سلامت نیوز:كووید-19 ویروس چموش، غیرقابل پیش‌بینی و خطرناك به‌ویژه برای افرادی است كه به دلایل مختلف سیستم ایمنی ضعیف‌تری نسبت به افراد سالم دارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم ،توجه همه ما در دوران كرونا آنقدر به این ویروس جلب شده تا جایی كه از خطرات جدی دیگری كه بیخ گوش‌مان است غافل مانده‌ایم. درحالی كه چاقی و اضافه‌وزن می‌تواند مجموعه كاملی از بیماری‌های خطرناك قلبی-عروقی، دیابت، فشار خوب بالا، چربی خون، مشكلات كبدی و آسیب‌های اسكلتی عضلانی را نصیب اندام‌های مختلف بدن‌مان كند.
متاسفانه مشكلات چاقی به مواردی كه برشمردیم ختم نمی‌شود؛ بلكه ثابت شده است افراد دارای اضافه‌وزن بالا مستعد ابتلا به بیماری‌های ویروسی مثل كرونا نیز هستند و آمار بالای افراد چاق مبتلا به كرونا كه معمولا در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان‌ها نیز بستری هستند، مؤید این مساله است. هدف از انتشار این گزارش ایجاد ترس و اضطراب بیشتر در روزهایی كه مردم در فشار روانی و جسمی و اقتصادی زیادی هستند، نیست.
اما آگاهی از میزان و شدت خطر افزایش چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن لازمه پیشگیری از آسیبی بزرگ است كه بهداشت و سلامت عمومی جامعه را تهدید می‌كند.كرونا، كابوس عجیبی است؛ با یك ویروس خطرناك و گاه كشنده شروع شد و با قرنطینه و خانه‌نشینی، دوركاری، تعطیل شدن مراكز اقتصادی، فرهنگی، ورزشی و سپس تغییراتی در سبك و سیاق زندگی مردم تا امروز ادامه یافته است.
تا جایی كه خیلی‌ها از روی ترس و نگرانی، برخی از سر خستگی روحی و بسیاری از سر مشكلات و كسادی اقتصادی دل و دماغ ورزش و تحرك منظم روزانه را از دست داده‌اند و در كنار بدخوابی و پرخوری و تغذیه ناسالم و بعضا فاقد مواد مغذی و مفید، به طور محسوسی در حال سنگین‌وزن شدن هستند. اما ببینیم عوارض این اضافه‌وزن‌ها در دوران شیوع كووید-19 چه خواهد بود.
تغییر رفتار تغذیه‌ای با خانه‌نشینی
در زمان همه‌گیری ویروس كرونا، خانه‌نشینی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی به عنوان یك اصل برای جلوگیری از انتشار بیشتر ویروس و راهی برای كنترل آن محسوب می‌شود. افراد سالم و هم آنهایی كه بیماری‌های زمینه‌ای دارند به ماندن در خانه تشویق می‌شوند. اما نكته مهم اینجاست كه خانه‌نشینی می‌تواند رفتارهای معمول از جمله رفتارهای تغذیه‌ای را تحت‌تاثیر قرار دهد.دكتر سیدمرتضی صفوی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشكی اصفهان با بیان این مطالب می‌گوید:
به‌دنبال خانه‌نشینی ممكن است با اعمال محدودیت‌ها، گاهی دسترسی و تهیه غذاهای تازه با مشكلاتی مواجه شود. معمولا تنقلات در این شرایط بیشتر استفاده می‌شود و همچنین به‌هم‌ریختن خواب می‌تواند باعث افزایش وزن شود. به بیان دیگر، كم‌خوابی شبانه می‌تواند باعث بالا رفتن هورمون گرسنگی شود.این موضوع به‌نوبه خود می‌تواند باعث بالا رفتن ترشح هورمون كورتیزول (استرس) شود كه همین امر زمینه‌ساز اضافه‌وزن و چاقی می‌شود.
حواس‌تان به غذای‌تان باشد
تغذیه سالم در تقویت سیستم ایمنی، به‌ویژه وقتی بدن در معرض ویروس‌ها و سایر عوامل بیگانه قرار می‌گیرد حرف اول را می‌زند. به همین دلیل دكتر صفوی تاكید می‌كند:محدودیت دسترسی به مواد غذایی سالم و متنوع به دنبال خانه‌نشینی می‌تواند احتمال برخورداری از تغذیه سالم و كافی را كاهش دهد. به‌علاوه می‌تواند افراد را به سوی افزایش مصرف غذاهای آماده، فرآوری شده و تنقلات شور، چرب و شیرین سوق دهد كه خود زمینه‌ساز بروز چاقی و اضافه‌وزن در كودكان و نوجوانان می‌شود.
متوجه خطربیماری‌های متابولیكی باشید
از مشكلات و بیماری‌های مرتبط با افزایش وزن و كم‌تحركی در سنین میانسالی و سالمندی نباید غافل شد.از دوران میانسالی به بعد، احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشارخون بالا، چربی خون، كبد چرب، بیماری‌های قلبی- عروقی و سندرم متابولیك با تغییرات وزنی افزایش پیدا می‌كند.دكتر صفوی به این نكته نیز تاكید دارد كه خانه‌نشینی می‌تواند در ایجاد استرس، اضطراب، تحریك‌پذیری و حتی بی‌خوابی موثر باشد كه خود این امر افراد را به سمت مصرف غذاهای ناسالم و ولع نسبت به غذاهای شیرین و چرب و رفتارهای پرخطر مانند استعمال دخانیات سوق می‌دهد كه می‌تواند در بروز بیماری‌های مزمن در این سنین نقش داشته باشد.
كم‌تحركی دوران كرونا گریبان‌مان را می‌گیرد!
شكی نیست كه فعال بودن در هر سنی ضامن سلامتی است. حال اگر در دوران كرونا داشتن فعالیت تحركی در قالب پیاده‌روی منظم برای میانسالان و سالمندان ایمن نیست، نباید از داشتن فعالیت بدنی در خانه نیز غافل بمانند.همایون آبایی، فیزیوتراپیست و عضو هیات‌مدیره انجمن علمی فیزیوتراپی ایران در این باره می‌گوید:
«كم‌تحركی و به‌دنبال آن قطع كامل حركات نرمشی در افراد میانسال و سالمند، زمینه‌ساز مشكلات متعدد برای این افراد خواهد بود. در جامعه‌ای كه حركت در آن كم است، به‌ویژه در میانسالان و سالمندان مشكلات متعددی از جمله اضافه وزن‌های مخرب، ضعف عضلات، مشكلات قلبی- عروقی، گوارش و پوكی استخوان گریبانگیر افراد می‌شود.»وی توضیح می‌دهد:
«این كم‌تحركی‌ها به مرور باعث بی‌حركتی و به‌دنبال آن افسردگی در فرد نیز می‌شود كه خود افسردگی، بی‌حركتی را تشدید كرده و به‌اصطلاح باعث شكل گرفتن یك چرخه معیوب می‌شود كه همین امر زمینه‌ساز مشكلات و عوارضی خواهد شد.»
افزایش خطر كرونا با چاقی یا برعكس؟
این روزها دیدن نشانه‌های پروزنی در اطرافیان به بهانه خانه‌نشینی ناشی از كرونا كاملا قابل انتظار است.كرونا نه‌تنها می‌تواند منجر به افزایش شیوع چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن مثل فشار خون، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی شود، بلكه خود این بیماری‌ها هم می‌توانند باعث افزایش عوارض و مرگ‌ومیر ناشی از كرونا باشند.دكتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، عضو هیات علمی پژوهشگاه و مركز درمان ناباروری ابن‌سینا در این باره می‌گوید: «بررسی‌ها نشان می‌دهد فشار خون و دیابت باعث می‌شود عوارض ناشی از كرونا افزایش پیدا كند و بیماران كرونایی مبتلا به این مشكلات متابولیكی به مراقبت در آی‌سی‌یو بیشتر نیاز داشته باشند.اما موضوعی كه كمتر به آنها پرداخت شده این است كه بیمارانی كه درگیر فشار خون و دیابت هستند با مشكل چاقی نیز درگیرند.»
الگوی غذایی غلط كرونایی!
كرونا به‌علت محدودیت‌های فیزیكی و كم شدن رفت‌وآمدها و فشارهای اقتصادی و مشكلات ناشی از پرورش فرزندان در محیط خانه، رفتارهای غذایی بسیاری از مردم را به‌شدت تغییر داده و به افزایش چاقی دامن زده است.
دكتر گیاهی با بیان این مطالب می‌افزاید: «ساعات خواب در بسیاری از خانواده‌ها به‌شدت به‌هم ریخته است. شب‌بیداری بیشتر شده، صبحانه تقریبا از وعده‌های غذایی حذف شده و بی‌نظمی دریافت مواد غذایی به‌شدت افزایش پیدا كرده است. تغییر رفتارهای غذایی و بی‌نظمی دریافت غذایی به سمت و سویی رفته است كه چاقی را افزایش داده و عملكرد سیستم ایمنی را بهم ریخته است.
اگر افراد دچار ریزه‌خواری و پرخوری عصبی بوده‌اند در چنین شرایطی اگر یاد نگرفته‌اند خودشان را چگونه كنترل كنند و روش‌های ذهن‌آگاهی را بلد نیستند در این شرایط وضعیت بدتری پیدا كرده‌اند و بیشتر سراغ خوراكی‌های بسته‌بندی‌شده و آماده پر كالری رفته‌اند.»
چرا افراد چاق بیشتر كرونا می‌گیرند؟
آمارها نشان می‌دهد افراد چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به كرونا هستند و معمولا به نوع شدید بیماری مبتلا می‌شوند. دكتر گیاهی در این‌باره می‌گوید:
«فشار از طریق بافت چربی به بافت ریه و دیافراگم در افراد چاق بیشتر است. همچنین نیاز به اكسیژن‌رسانی بیشتر است و حجم خون بیشتری باید پمپ شود. از سوی دیگر از هر سلول چربی، عوامل التهابی زیادی به‌نام «سایتوكین‌ها» ترشح می‌شود كه می‌تواند منجر به افزایش فرآیند التهاب و وخیم‌ترشدن بیماری شود. جالب آن‌كه گیرنده‌های ویروس كرونا در سلول‌های چربی وجود دارد.
سلول چربی برای این ویروس جذاب است و زمان ماندگاری ویروس در سلول‌های چربی طولانی است.»این متخصص تغذیه می‌افزاید: «كسانی كه سلول‌های چربی بیشتری دارند مقاومت به انسولین در آنان بیشتر است و احتمال ابتلا به دیابت و همچنین ابتلا به كرونا در آنان بیشتر می‌شود. به بیان دیگر ابتلای پی در پی به كرونا و چاقی و متعاقبا چاقی و كرونا می‌تواند چرخه معیوبی ایجاد كند.»
از كاهش وزن ناگهانی پرهیز كنید
تا اینجا بیشتر از درمان چاقی و پیشگیری از اضافه‌وزن در دوران كرونا گفتیم.در حالیكه گرفتن رژیم‌های غیراصولی كاهش وزن و كم‌كردن وزن با روش‌های ضربتی هم می‌تواند بسیار خطرناك باشد.به گفته دكتر گیاهی، رژیم‌هایی كه با حذف مواد مغذی غذایی، تك‌خوری و كاهش وزن‌های ناگهانی همراه است، می‌تواند به سیستم ایمنی آسیب بزند. بنابراین دوران كرونا زمان آن نیست كه در مورد كاهش وزن خطر كنید. پس فقط اگر در فرآیند كاهش وزن اصولی هستید، این روند را ادامه دهید تا دچار مشكلات پس از كرونا یعنی مشكلات قلبی، كبدی، مقاومت انسولین و پوكی استخوان نشوید.
نظر شما