سلامت نیوز:تا پیش از اینكه كركره‌ها دوباره بالا بروند و خیابان‌ها پر شوند از ماشین‌ها و رفت‌وآمد و خرید و فروش، آن زمانی كه هنوز در دوران جدی‌تر «در خانه بمانیم» به سر می‌بردیم، كسب‌وكارهای بسیاری برای اینكه از رمق نیفتند و شهروندان بسیاری برای اینكه ناچار به ترك خانه نشوند، رو آوردند به پیك‌های موتوری، كسانی كه در زمان شیوع بیماری تبدیل شدند به یكی از راهكارهای عملی كم كردن حداكثری تردد در شهرها.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،اما برای بسیاری از این موتورسواران اتفاقا این گرم شدن بازار خرید و فروش اینترنتی سبب رونق كسب‌وكار نبوده است، تجربه آنها از دو ماه گذشته با دودو تا چهارتای روی كاغذ متفاوت است.
می‌گوید:«با همه‌شان هستیم.»
همه‌شان یعنی اسنپ و الوباكس و شركت‌های اینترنتی دیگری كه در مدت شیوع بیماری مشغول انجام كار معمول خود بودند، كار معمول آنها در شرایط ویژه تبدیل شده بود به یكی از ابزارهای مردمی كه به شیوع معمول خودشان نمی‌توانستند، سراغ خرید و تامین مایحتاج روزانه بروند اما همه اینها باعث شد تا میزان كار آقای «نون» كه با همه این شركت‌ها كار می‌كند به شدت كاهش پیدا كند:«كار خیلی كمتر شده. چه روی ماشین كار بكنم، چه روی موتور فرقی ندارد، درآمد خیلی افت كرده. تقریبا 2.5 سال است كه روی موتور كار می‌كنم و در این دوره‌ای كه كرونا آمده من كمترین میزان درآمد را در طول كارم داشته‌ام.» چطور می‌شود كه فروش اینترنتی و تلفنی كسب‌وكارهای مختلف رونق بگیرد و كار پیك‌های موتوری كساد شود؟
به نظر او بحث هزینه- فایده سبب شده تا خدمات گرفتن از شركت‌های رسمی كه احتمالا هزینه بیشتری دارند به صرفه به نظر نرسد و راهكارهای جایگزین در نظر گرفته شود:«درست می‌گویند كه كسب‌وكارهای اینترنتی بهتر شده‌اند اما هر كسی، هر كاری هم كه داشته باشد و بخواهد آنلاین خدمات بدهد مثل داروخانه‌ها، نمی‌آیند خدماتشان را بدهند دست مثلا الو پیك چون نه به نفع مشتری است و نه به نفع خودش یعنی به نفع هر كسی كه بخواهد كرایه حمل و نقل را حساب كند چون بیشترین میزان كرایه را باید بپردازند. برای همین چه كار می‌كنند؟
دو نفر را استخدام می‌كنند كه تمام كارهای‌شان را انجام بدهند. الان چون خیلی از كسب‌وكارها هم تعطیل شده‌اند، آدم‌ها مجبورند به عنوان پیك موتوری كار كنند، الان در همین مدت كرونا به نظرم تعداد پیك موتوری‌ها یك و نیم برابر شده.» همین كم شدن كار و زیاد شدن دست پیك‌هایی كه تازه دارند وارد بازار كار می‌شوند، باعث شده تا مساله برای او بیشتر در مورد كاهش درآمد باشد تا خطر ابتلا به كرونا:
«قبل از كرونا راحت روزی 250 تومان درآمد داشتم یعنی پول طرح و كمیسیون و بنزین را هم كه كنار می‌گذاشتم 250 تومان برایم می‌ماند. الان از بعد عید روزی 50 تومان هم كار نكرده‌ام.» این را هم البته اضافه می‌كند كه از قضا كرونا باعث شده تازه بسیاری از استانداردهای بهداشتی وارد چرخه كار شوند و همه از همه طرف شروع كنند به مراعات كردن:
«كرونا یك خوبی كه داشت این بود هم كالاها را به صورت بسته‌بندی تحویل آدم می‌دهند و هم روكش اضافه نایلونی روی آن می‌كشند. من خودم ماسك می‌زنم و ژل ضدعفونی هم همیشه همراهم دارم. موقع تحویل دادن هم نایلون روی بسته را درمی‌آورم چون خودم می‌دانم كه دستم تمیز است و بعد كه نایلون را درآوردم، تحویل می‌دهم كه یك وقت كسی كرونا نگیرد.»
به همان اندازه كه او مراقب است خیلی از مشتری‌ها هم حواسشان هست تا این رودررو شدن با پیك‌ها به حداقل برسد و این به سلامت دو طرف كمك می‌كند:«خیلی‌ها بسته‌ها را می‌گذارند توی آسانسور یا تحویل نگهبان می‌دهند یا حتی به دسته بیرونی در خانه آویزان می‌كنند و می‌گویند خودت بردار چون خودشان هم از كرونا می‌ترسند و نمی‌خواهند روبه‌رو بشوند.
برای ما از این نظر خیلی بهتر بوده. شركت هم پشت سر هم پیام‌های سلامت می‌فرستد مثلا می‌گوید در پمپ بنزین این كارها را انجام بدهید و مراقب باشید كه مریض نشوید ولی كسی به ما نگفته آقا شما كه سفیر این شركت هستید بیا این ماسك و ژل را هم داشته باش، خودم اینها را تهیه كرده‌ام.» پیكی كه دو قلم سفارش سورپرماركتی را همراه خودش آورده چند دقیقه‌ای وقت می‌گذارد تا از شرایط كار این روزهایش هم بگوید، ماسك به صورت ندارد، اسنپ قبل از عید یك بسته حاوی یك ماسك و دو عدد دستكش داده بوده و حالا دیگر به نظر نمی‌رسد خودش برای هر بار رفت و آمد به خریدن ماسك رو آورده باشد.
حدود دو سال است كه پیك موتوری است، در همه ماه‌های گذشته درآمدش حدود 4 میلیون تومان در ماه بوده و در این مدت به حدود نصف رسیده است:«مردم غذا كه اصلا سفارش نمی‌دهند، سفارششان بیشتر از سوپرماركت‌هاست به خصوص مواد شوینده اما باز هم كار ما خیلی كمتر شده.» او كه حالا تازه كاری برای انجام دادن دارد، می‌گوید در همان آغاز شیوع ویروس به نظرش مردم كلا دست به خرید و سفارش دادن هم نمی‌زدند و او كاملا بیكار مانده بود و بعد از مدتی كه شرایط كمی برای مردم جا افتاد و دست به كار خرید اینترنتی شدند، بخشی از مشكل او هم حل شده است.
رونق برای صاحب كار
برخلاف دو پیك موتوری كه كاهش چشمگیر درآمدشان را در دوران قبل و بعد از شیوع با هم مقایسه می‌كردند، مدیر یكی از شركت‌های خدمات پیك موتوری در حوالی خیابان جمهوری می‌گوید كه در هفته‌های گذشته درآمدشان بالا رفته و كسانی تبدیل به مشتری‌شان شده‌اند كه قبلا خبری از آنها نبود:«بعد از تعطیلات رسمی نوروز و تا قبل از اینكه همه مغازه‌های دیگر باز شوند، اوضاع كار ما بهتر شده بود. مثلا كل مغازه‌های انقلاب بسته بودند و برای ارسال سفارش‌های اینترنتی و تلفنی‌شان با ما تماس می‌گرفتند.
از لحاظ درآمدی خیلی خوب بود. می‌توانم حدودی بگویم كه 30 درصد به میزان كسانی كه با ما تماس می‌گرفتند اضافه شد؛ كسانی كه قبلا اصلا تماسی نداشتند و در هفته‌های پیش ارسال سفارش‌های اینترنتی‌شان را به ما دادند.» هر چند خیابان انقلاب و جمهوری تقریبا در خلوت‌ترین روزهایی كه به خود دیده بودند، قرار داشتند اما خرید و فروش از طریق تلفن و اینترنت در جریان بود و برای همین كار و بار آقای محمدی این شده بود كه به كتابفروشی‌های انقلاب، لباس‌فروشی‌های خیابان جمهوری، فروشندگان لوازم پزشكی كه همه آنلاین سفارش می‌گرفتند، خدمات بدهد و كاركنانش سفارش‌ها را برسانند دست مشتری‌ها.
محمدی می‌گوید همراه با رونق گرفتن كار و روانه كردن بیشتر پیك‌ها به مبدا و مقصدهای تازه، حواسش بوده كه مراقب سلامت آنها هم باشد:«روزی كه این معضل پیش آمد چون از قدیمی‌های اتحادیه هستم، ماسك و دستكش و الكل ضدعفونی گرفتم و بین راننده‌ها توزیع كردم چون 95 درصد راننده‌های ما متاهل هستند، زن و بچه دارند و برای همین باید خیلی مراعات كنند. همه كارهایی كه تلویزیون می‌گفت را انجام دادیم و تا الان خدا رو شكر برای كسی مشكلی پیش نیامده است.»
در دنیای كسب‌وكارهای اینترنتی وضع كمی پیچیده‌تر است. در بخشی كار افت كرده و در بخشی دیگر رونق گرفته. اسنپ كه مدت‌هاست تجارتش را بر مبنای خریدهای غیرحضوری و سپردن كار به راننده‌ها و پیك‌های موتوری بنا كرده در دو ماه گذشته شاهد این افت و رونق‌ها بوده است. فرید شهابی، مدیر تجاری اسنپ در پاسخ به سوال «اعتماد» در مورد میزان درخواست‌های خدمات از سوی مشتریان در دوران قبل و بعد از شیوع كرونا می‌گوید:
«با توجه به اینكه بخشی از بازه یك ماه گذشته به تعطیلات عید برمی‌گردد باید برای مقایسه بهتر زمان را به بخش قبل و بعد تعطیلات تقسیم كنیم چراكه در بازه عید به دلیل تعطیلی، درخواست‌ها طبیعتا كمتر می‌شود. در روزهای قبل از عید و همزمان با شیوع ویروس كرونا درخواست‌های اسنپ باكس نسبت به قبل از كرونا به طور متوسط ۱۰درصد افزایش پیدا كرد.
اما بعد از تعطیلات نوروز با توجه به تعطیلی عمده كسب‌وكارها از رشد آن كاسته شده و تعداد درخواست‌ها تقریبا مشابه دوران قبل شیوع كروناست كه البته این وضعیت با بازگشایی كسب‌وكارها در حال بهبود است.» اما به گفته او رشد تعداد خریدها و سفارش‌های مربوط به خواربار و مایحتاج روزانه به شدت رشد داشته است:«در مورد سفارش‌های سوپرماركتی با توجه به افزایش خرید آنلاین، تعداد سفارش‌ها نسبت به روزهای قبل از شیوع ویروس كرونا دو برابر شده است.»
124 هزار راننده موتورسوار، وانت‌سوار و اتومبیل‌سوار برای بخش اسنپ باكس كار می‌كنند و به گفته شهابی «به صورت متوسط ماهیانه ۲۸ هزار و روزانه ۱۱هزار راننده فعال» با این شركت همكاری دارند. این ناوگان چندین هزار نفری كه روزانه با مشاغل و آدم‌های بسیار در مبدا و مقصد تحویل كالا در تماس هستند چطور باید سلامت خود را در زمان شیوع بیماری حفظ كنند؟ شهابی پاسخ می‌دهد:«همزمان با شیوع ویروس كرونا در سراسر كشور در قالب كمپین «سفر به سلامت» تمامی ناوگان موتور و وانت هم همزمان با ناوگان اسنپ خودرو ضدعفونی شدند. همچنین به تمامی رانندگان فعال در اسنپ‌ماركت و اسنپ‌فود، بسته‌های بهداشتی شامل ماسك و دستكش توزیع شد.
در نهایت هم تمامی باكس‌ها و تجهیزات رانندگان اسنپ‌ماركت و اسنپ‌فود به طور كامل ضدعفونی شد. در مورد تمامی رانندگانی كه در بخش اسنپ‌ماركت فعالیت می‌كنند، استفاده از دستكش و ماسك الزامی است و اگر گزارشی مبنی بر عدم رعایت این موارد دریافت شود به راننده اخطار داده می‌شود. در صورت تكرار این موضوع برای بار دوم، راننده مربوطه به مدت محدود غیرفعال می‌شود كه البته تا امروز چنین موردی وجود نداشته و تمامی رانندگان پروتكل‌های بهداشتی را به طور كامل رعایت كرده‌اند.» هر چند یك روز پیش از پاسخ او به این سوال، پیك رسیده از طرف شركت، ماسك و دستكشی در اختیار نداشت و شاید همین است كه موضوع نظارت بهداشتی بر پیكره عظیم شركت‌هایی از این دست را دشوار می‌كند.
یكی از پیك‌های موتورسوار می‌گفت، خبر چند مورد ابتلا در اسنپ را شنیده است و حالا مدیر تجاری این شركت در پاسخ به اینكه چگونه وضعیت درگیر بیماری بودن یا نبودن رانندگان خود را رصد می‌كنند، می‌گوید:«با همكاری مسوولان مربوطه شناسایی و غیرفعال كردن رانندگانی كه تست كرونا آنها مثبت بوده در دستور كار قرار گرفته و رانندگان بعد از شناسایی برای گذراندن دوران نقاهت غیرفعال می‌شوند.
در حال حاضر این اتفاق برای تمامی رانندگان عضو ناوگان اسنپ در تمامی سرویس‌ها در حال انجام است.» او البته خبری كه چند روز پیش‌تر از سوی مدیرعامل اسنپ منتشر شده بود را هم تكرار می‌كند كه شركت قرار است با پرداخت وام ۵۰ میلیون ریالی بدون بهره از تمامی رانندگانی كه به ویروس كرونا مبتلا شده باشند، حمایت كند تا دوران نقاهتشان را در خانه سپری كنند.
تمام این حساب و كتاب‌ها با باز شدن اغلب كسب‌وكارها و بازگشت به زندگی ظاهرا معمول شاید تغییر كند اما یك چیز را نمی‌توان انكار كرد؛ لزوم ماندن در خانه بسیاری از شهروندان را به خریدهای آنلاین تشویق كرد و شاید این عادت جدید تبدیل به بخشی از زندگی روزمره آنها شود. رونق گرفتن خرید و فروش آنلاین اما همیشه هم الزاما به معنای بهتر شدن كسب‌وكار موتورسوارانی كه مهره اصلی این بازی هستند، نیست.
خیلی‌ها بسته‌ها را می‌گذارند توی آسانسور یا تحویل نگهبان می‌دهند یا حتی به دسته بیرونی در خانه آویزان می‌كنند و می‌گویند خودت بردار چون خودشان هم از كرونا می‌ترسند و نمی‌خواهند روبه‌رو بشوند. برای ما از این نظر خیلی بهتر بوده. شركت هم پشت سر هم پیام‌های سلامت می‌فرستد مثلا می‌گوید در پمپ بنزین این كارها را انجام بدهید و مراقب باشید كه مریض نشوید ولی كسی به ما نگفته آقا شما كه سفیر این شركت هستید بیا این ماسك و ژل را هم داشته باش، خودم اینها را تهیه كرده‌ام.
نظر شما