سلامت نیوز : افراد شاغل كه بخش قابل توجهی از جمعیت فعال را تشكیل می‌دهند حداقل یك سوم روز و یا حتی نصف روز خود را در محیط كار می‌گذرانند و بطور معمول یك وعده غذایی و یك میان وعده خود را در محیط كار مصرف می‌كنند. نقش تغذیه مناسب در سلامت عمومی و بازده كاری به اثبات رسیده است. تامین غذای مغذی و سالم سبب ارتقا سلامت و افزایش بازده كاری كاركنان می‌شود.

به گزارش ایسنا، كاركنان برای حفظ سلامت خود به تغذیه مناسب نیاز دارند. اضافه وزن و چاقی از عواقب بیشتر میزنشینی و كم تحركی درمحیط‌های كار است تغذیه در محیط‌های كار باید متناسب با میزان تحرك بوده و از تعادل و تنوع برخوردار باشد.

اصول كلی تغذیه در محیط كار

- مصرف قندها و كربوهیدرات‌های ساده مانند قند و شكر، نان‌های سفید و برنج سفید در محیط كار اگر چه در كوتاه مدت به بالارفتن قند خون كمك می‌كند اما با تحریك ترشح انسولین، ورود گلوكز به سلول را تسریع كرده و در نهایت كاهش قندخون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و كاهش بازده كاری را به دنبال دارد.

- چگونگی تغذیه درمحیط كار می‌تواند در ایجاد استرس نیز موثر باشد. استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی‌تحركی زمینه را برای ابتلا به بیماری‌های مزمن فراهم می‌كند.

- سطح هورمون‌های مولد استرس مانند كورتیزول با مصرف غذاهای چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شكر و كافئین (در قهوه و نوشابه‌های كولا) در خون بالا می‌رود.

- مصرف مداوم كربوهیدرات‌ها و غلات همچون انواع كیك، كلوچه و بیسكویت با توجه به كالری بالایی كه دارند می‌تواند سبب اضافه وزن و چاقی به ویژه در افرادی كه فعالیت بدنی كمی در محل كار دارند، شود.

با تغییرات جزیی از جمله كاهش مصرف قند و كافئین (موجود در نوشابه‌ها) در محیط كار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه می‌توان به حفظ تعادل قند خون و افزایش دریافت مواد مغذی كمك كرد كه نتیجه آن علاو بر حفظ سلامت و كاهش عوامل خطر بیماری‌های مزمن، افزایش كارایی و بازده كاری كاركنان در محیط‌های كار است.

تغذیه كاركنان نوبت كار (شیفتی)

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در مراكزی كه چند نوبت شیفت كاری دارند مانند كارخانه‌ها، بیمارستان‌ها، ادارات پلیس و فرودگاه‌ها رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده‌های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجانیدن گروه‌های غذایی اصلی (نان و غلات، شیر و مواد لبنی، میوه‌ها، سبزی‌ها و گروه گوشت، حبوبات و تخم مرغ) و توجه به زمان مصرف غذا در كاهش خستگی و بهبود عملكرد كاركنان موثر است.

افرادی كه نوبت‌های شب كاری دارند بهتر است:

- وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یك وعده غذایی در نیمه زمان شیفت میل كنند.

- غذاهای چرب و سنگین و پرادویه كه سبب خواب آلودگی و كاهش كارایی می‌شود، مصرف نكنند.

- در غذای خود گوشت كم چربی (بویژه ماهی و مرغ) به شكل كبابی و یا آب‌پز، سبزی‌های تازه و سالاد، نان‌های سبوس‌دار، حبوبات و ماست كم چرب مصرف كنند.

- از انواع مواد پروتئینی مانند گوشت (بویژه ماهی و مرغ)، حبوبات، تخم مرغ (آب‌پز) استفاده كنند. شیر و مواد لبنی كم چرب از جمله ماست، پنیر و كشك نیز علاوه بر تامین املاحی مانند كلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئین به شمار می‌روند. غذاهای پروتئینی با افزایش ناقل‌های شیمیایی مانند «نوراپی نفرین» سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می‌شود.

- مصرف یك لیوان شیر كم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب در بهبود خواب كاركنان موثر است.

-‌ در بین دو وعده غذایی میوه مصرف كنند تا ویتامین‌های مورد نیاز به ویژه ویتامین‌های B و C كه در كاهش فشارهای كاری و استرس سودمندند را به مقدار كافی دریافت كنند.

برای داشتن تغذیه مناسب در محل كار لازم است:

-‌ با توجه به اینكه تداوم كار نشسته و بدون تحرك می‌تواند موجب اختلال در كاركرد دستگاه گوارش و ایجاد یبوست شود، بهتر است از نان و غلات كامل (سبوس‌دار) استفاده شود. به عنوان مثال به جای مصرف نان‌های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش و باگت) نان سنگك و یا نان جو مصرف شود.

- در صورتی كه امكان انتخاب غذا در رستوران محل كار وجود دارد، از غذاهای بخارپز، آب‌پز و یا كبابی به جای غذاهای چرب و سرخ شده استفاده شود.

- بجای گوشت قرمز، غذاهایی كه با ماهی و یا مرغ تهیه شده‌اند مصرف شود و در صورتی كه امكان انتخاب نیست، تمام چربی‌های گوشت قرمز را قبل از مصرف باید جدا كرد.

- به جای نوشابه‌های گازدار كه مقدار زیادی مواد قندی و كافئین وارد بدن كرده و منجر به چاقی می‌شوند از نوشیدنی‌های سالم‌تر مانند آب و دوغ كم نمك و بدون گاز استفاده شود.

- اگر در محیط كار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراك لوبیا سرو می‌شود، به خورشت‌های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح داده شود. غذاهایی كه با حبوبات تهیه شده‌اند مانند عدسی و خوراك لوبیا، وقتی همراه با نان مصرف شود نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلكه به علت دارابودن فیبر به سلامت بدن كمك می‌كنند. فیبر علاوه بر تنظیم حركات دستگاه گوارش، جذب چربی‌ها و مواد قندی را نیز كاهش می‌دهد.

- در میان وعده‌ها، بجای مصرف مواد قندی، شیرینی و یا بیسكویت بهتر است انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه‌فرنگی، كاهو، هویج، میوه‌ها و یا لقمه‌هایی كه در منزل تهیه شده‌اند مانند نان و پنیر و سبزی مصرف شود.

به خاطر داشته باشید كه با پیروی از یك الگوی غذایی سالم در محیط كار نه تنها از اضافه وزن و چاقی، ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، دیابت و سایر بیماری‌ها پیشگیری كرده‌اید، بلكه با بهبود عملكرد و افزایش بازده كاری موجبات ارتقاء خود را در محیط كار نیز فراهم می‌كنید.