سلامت نیوز-*شکیب الحق:استان کردستان این روزها در نبردی نابرابر با ویروس تاج دار کرونا قرار گرفته است . امار مبتلایان به ویروس کرونا در این استان از ادیبهشت ماه تا کنون به دلیل عدم التزام کامل همه  شهروندان به رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی به همراه پروتکل های کشوری اعلام شده از سوی وزارت بهداشت و درمان  شامل فاصله گذاری هوشمند در اماکن عمومی و ادارات ، پرهیز از تجمعات غیر ضروری در  پارک ها و تفریح گاه های سطح شهر و استفاده از ماسک در اماکن عمومی متاسفانه روندی صعودی پیدا کرده است و در صورت تدام افسار گسیخته موارد جدید ابتلا به ویروس کرونا می تواند به یک بحران پیچیده بهداشت عمومی در غرب کشور تبدیل شود که ممکن است تبعات سنگین انسانی ، اجتماعی و  درمانی همراه با پر شدن کامل ظرفیت بیمارستان های استان برای پذیرش بیماران کرونایی  با توجه به وضعیت اقتصادی نا به سامان کنونی قشر اسیب دیده جامعه در ماه های اینده برای این استان و سایر شهرهای مجاور ایجاد نماید.

هر خانواده یک پایگاه سلامت

نقش خانواده به عنوان کوچکترین عضو جامعه در مهار و کنترل همه گیری کرونا بسیار ضروری و حیاتی است . هر یک از اعضای خانواده باید با رعایت موارد بهداشت فردی نظیر شست و شوی دست ها ، رعایت فاصله فیزیکی ، استفاده از ماسک هنگام خروج از منزل و قرارگیری در اماکن عمومی مسئولیت اجتماعی خود را نسبت به سایر اعضای خانواده و دیگر شهروندان به خوبی انجام دهند . 

پرهیز از تجمعات و دورهمی های بیشتر از دو نفر در پارکها و تفریح گاه های کوهستانی به همراه مسافرت های غیر ضروری با نزدیک شدن به روزهای گرم تابستان باید در اولویت برنامه های کنترلی و پیشگیرانه هر خانواده ایرانی قرار گیرد تا از طریق کاهش تعداد تماس ضریب بازتولید و انتشار ویروس کرونا به سطح پایدار و قابل کنترل بازگردد و زمینه برای گشایش واغاز مجدد فعالیت های اقتصادی و روزمره زندگی فراهم شود.

تقویت حس همدلی و همبستگی و اموزش ان به فرزندان به منظور یاری رسانی و توزیع ماسک در بین اقشار کم درامد و اسیب دیده جامعه می تواند در شکستن زنجیره انتقال ویروس کرونا بسیار تاثیر گذار باشد .

استان کردستان با توجه به غنا و پیشینه فرهنگی و تاریخ کهن خود می تواند به نمادی از همیاری و همبستگی شهروندان برای مقابله با ویروس کرونا در صورت اموزش صحیح از سوی خانواده ها و انتقال مفاهیم پایه ای کنترل عفونت به فرزندان خود تبدیل شود.

تقویت مدیریت بحران بر مبنای خرد جمعی

 با توجه به ناشناخته های فراوان ویروس کرونا و کم تجربه بودن استان کردستان در مواجه با اپیدمی بیماری های عفونی نوپدید و بازپدید، در موج اول بیماری کرونا مدیریت بیماری با توجه به جدی نگرفتن ان از سوی مردم با چالش های فراوانی روبه رو شد. مراکز اموزشی و بیمارستانهای استان تمام توان و انرژی خود را به شناسایی و درمان بیماران کرونایی اختصاص دادند و اقدامات پیشگیرانه با سرعت کمتری انجام شد.

 یکی از راهکارها تسریع در تشکیل اتاق های فکر مدیریت بحران به عنوان بخشی از دانشگاه علوم پزشکی به صورت سیستمیک بر مبنای شواهد ، خرد جمعی و عقلانیت علمی با بهره گیری از متخصصین علوم مدیریت بحران در کنار جامعه شناسان و روان شناسان و سایر رشته های مرتبط علوم پایه و بالینی می تواند نقشی کلیدی در تدوین دستورالعمل های محلی و به روز رسانی انها بر اساس شرایط موجود جامعه باشد.

در چنین شرایطی در صورت افزایش موارد ابتلا به بیماری ، نحوه گسترش ویروس از لحاظ مکان ، زمان و افراد الوده سریعا شناسایی می شود. تقویت نظام مراقبت از بیماری های عفونی در بیمارستانهای سطح شهر از طریق به روز رسانی سریع داده ها و ارتباط شبکه ای بیمارستانها ، افزایش ظرفیت تست های تشخیص کرونا در استان با اموزش صحیح نیروی های توانمند انسانی در ازمایشگاه ها و تجهیز ازمایشگاه ها به دستگاه های تشخیص مولکولی می تواند شناسایی و پاسخگویی به بحران کرونا را تسریع بخشد.

از مزایای تشکیل مرکز مدیریت بحران علاوه بر شناسایی سریع ، فراهم نمودن بستر مناسب برای اموزش صحیح پرسنل ، ایجاد هماهنگی های لازم ،  خود ارزیابی بر اساس سیستم audit ، پرهیز از تکرار اشتباهات و بهره گیری از ظرفیت عموم مردم، توجه ویژه به اقشار ضعیف جامعه با تدوین قوانین حمایتی و تداوم مستمر نظام مراقبت  برای مقابله با بحران های اینده بهداشت عمومی خواهد بود .

 نقش کلیدی رسانه ها و انجمن های مردم نهاد

 در این روزهای بحرانی کرونا ، رسانه ها با اطلاع رسانی صحیح و پرهیز از شایعات و حاشیه سازی ها  باید نقشی کلیدی در اگاه سازی عموم مردم نسبت به اصول اولیه بهداشت فردی و اجتماعی ایفا کنند. اقدام پسندیده ای که شبکه استانی کردستان و ادمین های پرطرفدار اینستاگرام در فضای مجازی در روزهای اخیر رایج شده است ، مراجعه به قلب جامعه و پرسش از مردم کوچه و بازاری است که نسبت به رعایت پروتکل های بهداشتی و حقوق سایر شهروندان بی توجهی می کنند.

با باز نشر چنین ویدیوهایی در شبکه های اجتماعی  و یاداور شدن اهمیت ماسک و فاصله گذاری فیزیکی زمینه برای همراه سازی تدریجی عموم جامعه با اصول کنترل عفونت فراهم می شود. تلاش رسانه ها به سمتی حرکت می کند که شهروندان خود را بخشی از شبکه بزرگ سلامت کشور می دانند و برای ایفای نقش خود در جامعه اماده اند.

یکی از چالش های مهم و عمده در مقابله با بحران کرونا در استان کردستان که نیازمند توجه ویژه دولت و انجمن های مردم نهاد می باشد رسیدگی به مناطق حاشیه نشین است  که از لحاظ معیشت و وضعیت اقتصادی در شرایط نامناسبی قرار دارند. در چنین شرایطی ، بهداشت فردی و اجتماعی  به همراه  ارایه خدمات مطلوب و سریع پیشگیرانه نظیر توزیع رایگان ماسک و اطمینان از دسترسی شهروندان این مناطق به اب تمیز و بهداشتی و مواد ضد عفونی کننده باید در اولویت قرار گیرد.

بسته های حمایتی معیشتی و اقتصادی نیز باید با همکاری نزدیک دولت و انجمن های مردم نهاد تدوین و در اختیار اقشار کم درامد قرار گیرد.

انجمن های مردم نهاد گنجینه های با ارزش جامعه هستند که می توانند نقشی کلیدی در اموزش صحیح ، حس انسان دوستی و مقابله با بحران های بهداشت عمومی داشته باشند.

برای دسترسی و اگاهی مردم از وجود انجمن های مردم نهاد در جامعه ، نیازمند بانک اطلاعاتی از تشکل‌ها و گروه‌های مردمی و غیردولتی هستیم تا در هنگام بحران از طریق وب سایت های رسمی این سمن ها ،عموم مردم بتوانند کمک ها و حمایت های مادی و معنوی خود را با انها به اشتراک بگذارند.

استانداری کردستان  و سایر شهر های ایران با برقراری ارتباط سازنده و هماهنگی های جدی با چنین نهاد های مردمی، می توانند نقشی مهم در توانمند سازی و اموزش شهروندان داشته باشند تا در صورت بروز بحران های بهداشت عمومی  از سرمایه های انسانی و تخصص شهروندان به بهترین شکل ممکن در پاسخگویی به اسیب های موجود در جامعه استفاده شود. با همبستگی ملی و اعتماد عمومی می توان بحران کرونا را پشت سر گذاشت

*دکترای میکروبیولوژی بالینی از دانشگاه ناتینگهام انگلستان , عضو انجمن بیماری های عفونی و ویروس های نوپدید