کنار سواحل شنی ایجاد می‌کنند تا از پراکندگی شن‌ها جلوگیری کنند. از چوب شمشاد به‌دلیل چوب بسیار فشرده‌ای که دارد، در ساخت سه تار، آلات موسیقی و ابزار تزیینی استفاده می‌شود.

آنطور که آقای جمال قدوسی، پژوهشگر و عضو بازنشسته هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور،  می‌گوید قطع شمشادها و سایر گونه‌های گیاهی منحصر به‌فرد جنگل‌های شمالی از دوران حکومت پهلوی و با اجرای طرح کاشت دانه‌های روغنی آغاز شد. او توضیح می‌دهد: وقتی به مرور شمشادها را قطع کردند نسل آن‌ها محدود به همین پارک‌های جنگلی موجود در استان مازندران و به صورت محدود در برخی نقاط شمالی دیگر شد.

این شمشادها در کوهستان نیستند بلکه در دشت‌ها می‌رویند و قطع آن‌ها به معنای انقراض این گونه نادر در دنیاست.این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه در کشور ما قوانین کافی برای حفاظت از جنگل‌ها وجود دارد تصریح می‌کند: ما نیروی رسمی در مملکت داریم که جزو نیروهای مسلح محسوب می‌شوند و صیانت از منابع طبیعی را به عهده دارند.

همچنین قوانین بازدارنده فراوانی برای جلوگیری از قطع و آسیب به درختان وجود دارد و حال باید دید با وجود این نیروها و قوانین چه کسانی توانسته‌اند وارد محدوده شده و هزار اصله درخت شمشاد را قطع کنند. این اقدام بیشتر شبیه قاچاق چوب می‌ماند زیرا قطر درخت شمشاد زیاد نیست و به راحتی با تبر بریده می‌شود اما اعلام قطع این تعداد درخت با وجود نیروهای حفاظتی متعدد در منطقه بیشتر به شایعه نزدیک است تا واقعیت.

این در حالی است که خبرگزاری ایسنا خبر قطع ۱۰۰۰‌درخت شمشاد در جنگل‌های شمال کشور را تأیید شده می‌داند و عنوان می‌کند که سازمان جنگل‌ها چندین‌ماه است حقوق نیروهای حفاظتی را نپرداخته و به گفته فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها این سازمان تا حدودی برای حفاظت از جنگل‌های شمال با مشکل مواجه شده است.

آنطور که ایسنا نوشته است، سرهنگ علی عباس‌نژاد در پاسخ به این پرسش که آیا قطع درختان شمشاد در جنگل‌های مازندران صحت دارد یا خیر، اظهار کرده که متاسفانه حدود ۱۰۰۰‌درخت شمشاد در جنگل‌های عباس‌آباد قطع شده‌اند و نیروهای حفاظتی ما نیز در زمینه برخورد با متخلفان و جلوگیری از قطع درختان کوتاهی کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر فرمانده یگان حفاظت منطقه توبیخ شده و پرونده قضایی برای شرکت حفاظتی متخلف تشکیل شده است، تصریح کرد: متاسفانه مجبور به اخراج نیروهای حفاظتی آن منطقه شدیم البته باید این مورد را در نظر گرفت که درحال حاضر نیروهای حفاظتی ما با مشکلات معیشتی مواجه هستند و اعتبارات حفاظت از طریق دولت به ما تخصیص داده نشده است.

عباس‌نژاد همچنین تقاضا کرده که اعتبارات مربوطه هرچه سریع‌تر پرداخت شود تا بتوانند کارهای حفاظتی را پیش ببرند. به گفته او در حال حاضر برای حفاظت از جنگل‌های شمال با مشکل مواجه شده‌اند. زیرا نیروهای حفاظتی جنگل‌های شمال بیش از هشت ماه است که حقوقی دریافت نکرده‌اند.

پیش‌تر نیز آقای خلیل آقایی، رییس سابق سازمان، جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری قول پرداخت بدهی‌های سازمان جنگل‌ها به شرکت‌های حفاظتی بدهکار را داده بود اما با توجه به جابه‌جایی‌های اخیر و حواشی که برای سازمان جنگل‌ها و مدیران این سازمان به‌وجود آمد گویا این وعده نیز به تأخیر افتاد و آنطور که گفته می‌شود تعدادی از نیروهای حفاظتی برای نهمین‌ماه پیاپی است که حقوقی دریافت نکرده‌اند و جنگل‌های کشور بی‌پناه‌تر از همیشه هستند و حالا همه توپ را در میدان دولت و به‌ویژه سازمان برنامه‌و‌بودجه انداخته‌اند.

با وجود همه این گمانه‌ها، قدوسی به «صبح‌نو» می‌گوید: بخشی از نیروهای حفاظتی جزو نیروهای مسلح هستند و پرداخت حقوق‌شان وابسته به دولت نیست. از سوی دیگر این نیروها مانند مرزبانان، نیروهای مسلح در جنگ و نیروهای انتظامی که وظیفه صیانت و دفاع از حوزه خود را دارند، موظف به صیانت از جنگل‌ها هستند بنابراین نمی‌توان با ذکر اینکه نیروها حقوق نگرفته‌اند صورت مساله را پاک کرد.

این کارشناس محیط‌زیست می‌گوید: سرباز اگر حقوق نگیرد نیز موظف است تا سر پست خود بایستد. بنابراین اگر این صحبت را بپذیریم باید منتظر باشیم که هر از چندگاهی درختان قطع شوند و عده‌ای بگویند چون حقوق نگرفتیم این اتفاق افتاده است. به گفته قدوسی اکنون بازار شایعه داغ است و هر روز موضوعی جدید بر صدر خبرها قرار می‌گیرد. او تاکید می‌کند: ما در این سال‌ها هزاران شمشاد را از دست داده‌ایم و هیچ‌گاه نیز رسانه ای نشده است اما حالا به یکباره خبر از قطع هزار اصله درخت شمشاد مطرح می‌شود در حالیکه نه مکان آن مشخص است و نه عکسی از آن منتشر شده است.


بلایی که به جان شمشادها افتاده است

نکته جالب دیگر آنکه چند روز قبل نیز مدیرکل منابع طبیعی گیلان در مورد از بین رفتن شمشادهای این استان خبر داد و گفت: در استان ۲۰۵‌هزار هکتار رویشگاه شمشماد داشتیم که به سبب حمله قارچ بلایت و آفت برگ خوار شب پره بخش اعظمی از این اراضی از بین رفته و فقط ۱۰۱۴هکتار از آ‌ن‌ها زنده‌مانی کمی دارند.آقای محسن یوسف پور درحالی این سخنان را مطرح می‌کند که به گفته کارشناسان قارچ‌ها و آفات در شمال سازگار با گونه‌های گیاهی هستند زیرا این جنگل‌ها میلیون‌ها سال است که قدمت دارند و با آفات منطقه سازگاری پیدا کرده‌اند.

آنطور که قدوسی می‌گوید این جنگل‌ها هیچ‌گاه سمپاشی نشده‌اند و مانند شمشاد خانگی نیستند که با هر آفتی آسیب ببینند. موضوع قطع هزار اصله درخت در مازندران و نابودی شمشادها در گیلان هنوز در هاله‌ای از ابهام است و به نظر می‌رسد که انتشار بخشی از این خبرها تنها برای سلب مسوولیت‌ها یا جذب بودجه مطرح می‌شود. به امید آنکه معضلات موجود در صیانت از جنگل‌ها هرچه زودتر برطرف شده و مردم و مسوولان با قبول مسوولیت، بازمانده میراث طبیعی کشور را بیش از پیش پاس بدارند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha