سلامت نیوز:جمعه عصر را با تمام دلگیریاش میسپاریم به چرخهای ماشین و حالا جلوی در كافهای هستیم. كمی آنسوتر در فضای پارك، دو خانواده نشستهاند و چند قدم آنطرفتر، چهار نفر روی نیمكت پارك سر موضوعی، به گمانم فیلمی، بحث داغی دارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم ،دوستانمان رسیدهاند و با شادی از دور دست تكان میدهند و... حالا پشت میز نشستهایم و سرها را داخل منو بردهایم تا خوراكی انتخاب كنیم و برسیم به حرفهایمان... سه ماهی است این تصویرها را گم كردهایم. دلمان برای بعضی كارها لك زده و اگر همین ارتباطهای تصویری و صوتی هم نبود، كاملا زندانی شده بودیم! با اینكه پس از عید سعید فطر بسیاری از مشاغل و رستورانها فعالیت خود را از سر گرفتهاند، اما با ادامه شیوع كووید-19 كماكان حفظ فاصلهگذاری اجتماعی الزامی است. شكی نیست كه این وضعیت روی روان و حتی جسم همه ما اثر گذاشته است.
از این رو با دكتر هدی خطیبی، روانپزشك گپی زدهایم تا راهكارهای موثر حفظ ارتباط و مراقبتهای عاطفی- ارتباطی از بچهها و سالمندان را در این دوران ویژه برای ما توضیح دهد.فاصــــــــلهگــــــــــذاری اجتـــــــــــــماعی و محدودیتهای ارتباطی، گرچه یكی از بهترین راهكارها برای جلوگیری از انتشار ویروس كرونا است، اما باعث محدود شدن دسترسی ما به یكی از منابع تامین امنیت و احساس آرامش یعنی ارتباط با خانواده، دوستان و نزدیكان شده است. دكتر هدی خطیبی معتقد است:
«این محدودیت و كاهش تعاملات اجتماعی میتواند باعث تشدید تنشهای ناشی از بحران كرونا و احساسهای ناخوشایندی مانند تنهایی، درماندگی، اضطراب و تشویش و... شود.»او ادامه میدهد: «باید سعی كنیم تا حد ممكن، از روشهای درست و جایگزین استفاده كرده و مانع تشدید پیامدهای جدایی ارتباطهای فیزیكی شویم. در واقع باید روشهایی را اتخاذ كنیم كه فاصلهگذاری اجتماعی، زمینهساز انزوای روانی و تخریب ارتباطهای عاطفی و اجتماعی نشود.»
«فناوری» پیوستگی میآورد
چند بار از دوست و آشنا و خانواده گله كردهایم كه دید و بازدید واقعی و فیزیكی را با تلفن و تماس تصویری از هم دریغ كردهایم؟ اما حالا همین فناوری، دوای درد ما شده است! دكتر هدی خطیبی در اینباره میگوید: «اگر تا پیش از این گلهمند ارتباطهای مجازی بودیم، اما حالا همین فناوری و ارتباطهای مجازی، به یكی از بهترین راهكارهای رفع دلتنگی تبدیل شده است.» او میافزاید:
«ارتباطهای تلفنی و تصویری زمینه را برای به اشتراك گذاشتن حرفها، درد و دلها، ترسها، نگرانیها، خشم و عصبانیتها و همه احساسهای عموما ناخوشایند فراهم كرده است. بنابراین برخلاف قبل، نباید این ارتباطها را از زندگی روزانه خود حذف كنیم. گپ و گردهماییهای فیزیكی، میتواند تاثیر مثبت بر روان ما داشته باشد.»
به دو گروه حساس فكر كنیم
سالمندان و كودكان، دو گروه آسیبپذیری هستند كه اتفاقا نمیتوانند بهراحتی از این روشهای ارتباطی استفاده كرده و روابط اجتماعی- خانوادگی را به این روش حفظ كنند.»دكتر خطیبی ادامه میدهد: «بنابراین باید به آنها آموزش داده و كمك كنیم تا چگونگی استفاده از این فناوریها را یاد بگیرند. حتی در صورتی كه این امكانات در دسترس آنها نیست، باید این امكانات را برایشان فراهم كنیم. این نكته بهویژه درباره سالمندان بسیار مهم است».
تصویر به جای بازی
چند بار فرزند شما از اینكه دوستانش را نمیبیند و امكان بازی و تفریح با آنها را ندارد، گله كرده و عصبی و دلخور شده است؟ در برخورد با این خواسته او چه واكنشی داشتهاید؟ دكتر هدی خطیبی توضیح میدهد: «تعطیلی مدارس موجب محروم شدن كودكان و نوجوانان از یكی از مهمترین محركهای هیجانی یعنی ارتباطهای دوستانه شده است.
طبیعی است كه در این شرایط رفتار و خلقوخوی بچهها تغییر میكند.»این روانپزشك معتقد است: «باید بچهها در ساعتهایی از روز كه در مدرسه بوده و ساعتهایی را بهعنوان زنگ تفریح به بازی و تفریح اختصاص میدادهاند، از طریق تماس تلفنی یا تصویری با دوستان، این نیاز را برطرف كنند. البته زمان و نحوه برقراری این ارتباطهای تلفنی یا تصویری باید از سوی والدین نظارت و كنترل شود».وی میافزاید: «حتی میتوانید شرایطی را برای ورزش گروهی، همراه با دوستان فرزندتان با كمك تماس تصویری، در منزل فراهم كنید.»
از مدار خارج شده است
شبها چه ساعتی میخوابید؟ صبح چه ساعتی از خواب بیدار میشوید؟ زندگی همه ما، با وجود كرونا، دچار تحول و دگرگونی عجیبی شده است. گویی همهچیز از نظم خارج شده و زندگی روی مدار دیگری قرار گرفته است! دكتر خطیبی درباره تغییر در روند عادی زندگی میگوید: «شرایط پیشآمده باعث شده تا رفتارهای عادی زندگی از نظم و آهنگ طبیعی خود خارج شده و فرصت برای انجام بعضی از كارها كمتر یا بیشتر شده است.
این اختلال ایجادشده در ساختار یا نظم زندگی، خود عاملی برای تشدید سردرگمی، آشفتگی و اضطراب است.»دكتر خطیبی ادامه میدهد: «باید در همین شرایط هم زندگی را روی نظم و ترتیب مناسب پیش برد؛ برای مثال تنظیم زمان خواب و بیداری، خوردن وعدههای غذایی، مطالعه، ورزش و.... به این ترتیب میتوان تاحد زیادی از میزان استرس و اضطراب اضافی، كاست.»
این روانپزشك تصریح میكند: «نباید مدت زمان زیادی را در فضای مجازی یا چت و ارتباط تلفنی یا تصویری گذراند، به این دلیل كه خود این رفتارها اضطرابزا هستند. بنابراین باید زمان مشخصی در روز را به معاشرتهای تلفنی یا تصویری فردی یا گروهی اختصاص دارد. این معاشرتها باید با سالمندان خانواده و برای كودكان نیز درنظر گرفته شود.»
دورچینها را فراموش نكنید
بسیاری از ما به دلیل شرایط پیش آمده تا روزهای اخیر دوركاری كردهایم و با اوجگیری احتمالی و مجدد كووید-19 ممكن است این شرایط ادامه یابد. از سوی دیگر فرزندان ما نیز هنوز از منزل، آموزش و تحصیل را به شكل برخط (آنلاین) ادامه میدهند. این كارها قطعا باید در زمان مشخص انجام شوند. اما دركنار آنها، نیازمند معاشرت نیز هستیم.دكتر خطیبی اشاره میكند: «معاشرت تلفنی، خوردن میانوعده، ورزش، تفریحهایی مثل بازیهای رایانهای و... باید در بین كارهای اصلی قرار گیرد. به این ترتیب هم زندگی روال مشخصی خواهد داشت و هم اینكه یكنواخت و خستهكننده نخواهد بود.»
از شرایط فاصلهگذاری اجتماعی استفاده كنید
اگر درست زمانبندی كرده باشیم، حتما فرصتهای خالی بیشتری در این دوران به دست آوردهایم. دكتر خطیبی درباره این زمانها میگوید: «فرصت بیشتر در نتیجه انجام نشدن یك سری فعالیتها را فقط به استراحت و خواب اختصاص ندهید. مطالعه، ورزش انفرادی یا گروهی در منزل، فراگیری هنرهای جدید، گلكاری و باغبانی و... از كارهایی است كه میتواند اوقاتی كه به دلیل فاصلهگذاری اجتماعی نصیب هر یك از ما شده است را بهخوبی پر كند.»
دكتر خطیبی در پایان یادآور میشود: «انجام این كارها باعث نظم در روال زندگی، دوری از استرس و اضطراب و احساس هدفمندی در زندگی منجر شده و گذر از این بحران و دوران خاص را آسانتر كند.»
ارتباط، زمان دارد
اشاره شد كه برقراری تماسهای مكرر تصویری یا صوتی یا گشت زدن در فضای مجازی خود میتواند عاملی برای احساس بطالت و استرس باشد.پس در این راستا باید چه كار كرد؟ دكتر خطیبی در این باره میگوید: «برای ارتباط تصویری یا صوتی زمان مشخصی درنظر بگیرید. از سوی دیگر اگر در روز مشخصی به سالمندان خانواده سر میزدید، در همان روزها و ساعتها، تماس تصویری با آنها برقرار كنید. سعی كنید در مكالمات، صحبتهای خوب و شاد داشته باشید. از تكرار خبرها یا توصیههای استرسزا پرهیز و سعی كنید در مدت مكالمه تصویری، از این حضور مجازی، لذت ببرید و شاد شوید».
تنهاتر از تنها
به دلیل تاكید بر مراقبتها، فاصلهگذاری اجتماعی باعث شده تا تنهایی سالمندان تشدید شده و این تنهایی تبدیل به خطر جدی برای سلامت روان آنها شود. دكتر خطیبی تأكید میكند: «فاصلهگذاری اجتماعی نباید باعث قطع ارتباط یا كاهش ارتباط با سالمندان شود؛ بلكه باید با راهكارهای درست، در این شرایط خاص، مانع از ایجاد و تشدید حس تنهایی در سالمندان شویم.»
نظر شما